Η τροχαντηρίτιδα είναι μια επώδυνη κατάσταση κατά την οποία ο αθλητής (και όχι μόνο) πονά στην έξω επιφάνεια του ισχίου του (στην έξω επιφάνεια του γοφού του). Ουσιαστικά πρόκειται για μια φλεγμονώδη κατάσταση του ορογόνου θυλάκου (ένα σακουλάκι με ζελατινώδες περιεχόμενο) πάνω από τον μείζονα τροχαντήρα.
Ο όρος τροχαντηρίτιδα έχει επικρατήσει έναντι του όρου “φλεγμονή του ορογόνου θυλάκου του μείζονα τροχαντήρα ή θυλακίτιδα του μείζονα τροχαντήρα”, παρότι αυτός περιγράφει επακριβώς το παθολογοανατομικό υπόβαθρο της πάθησης αυτής. Παρόλα αυτά λόγω ευκολίας χρησιμοποιούμε τον όρο τροχαντηρίτιδα.
Τροχαντηρίτιδα σημαίνει φλεγμονή του τροχαντήρα, συνεπώς πάσχει (φλεγμαίνει) ο τροχαντήρας (δηλ. το άνω τμήμα του μηριαίου οστού). Στην πραγματικότητα δεν πάσχει το οστό αλλά οι θύλακοι που υπάρχουν φυσιολογικά γύρω από αυτόν, γι’ αυτό και η φλεγμονή του θυλάκου του μείζονα τροχαντήρα ονομάζεται διεθνώς “trochanteric bursitis”, και, επομένως, ο πιο δόκιμος και ακριβής όρος είναι “τροχαντήριος θυλακίτιδα”.
Προσβάλλει συνήθως δρομείς και αθλητές που συμμετέχουν σε αθλήματα όπως το ποδόσφαιρο. Είναι συχνότερη στις γυναίκες (λόγω κατασκευής της λεκάνης τους. Η λεκάνη στις γυναίκες είναι πιο ευρεία απ’ ότι στους άνδρες) και στους μεσήλικες ή στους ηλικιωμένους (και ιδιαίτερα σε αυτούς που έχουν υποστεί ένα χειρουργείο στην περιοχή του ισχίου).
Τροχαντηρίτιδα: Συμπτώματα και αίτια της πάθησης
Βασικό σύμπτωμα των ατόμων που πάσχουν από τροχαντηρίτιδα είναι ο πόνος στην εξωτερική επιφάνεια του ισχίου, που μπορεί να αντανακλά στην έξω πλευρά του μηρού μέχρι το γόνατο. Άλλα συμπτώματα είναι η δυσκαμψία στο ισχίο και η επιδείνωση των συμπτωμάτων μετά από δραστηριότητες όπως ανέβασμα σκάλας, το τρέξιμο, το περπάτημα μεγάλων αποστάσεων κ.ά.
Οι συχνότερες παθολογικές καταστάσεις που μπορεί να οδηγήσουν σε απώλεια της ευθυγράμμισης της λεκάνης με το κάτω άκρο, άρα δυνητικά και σε θυλακίτιδα του μείζονα τροχαντήρα, είναι καταρχήν μυικές αδυναμίες των μυών που αποτελούν τον πυρήνα του κορμού (core stability muscles), ελλείμματα στην μυική ισχύ των μυών του κάτω άκρου καθώς επίσης και δυσκαμψία των ίδιων μυών.
Άλλες αιτίες είναι που διαταράσσουν την ευθυγράμμιση λεκάνης – κάτω άκρων είναι παθήσεις της οσφυιοιερής μοίρας της ΣΣ, η ανισοσκελία, παθήσεις των ιερολαγονίων, η αρθρίτιδα του γόνατος διαταραχές της ποδοκνημικής, και γενικώς όποια κατάσταση μεταβάλει τον τρόπο που βαδίζει ο ασθενής.
Καταστάσεις που επιβαρύνουν και προδιαθέτουν στην εμφάνιση της τροχαντηρίτιδας είναι:
- Η επαναλαμβανόμενη καταπόνηση ή η κάκωση από υπέρχρηση της άρθρωσης του ισχίου που μπορεί να προκληθεί από το τρέξιμο (τρέξιμο και τροχαντηρίτιδα), την ανάβαση κλίμακας, την ποδηλασία (ποδήλατο και τροχαντηρίτιδα) και την ορθοστασία για μεγάλες περιόδους.
- Ο τραυματισμός του ισχίου απότοκος πτώσης πάνω στο ισχίο, απευθείας πλήξης στο ισχίο ή κατάκλισης επί μακρόν στο ίδιο πλάι του σώματος.
- Η κακή στάση σώματος που μπορεί να οφείλεται σε σκολίωση, σε αρθρίτιδα της οσφυϊκής μοίρας της σπονδυλικής στήλης και σε άλλες διαταραχές της σπονδυλικής στήλης (κακή στάση σώματος και τροχαντηρίτιδα).
- Τυχόν ανισοσκελίες των κάτω άκρων (ανισοσκελία και τροχαντηρίτιδα).
- Παθολογικές καταστάσεις όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα, η ουρική αρθρίτιδα και η ψωρίαση.
- Χειρουργικές επεμβάσεις στην περιοχή γύρω από το ισχίο (οστεοσύνθεση καταγμάτων ισχίου ή αρθροπλαστικές του ισχίου).
- Η παρουσία οστεοφύτων ή εναποθέσεων ασβεστίου σε τένοντες που προσφύονται στον μείζονα τροχαντήρα.
Επιπλέον, στην εμφάνιση της τροχαντηρίτιδας συμβάλλουν τα παρακάτω:
- Παχυσαρκία
- Ινομυαλγία
- Χρόνια οσφυαλγία
- Θυρεοειδής
- Υπολειμματική ατροφία των μυών του μηρού και του ισχίου
- Σύνδρομο λαγονοκνημιαίας ταινίας
- Ολική αρθροπλαστική ισχίου
- Εκφυλιστική νόσος των αρθρώσεων του γόνατος
Τροχαντηρίτιδα: Πώς πραγματοποιείται η διάγνωση της πάθησης;
Η διάγνωση θα γίνει με βάση το ιστορικό, και την κλινική εξέταση. Απεικονιστικές εξετάσεις, όπως ακτινογραφίες, σπινθηρογράφημα οστών, και μαγνητική τομογραφία μπορεί να ζητηθούν από τον ορθοπεδικό ώστε να αποκλεισθεί η πιθανότητα κάποιου τραυματισμού ή άλλης παθολογικής κατάστασης που δίνει την ίδια κλινική εικόνα.
Μια απλή ακτινογραφία είναι απαραίτητη σε ασθενείς με επαναλαμβανόμενα επεισόδια τροχαντηρίτιδας (ανάδειξη επασβεστώσεων στην περιοχή του θυλάκου – όπως φαίνονται στην εικόνα) ή σε ασθενείς με ορθοπεδικά εμφυτεύματα για αποκλεισμό παθολογίας από αυτά.
Ο υπέρηχος είναι μια εύκολη και δυναμική απεικονιστική εξέταση με την οποία μπορούμε να διαπιστώσουμε την παρουσία περίσσειας υγρού στον ορογόνο θύλακο επί του τροχαντήρα. Στο ορθοπεδικό ιατρείο ο υπέρηχος τόσο στην διάγνωση όσο και σε τυχόν θεραπευτική έγχυση σκευασμάτων για την αντιμετώπιση της τροχαντηρίτιδας.
Τροχαντηρίτιδα: Θεραπευτικές προσεγγίσεις
Η θεραπεία της τροχαντηρίτιδας είναι κατά κανόνα συντηρητική. Το πρώτο βήμα αντιμετώπισης είναι φυσικά η διάγνωσή της.
Το επόμενο είναι η εφαρμογή μιας σειράς μέτρων που αποσκοπούν στο μετριασμό των ενοχλημάτων και την υποχώρηση της φλεγμονής.
Περιορισμός δραστηριότητας
Αρχικά θα πρέπει να περιοριστούν λίγο οι δραστηριότητες του ασθενούς που ερεθίζουν την περιοχή (βάδισμα, γυμναστική, ξάπλωμα πάνω στην επώδυνη περιοχή). Μερικές φορές, σε έντονη συμπτωματολογία είναι αναγκαία η χρήση βακτηριών (πατερίτσες). Χρήσιμη αποδεικνύεται η προσωρινή ενασχόληση με το κολύμπι στις περιπτώσεις που αθλητές εμφανίζουν την τροχαντηρίτιδα και δεν θέλουν να μείνουν πίσω σε φυσική κατάσταση.
Παγοθεραπεία
Είναι απαραίτητη στην οξεία φάση και θα πρέπει να γίνεται κάθε 2 με 3 ώρες την ημέρα και με διάρκεια 20 λεπτών περίπου. Σε χρόνιες καταστάσεις η εναλλαγή ζεστού με κρύο έχει καλύτερα αποτελέσματα.
Από του στόματος αντιφλεγμονώδης αγωγή
Για την οξεία φάση είναι χρήσιμη η λήψη αντιφλεγμονοδών για ένα διάστημα 5-7 ημερών, προκειμένου να έχουμε μείωση του πόνου και βελτίωση της κινητικότητας του ασθενούς.
Τοπική έγχυση κορτικοστεροειδών
Οι τοπικές ενέσεις κορτιζόνης με αναισθητικό (λιδοκαΐνη) είναι αποτελεσματικές στην τροχαντηρίτιδα (κορτιζόνη σε τροχαντηρήτιδα). Οι ενέσεις γίνονται συνήθως χωρίς ακτινοσκοπική καθοδήγηση αλλά με την βοήθεια υπερήχου για μεγαλύτερη ακρίβεια και για μικρότερο τραυματισμό των υπολοίπων δομών.
Καταστάσεις όπου είναι απαραίτητος ο υπέρηχος για την έγχυση είναι:
- Παχυσαρκία
- Ιστορικό επανειλημμένων ενέσεων
- Ιστορικό χρόνιας φλεγμονής
- Ιστορικό προηγηθείσας χειρουργικής επέμβασης
- Μακροχρόνιο πόνο με περιφερική ευαισθητοποίηση, οπότε η ένεση μπορεί να γίνει μέσα στην ευαίσθητη περιοχή και όχι στην πάσχουσα
Εάν ο πόνος μετριασθεί λιγότερο από 50% επαναλαμβάνεται μια δεύτερη ένεση κορτιζόνης μετά από 2 εβδομάδες.
Φυσιοθεραπεία
Σε περιπτώσεις που η τροχαντηρίτιδα έχει εξελιχθεί σε χρονίζουσα κατάσταση, έχει αποδειχθεί ότι οι συνεδρίεςφυσιοθεραπείας (TENS, ιοντοφόρεση και εφαρμογή υπερήχων) είναι ιδιαίτερα ωφέλιμες στην αντιμετώπιση της.
Φυσιοθεραπευτικό Μασάζ
Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με συνεδρίες φυσιοθεραπείας. Εναλλακτικός τρόπος για να επιτύχουμε ένα παρόμοιο αποτέλεσμα στην οικεία μας, είναι η χρήση ενός ρολού από αφρώδες υλικό ή ενός μπουκαλιού με αναψυκτικό που το έχουμε στο ψυγείο μας. Το χρησιμοποιούμε δροσερό όπως είναι, και το ρολάρουμε, εφαρμόζοντας πίεση στην περιοχή που έχουμε τις ενοχλήσεις. Με αυτόν τον τρόπο έχουμε μια προσομοίωση του φυσιοθεραπευτικού μασάζ. Εκτελείτε το μασάζ αυτό 3 φορές την ημέρα για 10-15 λεπτά την φορά.
Εξωσωματική θεραπεία με κρουστικό υπέρηχο (Extracorporeal Shock Wave Therapy-ESWT)
Είναι αποτελεσματική στην τροχαντηρική θυλακίτιδα, ιδιαίτερα σε ασθενείς που λόγω επαναλαμβανόμενων επεισοδίων στην περιοχή έχουν αναπτυχθεί επασβεστώσεις.
Εφαρμογή ορθωτικού πέλματος στο υπόδημα
Αυτό διορθώνει τον υπερπρηνισμό του ποδιού και ανακουφίζει τους τροχαντήρες στη διάρκεια του τρεξίματος. Η χρήση ένθετων υποδημάτων (πάτοι παπουτσιών) στην τροχαντηρίτιδα εννοείται ότι βοηθά τους αθλητές που στο τρέξιμο τους κάνουν υπερπρηνισμό του άκρου πόδα. Επομένως ένας αθλητής θα πρέπει να εξταστεί προσεκτικά προκειμένου να εντοπισθεί η αιτία του προβλήματος και να δοθεί η κατάλληλη λύση. Δεν είναι όλα τα θεραπευτικά μέσα το ίδιο αποδοτικά για όλους τους ασθενείς.
Τροποποίηση των υποδημάτων
Σε περιπτώσεις ανισοσκελίας με αυτό τον τρόπο μπορούμε να εξαλείψουμε μια μικρή ανισοσκελία με αποτέλεσμα την ελάττωση της έντασης των ενοχλημάτων.
Τροχαντηρίτιδα: Χειρουργική Αντιμετώπιση
Η χειρουργική αντιμετώπιση της τροχαντηρίτιδας είναι λύση σε πολύ λίγες περιπτώσεις που δεν ανταποκρίνονται στην συντηρητική αντιμετώπιση ή σε περιπτώσεις συχνών υποτροπών..
Η επέμβαση συνίσταται σε επιμήκη απελευθέρωση της ΙΤΒ σε συνδυασμό με υπογλουτιαία θυλακεκτομή. Σπάνια, γίνεται θυλακεκτομή και μερική εκτομή του μείζονα τροχαντήρα. Πλέον υπάρχει και η αρθροσκοπική αντιμετώπιση κατά την οποία, μέσω δύο μικρών οπών, γίνεται διάνοιξη της περιοχής, αφαίρεση του θυλάκου του μείζονος τροχαντήρα και, ανάλογα με τη συμπτωματολογία, μερική αποκόλληση των απαγωγών μυών ή της έκφυσης του έξω πλατέως από τον μείζονα τροχαντήρα.