Όταν ο οργανισμός μας αντιδρά απέναντι σε αβλαβείς περιβαλλοντικές ουσίες, που ονομάζονται αλλεργιογόνα, τότε εμφανίζουμε μία αλλεργία.
Ως αλλεργιογόνα μπορούν να δράσουν ορισμένες τροφές όπως τα αυγά, τα ψάρια, τα θαλασσινά, διάφορα φάρμακα όπως η πενικιλλίνη, ορισμένα καλλυντικά, η γύρη διαφόρων φυτών, φτερά και τρίχες διαφόρων ζώων, η σκόνη κ.α.
Τα αλλεργιογόνα φτάνουν στον οργανισμό μέσω της αναπνοής, με επαφή στο δέρμα ή ακόμη με την τροφή. Όταν ο οργανισμός έρθει σε επαφή με μια ξένη ουσία που δρα ως αλλεργιογόνο, το ανοσοποιητικό σύστημα βάζει σε λειτουργία τους αμυντικούς μηχανισμούς ώστε να εξουδετερώσει το αντιγόνο.
Το ίδιο το σώμα παράγει ουσίες όπως η ισταμίνη που προκαλούν μια ταχεία φλεγμονώδη αντίδραση που οδηγεί σε συμπτώματα όπως φτέρνισμα, κνησμό κτλ.
Ποια είδη αλλεργίας υπάρχουν
Η τροφική αλλεργία: Ένα κοινό και παράλληλα συχνό σύμπτωμα που δημιουργείται όταν καταναλώνουμε ορισμένα είδη τροφής πχ. Φυστίκια, οστρακοειδή, αυγά.
Η αναπνευστική αλλεργία: Ένα εξίσου συχνό σύμπτωμα που δημιουργείται όταν ερχόμαστε σε επαφή με χώρους όπου υπάρχει έντονη σκόνη, τρίχες διαφόρων ζώων και εκδηλώνουν την αλλεργική ρινίτιδα, επιπεφυκίτιδα και βροχικό άσθμα. Είναι συνήθως σύμπτωμα συγκεκριμένης εποχής του χρόνου, δηλαδή της άνοιξης.
Η αλλεργία από χρήση φαρμάκων: Συνήθως αλλεργία εκδηλώνουν τα αντιβιοτικά και τα αναλγητικά φάρμακα.
Η δερματική αλλεργία: Μπορεί να εμφανιστεί είτε εξ επαφής με ένα αντικείμενο πχ ρολόι, αλυσίδα λαιμού, ζώνη παντελονιού εκδηλώνοντας κνησμό και ερυθρότητα στο σημείο που ήρθε σε επαφή με το δέρμα, είτε ως σύμπτωμα από κάποια αλλεργία που έχει δράσει στον οργανισμό και η δερματική αλλεργία έχει επεκταθεί σε όλο το σώμα επηρεάζοντας ταυτόχρονα και άλλα ζωτικά όργανα (αναφυλαξία)
Παιδικές αλλεργίες: Πρόκειται για την ατοπική δερματίτιδα όπου είναι συχνό φαινόμενο στα βρέφη ή σε μεγαλύτερες παιδικές ηλικίες. Η συγκεκριμένη αλλεργία παρουσιάζει υφέσεις και εξάρσεις με κνησμό και ερεθισμό του δέρματος, σε σχεδόν όλα τα σημεία του σώματος.
Αλλεργία στις μέλισσες: Το κεντρί της μέλισσας μπορεί να δημιουργήσει αλλεργία με ερεθισμό της περιοχής και σπανιότερα αναφυλακτικό σοκ.
Αλλεργία κατά την διάρκεια σωματικής άσκησης: Πρόκειται για ένα είδος αλλεργίας όπου παρατηρείται όταν το σώμα βρίσκεται σε αυξημένη ένταση πχ.κατά την διάρκεια αερόβιας άσκησης. Έχει παρατηρηθεί κνησμός σε όλο το σώμα και κυρίως ενεργοποιείται όταν ο χώρος είναι κρύος. Στο 5% των περιπτώσεων μπορεί να προκληθεί αναφυλακτικό σοκ.
Πως μπορώ να αντιμετωπίσω αποτελεσματικά την αλλεργία
Η αλλεργία μπορεί να αντιμετωπιστεί με πάρα πολλούς τρόπους, είτε αυτοί περιλαμβάνουν φαρμακευτική υποστήριξη, είτε με σκευάσματα που κυκλοφορούν στο εμπόριο από πολύ γνωστές φαρμακευτικές εταιρείες.
Εμβόλιο απευαισθετοποίησης – Πρόκειται για θεραπευτικά εμβόλια (ανοσοθεραπεία), τα οποία χρησιμοποιούνται με σκοπό τη μείωση της αντιδραστικότητας των αλλεργικών ασθενών στα αλλεργιογόνα. Με αυτόν τον τρόπο μειώνονται δραματικά τα συμπτώματα και η εξέλιξη της αλλεργικής πάθησης.
Με ειδικά αλλεργιολογικά τεστ, όπου εξετάζεται ο βαθμός ευαισθησίας του σώματος.
Με την χρήση αντισταμινικών και κορτιζόνης (πάντα υπό την επίβλεψη ειδικού ιατρού)
Επίσκεψη σε έναν ειδικό αλλεργιολόγο-πνευμονολόγο όπου θα αποφανθεί το είδος της αλλεργίας που σας επηρεάζει και θα σας βοηθήσει με την κατάλληλη θεραπεία.
Εντοπισμός των τροφών που προκαλούν αλλεργία και απομάκρυνση τους από το διαιτολόγιο μας.
Χρήση ρινικών σπρέι όπου περιορίζουν τα αλλεργικά συμπτώματα, στην περίπτωση της αλλεργικής ρινίτιδας.
Χρήση βιταμίνης c όπου με την ισχυρή αντιοξειδωτική της δράση βοηθά στην καταπολέμηση των συμπτωμάτων.
Χρήση της κουρσετίνης όπου μειώνει την ισταμίνη και την φλεγμονή.
Χρήση αντιαλλεργικών σπρέι στα στρώματα, όπου απομακρύνουν τα ακάρεα
Αλλεργίες: Τα πιο ύποπτα τρόφιμα
Ποια είναι τα πιο συνηθισμένα τρόφιμα που μπορεί να εμφανίσουν αλλεργίες.
Σύμφωνα με προβλέψεις της EAACI, έως το 2025 πάνω από το 50% των Ευρωπαίων θα υποφέρει από κάποια αλλεργία, ενώ σήμερα, 7 εκατ. ευρωπαίοι ζουν με μια τροφική αλλεργία.
Διαφορές τροφικής δυσανεξίας – αλλεργίας
Αρχικά θα πρέπει να γνωρίζει κανείς τη διαφορά ανάμεσα στις τροφικές αλλεργίες και τη δυσανεξία σε ορισμένες τροφές, γιατί μπορεί κάποια από τα συμπτώματα τους να μοιάζουν (μερικά από τα κοινά συμπτώματα είναι ναυτία, πόνος στο στομάχι και διάρροια), αλλά στην ουσία η δυσανεξία σε ορισμένες τροφές, δεν είναι τόσο σοβαρή όσο μια τροφική αλλεργία.
Στην τροφική αλλεργία, ο ανθρώπινος οργανισμός και συγκεκριμένα το ανοσοποιητικό του σύστημα μοιάζει να “επιτίθεται” σε κάποια τροφή η οποία θεωρείται αβλαβής. Συγκεκριμένα το ανοσοποιητικό σύστημα αντιδρά απέναντι σε συγκεκριμένες πρωτεΐνες(αλλεργιογόνα) απελευθερώνοντας μεγάλες ποσότητες ουσιών (π.χ. ισταμίνη, λευκοτριένια), οι οποίες με τη σειρά τους ευθύνονται για την εκδήλωση των αλλεργικών συμπτωμάτων.
Από την άλλη, σε περίπτωση δυσανεξίας (που είναι γνωστή και ως τροφική ευαισθητοποίηση) σε μια τροφή και πάλι ο οργανισμός αντιδρά, επηρεάζοντας κυρίως το πεπτικό σύστημα και όχι το ανοσοποιητικό.
Επίσης, η βασική διαφορά είναι πως στην περίπτωση της τροφικής αλλεργίας τα συμπτώματα εμφανίζονται αμέσως μετά την κατανάλωση της τροφής (ακόμα και ελάχιστης ποσότητας) που προκαλεί την αλλεργία, ενώ στη δυσανεξία τα συμπτώματα εμφανίζονται σταδιακά, ακόμα και αρκετές ώρες μετά την κατανάλωση της τροφής στην οποία έχουμε δυσανεξία. Και μολονότι τα συμπτώματα της δυσανεξίας είναι εξίσου δυσάρεστα με αυτά της αλλεργίας, δεν είναι συνήθως τόσο σοβαρά, ούτε απειλούν τη ζωή μας (όπως συμβαίνει με κάποιες τροφικές αλλεργίες). Σε κάθε περίπτωση όμως, επειδή κάθε οργανισμός είναι διαφορετικός καλό είναι να γνωρίζουμε τι μας προκαλεί δυσφορία και τους τρόπους με τους οποίους μπορούμε να την αντιμετωπίσουμε, ζητώντας συμβουλές από τον γιατρό που μας παρακολουθεί.
Ποιες τροφές προκαλούν αλλεργίες – δυσανεξίες
- Αλλεργίες: Συνήθως αλλεργίες προκαλούν τροφές με πρωτεΐνες. Τα θαλασσινά, τα γαλακτοκομικά και οι ξηροί καρποί, είναι οι συνήθεις ύποπτοι για τροφικές αλλεργίες, αλλά παρατηρούνται και αλλεργίες και στη σόγια και στα φρούτα, και στα ψάρια κ.ά.
- Δυσανεξίες: Η λακτόζη (ουσία στο γάλα), η γλουτένη (ουσία στο σιτάρι και στα δημητριακά), τα συντηρητικά και τα χημικά πρόσθετα (κυρίως τα τεχνητά χρώματα, όπως η ταρτραζίνη ή τα θειώδη άλατα, τα ενισχυτικά γεύσης και αρώματος όπως το γλουταμινικό νάτριο – MSG και τα συντηρητικά – νιτρικά άλατα των κρεάτων) κάποιων τροφών είναι τα συστατικά που συνήθως προκαλούν τροφικές δυσανεξίες.
Τροφικές αλλεργίες: Τα συμπτώματα που δεν πρέπει να αγνοήσετε
- Γαστρεντερικές ενοχλήσεις: Είναι κοινό σύμπτωμα και στις αλλεργίες και στις δυσανεξίες. Ενοχλήσεις όπως πόνος στο στομάχι, καούρες, φούσκωμα, ναυτία, διάρροια κ.λπ., είναι συμπτώματα που συχνά θυμίζουν αυτά της τροφικής δηλητηρίασης, αλλά μπορεί να οφείλονται σε κάποια αλλεργία ή δυσανεξία.
- Πόνος στο στήθος – δυσκολία κατάποσης: Πρόκειται για ένα από τα πιο σοβαρά συμπτώματα τροφικής αλλεργίας, καθώς ο οργανισμός απελευθερώνει μαζικά ηωσινόφιλα (λευκά αιμοσφαίρια) στον οισοφάγο, με αποτέλεσμα να εκδηλώνεται στο σημείο φλεγμονή και να στενεύει η πεπτική οδός.
- Εξανθήματα: Η εμφάνιση εξανθημάτων σε διάφορα σημεία του σώματος, καθώς και το πρήξιμο στις αρθρώσεις και τα δάχτυλα και η φαγούρα ή οι κοκκινίλες σε κάποιες περιοχές του σώματος ή και του προσώπου αποτελούν σύμπτωμα τροφικής αλλεργίας.
- Πτώση της αρτηριακής πίεσης: Η τροφική αλλεργία μπορεί να προκαλέσει πτώση της πίεσης, ζαλάδα ακόμα και λιποθυμία.
- Βήχας και φαγούρα γύρω από το στόμα: Ένα σύμπτωμα που παρουσιάζουν όσοι έχουν αλλεργία συνήθως σε κάποιο φρούτο ή λαχανικό.
Τροφικές αλλεργίες: Πώς αντιμετωπίζονται
Το βασικό που έχει να κάνει κανείς που παρατηρεί πως έχει κάποιο από τα παραπάνω συμπτώματα είναι να επισκεφτεί έναν αλλεργιολόγο, που με ειδικές εξετάσεις, όπως δερματικά τεστ ή εξετάσεις αίματος, θα εντοπίσει την τροφή που πιθανά προκαλεί αλλεργία. Τα αλλεργικά επιδερμικά τεστ συνήθως βοηθούν στο να διαπιστωθεί ποιες τροφές προκαλούν τα αλλεργικά συμπτώματα, ενώ οι εξετάσεις αίματος (RAST) ειδικεύονται στην ανίχνευση των αντισωμάτων που είναι ειδικά για το αλλεργιογόνο που μπορεί να συσχετιστεί με τα συμπτώματα του ασθενή. Έτσι ο γιατρός μπορεί να συστήσει και την ανάλογη θεραπεία που είτε περιλαμβάνει την λήψη φαρμάκων είτε απλά την πλήρη αποφυγή της τροφής.
Στην περίπτωση των δυσανεξιών δυστυχώς ο εντοπισμός των αιτιών που τις προκαλούν δεν είναι τόσο απλός και πολλές φορές δεν είναι εύκολα εφικτό ο αλλεργιολόγος να εντοπίσει με απλές εξετάσεις σε ποια τροφή πιθανά έχετε δυσανεξία.
Σε γενικές γραμμές πάντως, καλό είναι να προσέχεις τις επιγραφές με τα συστατικά των τροφών που καταναλώνεις και να αποφεύγεις το φαγητό από έξω.
Αλλεργικό αναφυλακτικό σοκ: Τα συμπτώματα – Τι πρέπει να κάνετε
Η αλλεργική αντίδραση είναι η αντίδραση του σώματός σας σε μια ουσία που θεωρεί επικίνδυνη ή δυνητικά θανατηφόρα. Οι αλλεργίες της Άνοιξης είναι ήπιες και συχνά προκαλούνται από τη γύρη ή τα φυτά. Αλλά είναι πιθανό κάποιος να έχει μια πολύ πιο σοβαρή αλλεργική αντίδραση. Η αναφυλαξία είναι μια τέτοια σοβαρή και ξαφνική αλλεργική αντίδραση. Συμβαίνει μέσα σε λίγα λεπτά από την έκθεση στο αλλεργιογόνο και αν δεν αντιμετωπιστεί κατάλληλα και άμεσα, μπορεί να αποδειχτεί θανατηφόρα.
Μόλις ένα αλλεργιογόνο μπει στο σώμα σας, η αλλεργική αντίδραση μπορεί να ξεκινήσει μέσα σε δευτερόλεπτα ή λεπτά. Οι πιο ήπιες αλλεργίες μπορεί να μην προκαλέσουν εμφανή συμπτώματα για αρκετές ώρες. Τα πιο κοινά αλλεργιογόνα περιλαμβάνουν τροφές, φάρμακα, τσιμπήματα εντόμων, φυτά και χημικές ουσίες.
Ποια είναι τα συχνότερα αίτια της αναφυλακτικής αντίδρασης
Δυνητικά οποιοδήποτε αλλεργιογόνο μπορεί να προκαλέσει αναφυλακτική αντίδραση σε οποιονδήποτε ασθενή έχει αλλεργία σε αυτό. Αυτό εξαρτάται από το βαθμό ευαισθητοποίησης του ασθενούς στο συγκεκριμένο αλλεργιογόνο, την οδό έκθεσης (η ενδοφλέβια χορήγηση είναι πιο επικίνδυνη σε σχέση με χορήγηση από του στόματος, εισπνοή ή διαδερμική επαφή) και την ποσότητα του αλλεργιογόνου.
Ωστόσο κάποια αλλεργιογόνα προκαλούν συχνότερα αναφυλακτική αντίδραση. Αυτά είναι τα δηλητήρια υμενοπτέρων (μέλισσα και σφήκα), τα φάρμακα (αντιβιοτικά και σκιαγραφικά, ειδικά όταν χορηγούνται ενδοφλέβια) και οι τροφές όπως γάλα, αυγό, σιτηρά, ψάρι, οστρακοειδή- μαλάκια, όσπρια και ξηροί καρποί. Τα αερομεταφερόμενα αλλεργιογόνα, ακριβώς επειδή εισπνέονται ή επικάθονται στο δέρμα (δηλαδή δεν εισέρχονται από συστηματική οδό όπως οι τροφές ή τα φάρμακα) δεν ενοχοποιούνται για αναφυλακτική αντίδραση και αλλεργικό σοκ.
Αλλεργικό Σοκ: Ποια είναι τα πιο συχνά συμπτώματα;
Το αλλεργικό σοκ αρχίζει γρήγορα μετά την επαφή με το αλλεργιογόνο. Το σώμα σας απελευθερώνει πολλές χημικές ουσίες που προορίζονται για την καταπολέμηση της επικίνδυνης αυτής ουσίας. Αυτές οι χημικές ουσίες πυροδοτούν με τη σειρά τους μια αλυσιδωτή αντίδραση άλλων συμπτωμάτων. Αυτά τα αρχικά συμπτώματα περιλαμβάνουν:
- Σφίξιμο στο στήθος ή δυσφορία
- Δυσκολία στην αναπνοή
- Βήχας
- Ναυτία ή έμετος
- Διάρροια
- Κοιλιακό άλγος
- Δυσκολία στην κατάποση
- Ερυθρότητα του δέρματος
- Φαγούρα
- Μπερδεμένη ομιλία
- Διανοητική σύγχυση
Οι πιο ακραίες αντιδράσεις του οργανισμού, οι οποίες πρέπει να αντιμετωπιστούν άμεσα, είναι:
- Χαμηλή αρτηριακή πίεση
- Αδυναμία
- Αναισθησία
- Μη φυσιολογικός καρδιακός ρυθμός
- Ταχυπαλμία
- Απώλεια οξυγόνου
- Συριγμός στην αναπνοή
- Απόφραξη των αεραγωγών
- Κνίδωση
- Έντονο πρήξιμο των ματιών, του προσώπου, ή του σημείου του σώματος που ήρθε σε επαφή με το αλλεργιογόνο
- Καρδιακή ανακοπή
- Αναπνευστική ανακοπή