Η ακμή είναι μία χρόνια φλεγμονώδης νόσος των τριχοσμηγματογόνων μονάδων που εμφανίζεται κατά κύριο λόγο στην εφηβική ηλικία και έχει ως αποτέλεσμα μια πολυμορφία βλαβών (φαγέσωρες, βλατίδες, φλύκταινες, κύστεις, οζίδια και ουλές) στο πρόσωπο και το σώμα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αυξημένη συχνότητα και στους ενήλικες, ιδιαίτερα δε σε ενήλικες γυναίκες (όψιμη ακμή). Παρόλο που συνήθως δεν σχετίζεται με σοβαρά προβλήματα και επιπλοκές, μπορεί να έχει σημαντικές ψυχολογικές συνέπειες στους πάσχοντες.
Στην αιτιοπαθογένεια της ακμής, εμπλέκονται οι παρακάτω τέσσερις βασικοί παράγοντες:
- Υπερδραστηριότητα σμηγματογόνων αδένων με επακόλουθη αυξημένη παραγωγή σμήγματος
(είτε λόγω κληρονομικότητας, είτε υπερπαραγωγής ανδρογόνων από πχ. πολυκυστικές ωοθήκες) - Απόφραξη των εκφορητικών πόρων των σμηγματογόνων αδένων. Μέσω των πόρων αυτών, το σμήγμα διοχετεύεται από τους σμηγματογόνους αδένες στην επιφάνεια του δέρματος. Διαταραχές στην ωρίμανση των κυττάρων της επιδερμίδας οδηγούν σε απόφραξη των πόρων αυτών, με αποτέλεσμα την παρεμπόδιση της ομαλής ροής του σμήγματος. Οι αποφραγμένοι πόροι εμφανίζονται στην επιφάνεια του δέρματος ως μαύρα στίγματα -ανοιχτοί φαγέσωρες ή άσπρα στοιχεία-κλειστοί φαγέσωρες.
- Υπερανάπτυξη βακτηριδίων, όπως του προπιονοβακτηριδίου της ακμής (P. Acnes) λόγω του πλούσιου σε λιπαρά περιβάλλοντος που δημιουργείται από την υπερπαραγωγή σμήγματος.
- Δημιουργία φλεγμονής. Οι υπερλειτουργούντες αδένες διογκώνονται και οδηγούνται σε φλεγμονή (κόκκινα σπυράκια -βλατίδες). Βακτηρίδια (P. Acnes) που έχουν αποικίσει, εισχωρούν, επιμολύνουν και δημιουργούν πυώδεις βλάβες (φλύκταινες). Κύστες εμφανίζονται όταν η πορεία και η ένταση της φλεγμονώδους αντίδρασης είναι βαρύτερη.
Ακμή: Ποιοι τύποι υπάρχουν;
Μία γενικευμένη διάκριση αναφορικά με τους τύπους ακμής είναι η φλεγμονώδης και η μη φλεγμονωδης ακμή. Η φλεγμονώδης ακμή εκδηλώνεται με τα γνωστά ενοχλητικά κόκκινα σπυράκια, τα φλυκταινίδια (μικρά επάρματα της επιδερμίδας που περιέχουν πυώδες υλικό) ή σπυράκια με πύον. Ενδέχεται να συνοδεύεται από οζίδια ή κύστες, αρκετά επώδυνες βλάβες, που μπορεί να είναι και επίμονες στο χρόνο. Από την άλλη μεριά, η μη φλεγμονώδης ακμή περιλαμβάνει μόνο τους φαγέσωρες, οι οποίοι μπορεί να είναι ανοιχτοί ή κλειστοί αλλά δεν εξελίσσονται σε φλεγμονώδεις βλάβες. Τα δύο είδη ακμής περιλαμβάνουν υπότυπους οι οποίοι έχουν διαφορετικά χαρακτηριστικά.
Βλατιδοφλυκταινώδης Ακμή
Πρόκειται για έναν αρκετά “επιθετικό” τύπο φλεγμονώδους ακμής, που εντοπίζεται συνήθως στο πρόσωπο, στην πλάτη και στο θώρακα, σημεία με σμηγματογόνους αδένες. Η εν λόγω ακμή εκδηλώνεται με βλατίδες, φλύκταινες, ενώ ενδέχεται να αφήσει και ουλές ή σημάδια.
Κυστική ακμή
Η κυστική ακμή, ένας επίσης τύπος φλεγμονώδους ακμής, είναι μία βαριά μορφή λόγω των βλαβών που τη συνοδεύουν, το χρόνιο χαρακτήρα της αλλά και την ανθεκτικότητά της στις υπάρχουσες θεραπείες. Συνοδεύεται από τις κύστες ή οζίδια (εξ’ ου και το όνομά της), τα οποία εξελίσσονται τις περισσότερες φορές σε ουλές.
Φαγεσωρική ακμή
Ένας ήπιο τύπο ακμής, ο οποίος χαρακτηρίζεται από τους φαγέσωρες. Υπάρχουν οι κλειστοί φαγέσωρες, δείγμα ότι οι πόροι δεν έχουν έρθει σε επαφή με τον αέρα, που είναι λευκοί. Από την άλλη οι ανοιχτοί φαγέσωρες της ακμής, δηλαδή τα μαύρα στίγματα διακρίνονται σε κλειστούς (άσπρα λευκωπά επάρματα), που παρουσιάζονται όταν ένας πόρος δεν έρχεται σε επαφή με τον αέρα και ανοιχτούς (μαύρα στίγματα), όταν οι πόροι έχουν έρθει σε επαφή με τον αέρα. Η φαγεσωρική ακμή δεν ανήκει στους φλεγμονώδεις τύπους και δεν είναι τόσο ενοχλητική ή επώδυνη.
Ακμή από άλλους παράγοντες
Υπάρχουν διάφορες άλλες περιπτώσεις ακμής, που δεν υπάγονται σε κανέναν από τους παραπάνω τύπους. Για παράδειγμα, αναφέρουμε την ακμή που οφείλεται στην επαφή με ορυκτέλαια, πετρέλαιο ή προϊόντα πίσσας, με χλωριούχα ή άλλες χημικές ουσίες. Σε αυτές τις περιπτώσεις παρατηρούνται ανοιχτοί φαγέσωρες, βλατίδες ή φλύκταινες στο πρόσωπο, στους βραχίονες και στους µηρούς.
Ακόμη, έχει παρατηρηθεί εμφάνιση ακμής, η οποία ακολουθεί και οφείλεται στη χρήση φαρμάκων. Ουσίες όπως τα ανδρογόνα, τα οιστρογόνα, τα αντιφυµατικά, τα κορτικοστεροειδή και το λίθιο ενδέχεται να προκαλέσουν την εμφάνιση ακμής. Μάλιστα η ακμή που εμφανίζεται μετά τη χρήση στεροειδών είναι και χαρακτηριστική καθώς αποτελείται μόνο από φλ Η ακμή από στεροειδή έχει χαρακτηριστική εικόνα, καθώς είναι μονόμορφη, αποτελείται δηλαδή μόνο από φλυκταινίδια και όχι από βλατίδες και φαγέσωρες. Από την άλλη υπάρχει και η ακμή, η οποία οφείλεται στις πρώτες ύλες που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή των καλλυντικών. Η ακμή αυτή χαρακτηρίζεται από κλειστούς φαγέσωρες, βλατίδες και σπάνια από φλύκταινες.
Ακμή: Θεραπευτικές προσεγγίσεις
Πρέπει καταρχήν να γνωρίζουν ασθενείς και γονείς ότι η θεραπεία απαιτεί συστηματικότητα και επιμονή για να φέρει αποτελέσματα και θα πρέπει να συνεχίζεται για όσο διαρκεί η τάση του δέρματος να εμφανίζει σπυράκια. Εκτός από την προτεινόμενη αγωγή, ειδικές συστάσεις δίνονται ως προς τη χρήση των κατάλληλων δερμοκαλλυντικών και καθαριστικών προϊόντων για την ολοκληρωμένη φροντίδα του δέρματος.
Ανάλογα με την κλινική μορφή και βαρύτητα της κατάστασης η θεραπεία μπορεί να γίνει με τοπικές φαρμακευτικές ουσίες (κρέμες, γέλες, μάσκες) ή με φάρμακα από το στόμα (δισκία, κάψουλες) ή συνδυασμό τους. Ξεχωριστά αναλύονται παρακάτω οι λεγόμενες ειδικές θεραπείες που εφαρμόζονται στο δερματολογικό μας ιατρείο (βαθύς ιατρικός καθαρισμός, μικροδερμοαπόξεση με διαμάντι).
Σε κάθε περίπτωση, η αγωγή εξατομικεύεται και προσαρμόζεται καθόλη τη διάρκεια της παρακολούθησης του ασθενούς, ανάλογα με τις ιδιαίτερες ανάγκες του, την ανταπόκρισή του σε προηγούμενες αγωγές, τη βελτίωση ή τη στασιμότητά του, τη συνέπειά του στην εφαρμογή της αγωγής, την εποχή του χρόνου κτλ.
Τα άτομα που έχουν ακμή, εάν θέλουν να αποφύγουν την εμφάνιση ουλών, πρέπει να δώσουν ιδιαίτερη σημασία τόσο στην έγκαιρη αντιμετώπιση της ακμής με τις πιο εξελιγμένες δερματολογικές θεραπείες, όσο και να αποφεύγουν να ασκούν οι ίδιοι δακτυλική πίεση στο σημείο που έχει υποστεί βλάβη στο δέρμα.
Οι διάφοροι χειρισμοί από μη ειδικούς, οδηγούν σε επιδείνωση των βλαβών, επίταση της φλεγμονής και αύξηση της πιθανότητας μόνιμων ουλών.
Ακμή: Βαθύς ιατρικός καθαρισμός
Αξίζει να υπογραμμιστεί ο σημαντικός θεραπευτικός ρόλος που παίζει ο βαθύς καθαρισμός σε ήπιας και μέτριας βαρύτητας μορφές ακμής.
Η δερματολόγος και οι έμπειρες πτυχιούχοι αισθητικοί που συνεργάζεται κάνουν μηχανική διάνοιξη και αποσυμφόρηση των διαφόρων βλαβών (φαγεσώρων, φλυκταινιδίων, κύστεων) με άσηπτες τεχνικές. Ειδικά μέτρα λαμβάνονται για την αντισηψία του δέρματος (υψίσυχνο ρεύμα, αποστειρωμένα εργαλεία, τοπικά αντισηπτικά διαλύματα) για πρόληψη επιμολύνσεων.
Σε βαθύ καθαρισμό του δέρματος προσώπου και κορμού μπορούν να προχωρήσουν με απόλυτη ασφάλεια ασθενείς όλων των ηλικιών ακόμη και παιδιά με προεφηβική ακμή. Σε πολλές μάλιστα περιπτώσεις νεαρών ασθενών μας, επιμελείς ιατρικοί καθαρισμοί από τη δερματολόγο σε καθορισμένα διαστήματα αναστέλλουν την εμφάνιση νέων βλαβών και φρενάρουν εντυπωσιακά την περαιτέρω επιδείνωση της νόσου με την πρόοδο της εφηβείας.
Ακμή: Μικροδερμοαπόξεση με διαμάντι
Στις πιο ειδικές θεραπείες εντάσσεται και η μικροδερμοαπόξεση με διαμάντι με τις πολύτιμες θεραπευτικές αλλά και αισθητικές ιδιότητές της. Πρόκειται για την πιο προηγμένη διαδικασία μηχανικής μικροδερμοαπόξεσης του δέρματος.
Χρησιμοποιείται ειδικό ιατρικό μηχάνημα, που φέρει κεφαλές από γνήσια, κομμένα με laser διαμάντια. Οι διαμαντένιες κεφαλές μέσω της μηχανικής τριβής αποφολιδώνουν ανώδυνα, αναίμακτα και με απόλυτη ακρίβεια την επιφανειακή στιβάδα του δέρματος, ώστε να διεγερθεί η φυσιολογική διαδικασία αναδόμησής του.
Συγχρόνως, το ενσωματωμένο σύστημα αναρρόφησης δημιουργεί αρνητική πίεση και απομακρύνει τους επιφανειακούς ρύπους, τα νεκρά κύτταρα και το συσσωρευμένο σμήγμα. Το αποτέλεσμα είναι ένα άμεσα πιο καθαρό, λείο και λαμπερό δέρμα.
Τα ευεργετικά αποτελέσματα της διαμαντένιας μικροδερμοαπόξεσης στη φαγεσωρική (ήπια) και μέτριας βαρύτητας ακμή είναι προφανή. Δρώντας άμεσα στην καρδιά του παθογενετικού μηχανισμού της, ξεμπλοκάρει ανώδυνα τους αποφραγμένους εκφορητικούς σμηγματογόνους πόρους. Συνδυάζεται άριστα με την τοπική φαρμακευτική αγωγή, σε ειδικά θεραπευτικά πρωτόκολλα που ορίζει η δερματολόγος, επιτυγχάνοντας έτσι ταχύτατη και αξιοσημείωτη βελτίωση.
Η διαμαντένια θεραπεία στις περισσότερες περιπτώσεις μειώνει τον συνολικό χρόνο φαρμακευτικής αγωγής της ακμής, ενώ αποτελεί και έξοχη θεραπεία συντήρησης του καλού αποτελέσματος που έχει επιτευχθεί. Η μέθοδος είναι ανώδυνη, μη επεμβατική, χωρίς ερεθισμούς ή τραύματα, απόλυτα ασφαλής για όλες τις ηλικίες (ιδιαίτερα φιλική στα παιδιά) και χωρίς να περιορίζει τις καθημερινές δραστηριότητες.
Είναι μια προσιτή υπηρεσία από πλευράς κόστους και ιδιαίτερα αποδοτική από πλευράς θεραπευτικού και αισθητικού αποτελέσματος.
Ακμή: Αντιμετώπιση σημαδιών και ουλών
Η βαριά ακμή θα πρέπει να αντιμετωπισθεί δερματολογικά έγκαιρα και ορθά ώστε να προληφθεί ο σχηματισμός ουλών ακμής. Αν τυχόν εμφανιστούν ουλές, η αντιμετώπισή τους θα πρέπει να γίνεται με τον πιο κατάλληλο τρόπο.
Οι ουλές ακμής είναι στην πλειοψηφία τους ατροφικές και ανάλογα με τη μορφολογία τους διακρίνονται σε 3 μορφές:
- Ice pick ουλές (στενές εμβυθισμένες )
- Boxcar (πλατιές εμβυθισμένες)
- Rolling(κυματοειδείς)
Οι τρεις παραπάνω μορφές ουλών ακμής μπορεί να συνυπάρχουν στο πρόσωπο ή στην πλάτη ενός ατόμου.
Οι μέθοδοι που γενικά εφαρμόζονται είναι:
- ειδικά χημικά peelings
- μικροδερμοαπόξεση με διαμάντι
- εκλεκτική υποσκαφή
- η αφαίρεση ή ανύψωση της ουλής με punch
- η ανύψωση με χρήση εμφυτευμάτων υαλουρονικού οξέος
- μεταμόσχευση λίπους
- αυτόλογη μεσοθεραπεία PRP μόνη ή σε συνδυασμό με άλλες μεθόδους
Ο στόχος των περισσότερων μεθόδων είναι αφενός η διάσπαση του ινωδών ταινιών, που έλκοντας από κάτω το δέρμα, το αναγκάζουν να πτυχώνεται και αφετέρου να ενεργοποιήσουν την παραγωγή κολλαγόνου και ελαστίνης συμβάλλοντας έτσι στην ανάπλασή του.
Ακμή: Συστατικά που θα σας βοηθήσουν
- Ω3 λιπαρά οξέα: Tα ω3 λιπαρά οξέα, λόγω της ισχυρής αντιφλεγμονώδους δράσης τους. Καλές πηγές: όλα τα λιπαρά ψάρια και οι ξηροί καρποί κ.α
- Βιταμίνη Α: Φαίνεται ότι συμβάλλει σημαντικό στον έλεγχο του ρυθμού κερατινοποίησης. Καλές πηγές: όλα τα χρωματιστά φρούτα και λαχανικά, τα ιχθυέλαια κ.α
- Βιταμίνη Ε και C: Φαίνεται να έχουν κατευναστική επίδραση στο δέρμα λόγω της ισχυρής αντιοξειδωτική τους δράσης και λειτουργούν συνεργιστικά. Καλές πηγές: φρούτα, κυρίως τα επσεριδοειδή και λαχανικά για την βιταμίνη C και ξηροί καρποί και όλα τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά για την βιταμίνη Ε κ.α.
- Ψευδάργυρος (Zn): Ο ψευδάργυρος (Zn) που φαίνεται να ανστέλλει, δημιουργώντας μη ευνοϊκό περιβάλλον, την ανάπτυξη του βακτηριδίου της ακμής. Καλές πηγές: ξηροί καρποί, πουλερικά κ.α
- Σελήνιο (Se): Το σελήνιο (Se), με αντιοξειδωτικές ιδιότητες, που φαίνεται να προστατεύουν το δέρμα αποτελεσματικά από την επίδραση των ελευθέρων ριζών. Καλές πηγές: τόνος, σολομός, αυγά, καστανό ρύζι κ.α.
Ακμή: 8 σπιτικές συνταγές για να ελέγξετε την έξαρση
1 . Τρίψτε μια ασπιρίνη και βάλτε την σε μια κουταλιά της σούπας μέλι εφαρμόστε το μίγμα στα σημεία του προσώπου που έχουν πρόβλημα και αφήστε το για μερικά λεπτά . Αυτό θα βοηθήσει στον να καταπραΰνει τη φλεγμονή .
2. Φτιάξτε μία μάσκα από μέλι και βρώμη. Τρίψτε τη ελαφρά στο πρόσωπό σας και αφήστε την να κάνει τα μαγικά της για 10 λεπτά.
3. Δοκιμάστε να χρησιμοποιήσετε λεμόνι ως θεραπεία κατά της ακμής . Κόψτε ένα λεμόνι στη μέση και τρίψτε απαλά στα σημεία που έχουν πρόβλημα. Τα λεμόνια περιέχουν κιτρικό οξύ, το οποίο επιτίθεται στα βακτήρια που προκαλούν την ακμή . Αν σας τσούξει σημαίνει ότι έχει αποτέλεσμα .
4. Αναμείξτε μαγειρική σόδα και νερό για να φτιάξετε μια κρέμα. Εφαρμόστε την απευθείας πάνω σε κάθε σημείο, όχι σε ολόκληρο το πρόσωπό σας . Αφήστε το να στεγνώσει – περίπου 10 λεπτά- και ξεπλύνετε με κρύο νερό . Αυτό θα βοηθήσει να κλείσει τους πόρους . Ωστόσο , εάν το δέρμα σας γίνεται ερεθισμένο ή πιο λιπαρό , διακόψτε τη θεραπεία.
5. Δοκιμάστε ένα αποτοξινωτικό μπάνιο με έλαιο λεβάντας. Ο αντιβακτηριακός ατμός θα ανοίξει τους πόρους σας .
6. Το λάδι καρύδας κάνει μια θαυμάσιο καθαρισμό αλλά και ενυδάτωση. Ανακατέψτε το λάδι με αντιβακτηριδιακά αιθέρια έλαια , όπως λεβάντα , για να έχετε διπλό όφελος . Απλώστε το μίγμα στο πρόσωπό σας , αφήστε το για λίγα λεπτά και σκουπίστε με βαμβάκι.
7. Να πλένετε τις πετσέτες και τα σεντόνια σας τακτικά , γιατί η συσσώρευση των βακτηρίων μπορεί να δημιουργήσει ακμή. Αν αυτό αποτύχει , δοκιμάστε να χρησιμοποιήσετε ένα φυσικό αντιβακτηριακό σπρέι- αποτελείται από νερό και αντιβακτηριακό έλαια- και ψεκάστε επάνω σε μαξιλαροθήκες και σεντόνια.
8. Οι φράουλες είναι μια μεγάλη φυσική πηγή σαλικυλικού οξέος , το οποίο βρίσκεται σε πολλά προϊόντα που καταπολεμούν την ακμή. Φτιάξτε ένα μείγμα από τέσσερις φράουλες, με δύο κουταλιές της σούπας γιαούρτι και απλώστε το στο δέρμα σας για 10 λεπτά. Πλυθείτε με χλιαρό νερό.