Ιός Δυτικού Νείλου: Τα αντιπαθή σε όλους μας κουνούπια έχουν κάνει εδώ και μερικές εβδομάδες την εμφάνισή τους, τσιμπώντας μας, όπου βρουν όλες τις ώρες της ημέρας.

Καθώς ξεκίνησε η περίοδος κυκλοφορίας των κουνουπιών, ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ) συνιστά να λαμβάνετε μέτρα για να προφυλάσσεστε από τα κουνούπια, ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος λοίμωξης από τον ιό του Δυτικού Νείλου, σε περίπτωση επανακυκλοφορίας του ιού.

Υπενθυμίζουμε ότι ο ιός του Δυτικού Νείλου μεταδίδεται κυρίως με το τσίμπημα μολυσμένων «κοινών» κουνουπιών. Τα κουνούπια μολύνονται από μολυσμένα πτηνά (ορισμένα είδη κυρίως άγριων πτηνών). Οι άνθρωποι που έχουν μολυνθεί θεωρείται ότι δε μεταδίδουν περαιτέρω τον ιό σε άλλα κουνούπια.

Η πλειοψηφία των ατόμων που μολύνονται από τον ιό δεν αρρωσταίνουν καθόλου ή παρουσιάζουν μόνο ήπια νόσο, ενώ πολύ λίγα άτομα (< 1% όσων μολύνονται) εμφανίζουν σοβαρή νόσο που προσβάλλει το νευρικό σύστημα (κυρίως εγκεφαλίτιδα ή μηνιγγίτιδα). Άτομα μεγαλύτερης ηλικίας (άνω των 50 ετών) κινδυνεύουν περισσότερο να αρρωστήσουν σοβαρά, καθώς και άτομα με ανοσοκαταστολή και χρόνια υποκείμενα νοσήματα.

Με στόχο την έγκαιρη εφαρμογή στοχευμένων μέτρων απόκρισης και πρόληψης, ο ΕΟΔΥ -σε κάθε περίοδο μετάδοσης- διενεργεί ενισχυμένη επιδημιολογική επιτήρηση της νόσου, διερευνά άμεσα τα περιστατικά και βρίσκεται σε συνεχή επικοινωνία και συνεργασία με τις αρμόδιες εθνικές, περιφερειακές και τοπικές αρχές.

Ιός Δυτικού Νείλου: Τι είναι;

Ο ιός του Δυτικού Νείλου μεταδίδεται κυρίως μέσω του τσιμπήματος μολυσμένων «κοινών» κουνουπιών.

Η βασική δεξαμενή του ιού στη φύση είναι κυρίως τα άγρια πτηνά, από όπου μολύνονται τα κουνούπια, ενώ οι άνθρωποι δεν μεταδίδουν περαιτέρω τον ιό σε άλλα κουνούπια. Η πλειονότητα των ανθρώπων που μολύνονται με τον ιό είναι ασυμπτωματικοί, περίπου 20% εμφανίζουν ήπια συμπτώματα ιογενούς συνδρομής και λιγότεροι από 1% παρουσιάζουν σοβαρότερες εκδηλώσεις από το κεντρικό νευρικό σύστημα, κυρίως εγκεφαλίτιδα, μηνιγγίτιδα, οξεία χαλαρή παράλυση. Οι πιο σοβαρές εκδηλώσεις εμφανίζονται συνήθως σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς και γενικά άτομα με χρόνια υποκείμενα νοσήματα.

Η επιδημιολογική επιτήρηση της νόσου, η έγκαιρη εφαρμογή κατάλληλων ολοκληρωμένων προγραμμάτων καταπολέμησης κουνουπιών και η λήψη μέτρων ατομικής προστασίας από τα κουνούπια αποτελούν διεθνώς τα σημαντικότερα μέτρα για την πρόληψη της νόσου.

Στο πλαίσιο αυτό, κρίνεται αναγκαία αφενός η εγρήγορση των επαγγελματιών υγείας και αφετέρου η συνεχιζόμενη εγρήγορση των τοπικών και εθνικών αρχών.

Ο Ε.Ο.Δ.Υ., σε κάθε περίοδο μετάδοσης, διενεργεί ενισχυμένη επιδημιολογική επιτήρηση της νόσου, διερευνά άμεσα τα περιστατικά και βρίσκεται σε συνεχή επικοινωνία και συνεργασία με τις αρμόδιες εθνικές, περιφερειακές και τοπικές αρχές, με στόχο την έγκαιρη εφαρμογή στοχευμένων μέτρων απόκρισης και πρόληψης.

Ιός Δυτικού Νείλου: Χρόνος επώασης

Ο χρόνος που χρειάζεται για να εκδηλώσει την αρρώστια ένα παιδί που ήρθε σε επαφή με τον ιό είναι 2-14 μέρες.

Ιός Δυτικού Νείλου: Συμπτώματα

Το μεγαλύτερο ποσοστό των ατόμων (περίπου 80%) που μολύνονται από το ιό παραμένουν ασυμπτωματικά.

Όσοι παρουσιάσουν συμπτώματα συνήθως είναι ήπια και πιθανό να παρουσιάσουν τα πιο κάτω:
• Κοιλιακός πόνος
• Διάρροια
• Πυρετός
• Πονοκέφαλος
• Έλλειψη όρεξης
• Μυϊκοί πόνοι
• Ναυτία
• Εξάνθημα
• Πονόλαιμος
• Διόγκωση των λεμφαδένων
• Έμετος

Σπάνια ο ιός μπορεί να προκαλέσει μηνιγγίτιδα ή εγκεφαλίτιδα οπότε το παιδί μπορεί να παρουσιάσει τα πιο κάτω συμπτώματα:

Σύγχυση, απώλεια της συνείδησης ή κώμα, μυϊκή αδυναμία, δυσκαμψία του αυχένα

Τα πιο κάτω άτομα κινδυνεύουν να παρουσιάσουν σοβαρή μορφή της ασθένειας του ιού του δυτικού Νείλου.
• Παιδιά με μειωμένο ανοσοποιητικό σύστημα, όπως ο ιός HIV, μεταμοσχεύσεις οργάνων, η χημειοθεραπεία
• Οι ηλικιωμένοι ή πολύ μικρά παιδιά
• Εγκυμοσύνη

Ιός του Δυτικού Νείλου: Θεραπεία

Τα αντιβιοτικά δεν βοηθούν. Μόνο υποστηρικτικά μέτρα στο παιδί.

Πιθανές επιπλοκές
Επιπλοκές από ήπια λοίμωξη από τον ιό του Δυτικού Νείλου είναι πολύ σπάνιες. Επιπλοκές από σοβαρή λοίμωξη από τον ιό του Δυτικού Νείλου περιλαμβάνουν:
• Εγκεφαλική βλάβη
• Μόνιμη μυϊκή αδυναμία (μερικές φορές είναι παρόμοια με της πολιομυελίτιδας)
• Θάνατος

Ιός Δυτικού Νείλου: Πρόγνωση της ασθένειας

Σε γενικές γραμμές, η πρόγνωση μιας ήπιας λοίμωξης από τον ιό του Δυτικού Νείλου είναι εξαιρετική. Για τους ασθενείς με σοβαρές περιπτώσεις μόλυνσης από τον ιό του Δυτικού Νείλου, οι προοπτικές είναι πιο αβέβαιες. Η εγκεφαλίτιδα ή μηνιγγίτιδα μπορεί να οδηγήσει σε εγκεφαλική βλάβη και θάνατο. Περίπου το 10% των ασθενών με μόλυνση στον εγκέφαλο δεν επιβιώνουν.

Ιός Δυτικού Νείλου: Προληπτικά μέτρα

Ελλείψει εμβολίου, ο μόνος τρόπος για τη μείωση της λοίμωξης στους ανθρώπους είναι η ευαισθητοποίηση σχετικά με τους παράγοντες κινδύνου και η εκπαίδευση των ανθρώπων σχετικά με τα μέτρα που μπορούν να λάβουν για να μειώσουν την έκθεση στον ιό.

Τα εκπαιδευτικά μηνύματα δημόσιας υγείας θα πρέπει να επικεντρώνονται στα εξής:

– Μείωση του κινδύνου μετάδοσης από τα κουνούπια. Οι προσπάθειες για την αποτροπή της μετάδοσης θα πρέπει πρώτα να επικεντρωθούν στην προσωπική και κοινωνική προστασία από τα τσιμπήματα κουνουπιών μέσω της χρήσης κουνουπιερών, προσωπικών εντομοαπωθητικών, της χρήσης ανοιχτόχρωμων ρούχων (πουκάμισα και παντελόνια με μακριά μανίκια) και της αποφυγής της υπαίθριας δραστηριότητα σε ώρες αιχμής. Επιπροσθέτως, τα κοινοτικά προγράμματα θα πρέπει να ενθαρρύνουν τις κοινότητες να καταστρέφουν τους τόπους αναπαραγωγής κουνουπιών σε κατοικημένες περιοχές.

– Μείωση του κινδύνου μετάδοσης από ζώο σε άνθρωπο. Τα γάντια και άλλα προστατευτικά ρούχα πρέπει να φοριούνται κατά τον χειρισμό ασθενών ζώων ή των ιστών τους και κατά τη διάρκεια των διαδικασιών σφαγής.

– Μείωση του κινδύνου μετάδοσης μέσω μετάγγισης αίματος και μεταμόσχευσης οργάνων. Οι περιορισμοί στη δωρεά αίματος και οργάνων και οι εργαστηριακοί έλεγχοι πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κατά τη στιγμή της εμφάνισης της εστίας στις πληγείσες περιοχές μετά την αξιολόγηση της τοπικής / περιφερειακής επιδημιολογικής κατάστασης.