Πριν πεις όχι σε ένα πιάτο αγκινάρες την επόμενη φορά, διάβασε πόσα οφέλη έχει και μετά αποφασίζεις.

Οι αγκινάρες έχουν χρησιμοποιηθεί για τις παθήσεις του ήπατος (π.χ. ηπατίτιδα και ίκτερος). Είναι πλούσιες σε ινουλίνη, ένα τύπο φυτικής ίνας που διατίθεται στην αγορά ως διατροφικό συμπλήρωμα και βελτιώνει την ισορροπία των βακτηρίων του εντέρου. Κατατάσσονται στις διουρητικές τροφές, βοηθούν στη λειτουργία της χοληδόχου κύστης και ανακουφίζουν από γαστρεντερικά προβλήματα. Μετριάζουν τη δυσκοιλιότητα, τη διάρροια και τη δυσπεψία. Επίσης, μειώνουν τη χοληστερόλη και τα υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα ενώ εντάσσονται σε διαιτολόγια που στοχεύουν στο αδυνάτισμα.

Η αγκινάρα έχει σημαντική θρεπτική αξία. Για παράδειγμα είναι πλούσια σε βιταμίνες του συμπλέγματος Β, όπως είναι η Β3 (νιασίνη), η Β1 (θειαμίνη) και το φολικό οξύ. Περιέχει πολυφαινολικά συστατικά, μέταλλα (π.χ. κάλιο, ασβέστιο και φώσφορο), βιταμίνη C και βιταμίνη K.

Η αγκινάρα είναι μεταξύ των πλουσιότερων λαχανικών σε αντιοξειδωτικά. Τα κύρια βιοδραστικά συστατικά του κεφαλιού και των φύλλων της είναι πολυφαινόλες που περιλαμβάνουν καφεουλκινικά οξέα (π.χ. κυναρίνη και χλωρογενικό) καθώς και φλαβονοειδή (π.χ. λουτεολίνη και απιγενίνη). Άλλες αντιοξειδωτικές ουσίες είναι η σιλυμαρίνη, το β-καροτένιο, η λουτεΐνη, η ζεαξανθίνη, η κερσετίνη και η ρουτίνη. Το χλωρογενικό οξύ, μια ουσία που θεωρείται ότι μπορεί να βοηθά στο αδυνάτισμα, κυριαρχεί στα φύλλα της αγκινάρας. Ανθοκυανίνες έχουν ανιχνευτεί στις κεφαλές της αγκινάρας.

Το εκχύλισμα αγκινάρας περιέχει υψηλές συγκεντρώσεις των συστατικών του φυτού και γίνεται ολοένα και πιο δημοφιλές μεταξύ των διατροφικών συμπληρωμάτων. Παρακάτω παρουσιάζονται έξι κορυφαίες ιδιότητες που έχει η αγκινάρα και το εκχύλισμά της.

Αγκινάρα και κακή χοληστερόλη

Η κυναρίνη (από την οποία το φυτό πήρε τη βοτανική του ονομασία) διεγείρει την παραγωγή χολής στο ήπαρ και αυτό με τη σειρά του βοηθά στη μείωση της χοληστερόλης. Επίσης, το αντιοξειδωτικό λουτεολίνη φαίνεται πως συνεισφέρει στη μείωση της χοληστερόλης.

Το εκχύλισμα φύλλων αγκινάρας μπορεί να μειώσει την «κακή» χοληστερόλη (LDL) και να αυξήσει την «καλή» χοληστερόλη (HDL). Μια μελέτη σε 143 ενήλικες με υψηλή χοληστερόλη έδειξε ότι εκχύλισμα που λαμβάνονταν καθημερινά για έξι εβδομάδες οδήγησε σε μείωση κατά 18,5% και 22,9% της ολικής και της LDL χοληστερόλης, αντίστοιχα.

Μια ανασκόπηση που περιέλαβε περισσότερα από 700 άτομα διαπίστωσε ότι το συμπλήρωμα αγκινάρας καθημερινά για 5-13 εβδομάδες οδήγησε σε μείωση της ολικής και της «κακής» LDL χοληστερόλης. Οι μελέτες αναφέρουν έως 30% μείωση της LDL χοληστερόλης και έως 22% των τριγλυκεριδίων.

Αγκινάρα και αρτηριακή πίεση

Μελέτη σε 98 άντρες με υψηλή αρτηριακή πίεση διαπίστωσε ότι η καθημερινή κατανάλωση εκχυλίσματος αγκινάρας για 12 εβδομάδες μείωσε τη διαστολική και τη συστολική αρτηριακή πίεση, κατά μέσο όρο, 2,76 mmHg και 2,85 mmHg, αντίστοιχα.

Ο τρόπος με τον οποίο το εκχύλισμα αγκινάρας μειώνει την αρτηριακή πίεση δεν είναι πλήρως κατανοητός. Ωστόσο, μελέτες με δοκιμαστικούς σωλήνες και σε ζώα δείχνουν ότι το εκχύλισμα προωθεί το ένζυμο eNOS, το οποίο παίζει ρόλο στη χαλάρωση των αιμοφόρων αγγείων (6, 7). Επιπλέον, οι αγκινάρες έχουν σημαντική περιεκτικότητα σε κάλιο το οποίο βοηθά στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης.

Πάντως, δεν είναι σαφές εάν η κατανάλωση αγκινάρας παρέχει τα ίδια οφέλη με το εκχύλισμά της το οποίο χρησιμοποιείται στις μελέτες σε υψηλές συγκεντρώσεις.

Αγκινάρα και υγεία του ήπατος

Τα συστατικά της αγκινάρας προστατεύουν από βλάβες του ήπατος και προωθούν την ανάπτυξη νέου ιστού. Κι επειδή αυξάνουν την παραγωγή της χολής, βοηθούν στην απομάκρυνση των επιβλαβών τοξινών από το ήπαρ.

Σε μία μελέτη, εκχύλισμα αγκινάρας που χορηγήθηκε σε αρουραίους οδήγησε σε μικρότερη ηπατική βλάβη, υψηλότερα επίπεδα αντιοξειδωτικών και καλύτερη ηπατική λειτουργία μετά από υπερβολική δόση φαρμάκου, συγκριτικά με τους αρουραίους που δεν έλαβαν το εκχύλισμα.

Μελέτες σε ανθρώπους δείχνουν επίσης θετικές επιδράσεις στην υγεία του ήπατος. Σε 90 άτομα με μη αλκοολική λιπώδη ηπατική νόσο φάνηκε ότι η ημερήσια κατανάλωση 600 mg εκχυλίσματος αγκινάρας για δύο μήνες οδήγησε σε βελτιωμένη ηπατική λειτουργία. Σε μια άλλη μελέτη, επίσης σε άτομα με μη αλκοολική λιπώδη ηπατική νόσο, υπήρξε μειωμένη φλεγμονή του ήπατος και λιγότερη εναπόθεση λίπους.

Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι κυναρίνη και η σιλυμαρίνη βελτιώνουν τη λειτουργία του ήπατος, ωστόσο, χρειάζεται περισσότερη έρευνα για να επιβεβαιωθούν αυτές οι ιδιότητες.

Η αγκινάρα στην πέψη

Επειδή η αγκινάρα είναι μια καλή πηγή φυτικών ινών, μπορεί να σας βοηθήσει να διατηρήσετε το πεπτικό σας σύστημα υγιές. Η ινουλίνη που περιέχει λειτουργεί ως πρεβιοτικό. Προωθεί τα ευεργετικά βακτήρια του εντέρου και αυτό ανακουφίζει από τη δυσκοιλιότητα και τη διάρροια.

Μελέτη σε ενήλικες έδειξε βελτίωση στο εντερικό μικροβίωμα μετά από κατανάλωση εκχυλίσματος αγκινάρας που περιείχε ινουλίνη για τρεις εβδομάδες. Το εκχύλισμα μπορεί επίσης να προσφέρει ανακούφιση από ορισμένα πεπτικά συμπτώματα όπως δυσπεψία, φούσκωμα  και καούρες. Μελέτη σε 247 άτομα με δυσπεψία κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η καθημερινή κατανάλωση συμπληρώματος αγκινάρας για έξι εβδομάδες μείωσε τον μετεωρισμό.

Πιστεύεται ότι αυτά τα θετικά αποτελέσματα προκαλούνται από την κυναρίνη η οποία καθώς διεγείρει την παραγωγή χολής, επιταχύνει την κίνηση του εντέρου και βελτιώνει την πέψη ορισμένων λιπών.

Να σημειωθεί ότι δεν είναι σαφές αν τα άτομα με πέτρα στη χολή έχουν όφελος. Αλλά επειδή η χαμηλή παραγωγή χολής συμβάλλει στο σχηματισμό χολολίθων και η χοληστερόλη είναι βασικό συστατικό τους, ενδέχεται οι αγκινάρες να αποτελούν ένα είδος πρόληψης.

Αγκινάρα και ευερέθιστο έντερο

Το σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου είναι μια πάθηση που επηρεάζει το πεπτικό σύστημα και μπορεί να προκαλέσει πόνο στο στομάχι, διάρροια, φούσκωμα, δυσκοιλιότητα και μετεωρισμό. Μελέτη σε άτομα με ευερέθιστο έντερο έδειξε ότι η καθημερινή κατανάλωση εκχυλίσματος αγκινάρας για έξι εβδομάδες βοήθησε στη μείωση των συμπτωμάτων. Το 96% των συμμετεχόντων αξιολόγησε το συμπλήρωμα εξίσου αποτελεσματικό -αν όχι καλύτερο- από άλλες θεραπείες για το ευερέθιστο έντερο.

Άλλη μελέτη, σε 208 άτομα με ευερέθιστο έντερο, βρήκε ότι 1-2 κάψουλες από εκχύλισμα φύλλων αγκινάρας, που καταναλώνονταν καθημερινά για δύο μήνες, μείωσαν τα συμπτώματα κατά 26% και βελτίωσαν την ποιότητα ζωής κατά 20% .

Τα παραπάνω αποτελέσματα μπορεί να οφείλονται στο γεγονός ότι βελτιώνεται το μικροβίωμα του εντέρου. Επιπλέον, ορισμένες ενώσεις στις αγκινάρες έχουν αντισπασμωδικές ιδιότητες που σημαίνει ότι μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση των μυϊκών σπασμών που συμβαίνουν σ’ αυτή την πάθηση.

Αγκινάρα και σάκχαρο αίματος

Μελέτη σε 39 υπέρβαρα άτομα διαπίστωσε ότι η καθημερινή κατανάλωση φασολιών και εκχυλίσματος αγκινάρας για δύο μήνες μείωσε τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα νηστείας . Ωστόσο, δεν ήταν σαφές πόσο από αυτό το αποτέλεσμα οφειλόταν στο εκχύλισμα αγκινάρας.

Μια άλλη μελέτη έδειξε ότι η κατανάλωση βρασμένης αγκινάρας σε ένα γεύμα μείωσε τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα και της ινσουλίνης 30 λεπτά μετά το φαγητό. Αυτό το αποτέλεσμα παρατηρήθηκε σε υγιείς ενήλικες που δεν είχαν μεταβολικό σύνδρομο.

Πώς το εκχύλισμα αγκινάρας μειώνει το σάκχαρο του αίματος δεν είναι πλήρως κατανοητό. Μια υπόθεση είναι ότι επιβραδύνει τη δραστηριότητα της α-γλυκοσιδάσης, ενός ενζύμου που διασπά το άμυλο σε γλυκόζη, κάτι που μπορεί να επηρεάσει το σάκχαρο του αίματος.

Αγκινάρες: Δοσολογία και πιθανές παρενέργειες

Δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία για τη θέσπιση οδηγιών δοσολογίας. Είναι προτιμότερο η δοσολογία να καθοριστεί από ειδικό αναλόγως για την περίπτωση για την οποία λαμβάνεται.

Το εκχύλισμα γενικά θεωρείται ασφαλές, με λίγες ανεπιθύμητες ενέργειες, ωστόσο υπάρχουν περιορισμένα διαθέσιμα δεδομένα. Η αγκινάρα ωστόσο μπορεί να προκαλέσει αλλεργικές αντιδράσεις. Οι άνθρωποι που διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο αλλεργικών αντιδράσεων είναι εκείνοι που είναι αλλεργικοί σε παρόμοια βότανα.

Οι γυναίκες κατά την εγκυμοσύνη ή το θηλασμό συνιστάται να αποφεύγουν το εκχύλισμα αγκινάρας λόγω έλλειψης στοιχείων για την ασφάλειά τους.