Αρτηριακή πίεση: Βάλτε στην άκρη τις τροφές που «τσιμπούν» τις τιμές της αρτηριακής πίεσης και υιοθετήστε πιο υγιεινές συνήθειες.

Σχεδόν οι μισοί ενήλικες άνω των 50 έχουν την τάση, καθώς μεγαλώνουν, να παρουσιάζουν όλο και πιο «τσιμπημένες» τιμές αρτηριακής πίεσης. Πολλοί αναγκάζονται, τελικά, να καταφύγουν σε αντιϋπερτασικά χάπια.

Ωστόσο, πέρα από τη φαρμακευτική αγωγή, εξίσου σημαντικό είναι να βρουν και εναλλακτικούς τρόπους για να ρυθμίσουν σε φυσιολογικά επίπεδα τις τιμές της αρτηριακής πίεσης. Αυτό μπορεί να γίνει λ.χ. με συστηματική γυμναστική, αλλά όταν κάτι τέτοιο δεν είναι εύκολο (ιδίως σε ηλικιωμένα άτομα), η πιο απλή λύση είναι να κάνει κάποιες αλλαγές στην διατροφή του.

Εντάξτε, λοιπόν, στην διατροφή σας τις παρακάτω τροφές και σύντομα θα δείτε τα επίπεδα της πίεσης σας να υποχωρούν…

Αρτηριακή πίεση: Τι πρέπει να τρώτε

Μπανάνες. Οι μπανάνες περιέχουν άφθονο μαγνήσιο και κάλιο και συνιστώνται για την αρτηριακή πίεση. Σύμφωνα με την American Heart Association, το κάλλιο μειώνει τις επιδράσεις του νατρίου και ανακουφίζει την ένταση στα τοιχώματα των αιμοφόρων αγγείων. Οι ενήλικες πρέπει ιδανικά να καταναλώνουν 4.700 mg καλίου ημερησίως.

 Μούρα. Τα μούρα και οι φράουλες περιέχουν αντιοξειδωτικές ενώσεις που ονομάζονται ανθοκυανίνες και είναι ουσιαστικά ένας τύπος των χημικών ενώσεων που ονομάζονται φλαβονοειδή. Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο American Journal of Clinical Nutrition διαπίστωσε ότι η κατανάλωση αυτών των ενώσεων μπορεί να αποτρέψει την υπέρταση, και να βοηθήσει στη μείωση της υψηλής αρτηριακής πίεσης.

Παντζάρια. Ο χυμός από παντζάρια μπορεί να μειώσει την αρτηριακή πίεση βραχυπρόθεσμα αλλά και μακροπρόθεσμα, σύμφωνα με τα αποτελέσματα ερευνών.

Μαύρη σοκολάτα. Σύμφωνα με έρευνες η σοκολάτα που έχει υψηλή περιεκτικότητα σε κακάο, τουλάχιστον 70%, μειώνει την αρτηριακή πίεση και βοηθάει τα άτομα με υπέρταση.

Ακτινίδια. Τα ακτινίδια είναι πλούσια σε βιταμίνη C, η οποία βελτιώνει σημαντικά τα επίπεδα της πίεσης στο αίμα. Ιδανικά, καταναλώστε περίπου 500 mg βιταμίνης C ημερησίως για 8 εβδομάδες ώστε να δείτε αποτελέσματα.

Καρπούζι. Το καρπούζι περιέχει ένα αμινοξύ που ονομάζεται κιτρουλίνη και βοηθά στην αντιμετώπιση της υψηλής αρτηριακής πίεσης. Η κιτρουλίνη βοηθά το σώμα να παράγει νιτρικό οξείδιο, ένα αέριο που χαλαρώνει τα αιμοφόρα αγγεία και βοηθά στην ελαστικότητα των αρτηριών. Έτσι διευκολύνεται η ροή του αίματος και μειώνεται η αρτηριακή πίεση.

Βρόμη. Η βρόμη περιέχει έναν τύπο ινών που ονομάζεται βήτα-γλυκάνη, ο οποίος βοηθά στη μείωση των επιπέδων την χοληστερόλης στο αίμα. Η βήτα-γλυκάνη ακόμα βοηθά στην μείωση της αρτηριακής πίεσης.

Πράσινα φυλλώδη λαχανικά. Τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά είναι πλούσια σε νιτρικά, τα οποία βοηθούν στη διαχείριση της αρτηριακής πίεσης, Ορισμένες έρευνες υποδεικνύουν ότι η κατανάλωση 1-2 μερίδων λαχανικών πλούσιων σε νιτρικά μπορεί να μειώσει την υπέρταση για έως και 24 ώρες. Τέτοια είναι το λάχανο, το μαρούλι, το σπανάκι, ο μάραθος, το σέσκουλο και τα χόρτα.

Σκόρδο. Το σκόρδο είναι ένα φυσικό αντιβιοτικό και αντιμυκητιακό φαγητό. Το κύριο δραστικό συστατικό του, η αλικίνη είναι συχνά υπεύθυνο για τα σχετικά οφέλη στην υγεία. Αυξάνει την παραγωγή του νιτρικού οξειδίου του σώματος, πράγμα που βοηθά τους μυς να χαλαρώνουν και τα αιμοφόρα αγγεία να διαστέλλονται. Έτσι πέφτουν και τα επίπεδα της πίεσης.

Γιαούρτι. Η επικεφαλής ερευνήτρια μιας αμερικανικής μελέτης, δρ Χουίφεν Γουάνγκ, από το Πανεπιστήμιο Tufts στη Βοστώνη έχει δηλώσει μετά τα αποτελέσματα μιας έρευνας τα ακόλουθα: «Το γιαούρτι με λίγα λιπαρά αποτελεί ένα πλούσιο σε θρεπτική αξία γαλακτοκομικό προϊόν και τα ευρήματά μας υποδηλώνουν ότι ως τμήμα μιας υγιεινής διατροφής μπορεί να ασκήσει ωφέλιμη δράση στον έλεγχο της αρτηριακής πίεσης και στην πρόληψη της υπέρτασης».

Αρτηριακή πίεση: Αυτές είναι οι φυσιολογικές τιμές – Δείτε αν κινδυνεύετε

Σύμφωνα με τον Αμερικανικό Οργανισμό για την Καρδιά, η υπέρταση αποτελεί κίνδυνο για την υγεία μας, καθώς μπορεί να οδηγήσει στο έμφραγμα, το εγκεφαλικό, την παράλυση, τις εγκεφαλικές βλάβες και τη νεφρική ανεπάρκεια.

Υπέρταση έχουμε όταν η πίεση μας είναι υψηλή και η καρδιά μας πρέπει να εργαστεί δυνατότερα για να διατηρήσει επαρκή ροή αίματος στο σώμα μας.

Αρτηριακή πίεση είναι η πίεση, που ασκεί το αίμα στο τοίχωμα των αρτηριών, καθώς ρέει μέσα σε αυτές. Η αρτηριακή πίεση εξαρτάται από την ροή του αίματος (πόσο αίμα στέλνει η καρδιά μας σε κάθε συστολή) και από την αντίσταση, που προβάλουν τα αγγεία μας στην ροή αυτή.

Ηλικιακή Ομάδα	Ελάχιστο όριο	Μέση τιμή	Ανώτατο Όριο
5 έως 19	105/73 mm/Hg	117/77 mm/Hg	120/81 mm/Hg
20 έως 24	108/75 mm/Hg	120/79 mm/Hg	132/83 mm/Hg
25 έως 29	109/76 mm/Hg	121/80 mm/Hg	133/84 mm/Hg
30 έως 34	110/77 mm/Hg	122/81 mm/Hg	134/85 mm/Hg
35 έως 39	111/78 mm/Hg	123/82 mm/Hg	135/86 mm/Hg
40 έως 44	112/79 mm/Hg	125/83 mm/Hg	137/87 mm/Hg
45 έως 49	115/80 mm/Hg	127/64 mm/Hg	139/88 mm/Hg
50 έως 54	116/81 mm/Hg	129/85 mm/Hg	142/89 mm/Hg
55 έως 59	118/82 mm/Hg	131/86 mm/Hg	144/90 mm/Hg
60 έως 64	121/83 mm/Hg	134/87 mm/Hg	147/91 mm/Hg

Εάν η τιμή της αρτηριακής πίεσης βρίσκεται μεταξύ της μέσης και της ανώτατης τιμής, πρόκειται για τη λεγόμενη προ-υπέρταση. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να πάρετε προληπτικά μέτρα ώστε να μην κινδυνεύσετε στο μέλλον από υπέρταση.

Η διατήρηση του βάρους στα όρια του φυσιολογικού, η υγιεινή διατροφή, η γυμναστική και η καταπολέμηση του στρες είναι τα βασικότερα μέτρα πρόληψης ενάντια στην υπέρταση.

Αρτηριακή πίεση: Συστολική και Διαστολική Αρτηριακή Πίεση

Η καρδιά “χτυπά” περισσότερο από 100.000 φορές την ημέρα. Κάθε φορά που “χτυπά”, διώχνει μια ποσότητα αίματος στις αρτηρίες μας. Αυτή η ποσότητα αίματος αυξάνει την πίεση μέσα στις αρτηρίες μας.

Μεταξύ δύο χτύπων η καρδιά ξεκουράζεται και γεμίζει με αίμα. Έτσι η αρτηριακή πίεση εκφράζεται με δύο αριθμούς.

Ο πρώτος αριθμός, π.χ. το 120 είναι η πίεση, που ασκεί το αίμα στο τοίχωμα των αρτηριών, καθώς φεύγει από την καρδιά κι ονομάζεται συστολική πίεση ή μεγάλη, ενώ ο δεύτερος αριθμός, π.χ. το 80 είναι η πίεση, που ασκεί το αίμα στα τοιχώματα των αρτηριών, όταν η καρδιά πια ξεκουράζεται κι ονομάζεται διαστολική πίεση ή μικρή.

Οι μονάδες μέτρησης της πίεσης είναι τα χιλιοστά της στήλης υδραργύρου (mmHg).

Αρτηριακή πίεση: Χαμηλή Αρτηριακή Πίεση – Υπόταση

Είναι σπάνια και συνήθως καλοήθης κατάσταση, η οποία συναντάται σε νεαρά άτομα όπου η αρτηριακή πίεση αναφέρεται 90/70 ή ακόμα 80/60 mmHg, ενώ νιώθουν απόλυτα υγιή.

Όταν η αρτηριακή πίεση είναι πραγματικά τόσο χαμηλή, κυρίως σε ηλικιωμένους, το άτομο νιώθει ζάλη, κεφαλαλγία κάθε φορά που σηκώνεται σε όρθια θέση, ενώ υπάρχει συνεχές αίσθημα κόπωσης και ατονίας.

Αυτή η κατάσταση καλείται ορθοστατική υπόταση και στις περισσότερες περιπτώσεις οφείλεται σε διαταραχή του αυτόνομου νευρικού συστήματος αλλά συναντάται και σε άτομα που λαμβάνουν συνδυασμό φαρμάκων για την ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης.

Αρτηριακή πίεση: Συμπτώματα της υπότασης

Η χαμηλή πίεση πολλές φορές είναι ένδειξη για κάποιο υποκείμενο πρόβλημα υγείας, ιδίως αν η κρίση υπότασης «χτυπά» ξαφνικά και συνοδεύεται από:

• ζαλάδα
• συγκοπή (λιποθυμία)
• θολή όραση
• ναυτία
• κόπωση
• έλλειψη συγκέντρωσης

Η υπερβολικά χαμηλή πίεση υποδεικνύει σοκ και είναι απειλητική για τη ζωή. Εκδηλώνεται με συμπτώματα όπως:

• η πνευματική σύγχυση, ιδιαίτερα στους ηλικιωμένους
• το κρύο και χλωμό δέρμα
• η γρήγορη και κοφτή αναπνοή
• ο γρήγορος και αδύναμος καρδιακός παλμός

Στην περίπτωση αυτή είναι απαραίτητη η άμεση παροχή ιατρικής βοήθειας.

Αρτηριακή πίεση: Ποια αίτια προκαλούν υπόταση;

Τα επίπεδα της αρτηριακής πίεσης μεταβάλλονται μέσα στην ημέρα, ανάλογα με τη στάση του σώματος, τον ρυθμό της αναπνοής, τα επίπεδα στρες, τη φυσική κατάσταση του ατόμου, τη φαρμακευτική αγωγή που μπορεί να λαμβάνει κάποιος, τη διατροφή, τα επίπεδα ενυδάτωσης κ.ά.

Επίσης, μια μέτρηση της πίεσης που για κάποιον θεωρείται χαμηλή για κάποιον άλλο μπορεί να θεωρείται φυσιολογική. Οι περισσότεροι γιατροί αναγνωρίζουν την υπόταση ως πρόβλημα μόνο σε περίπτωση που προκαλεί εμφανή συμπτώματα.

Παθήσεις και καταστάσεις που μπορεί να οδηγήσουν σε αισθητή μείωση της αρτηριακής πίεσης είναι οι εξής:

Εγκυμοσύνη

Επειδή το κυκλοφορικό σύστημα επεκτείνεται ταχύτατα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, είναι πιθανή η πτώση της αρτηριακής πίεσης. Η πτώση στην περίπτωση αυτή θεωρείται φυσιολογική και η πίεση επανέρχεται σε φυσιολογικά επίπεδα μετά τον τοκετό.

Αφυδάτωση

Όταν ο οργανισμός χάνει περισσότερα υγρά από αυτά που λαμβάνει προκαλείται αδυναμία, ζαλάδα και αίσθημα κόπωσης. Ο πυρετός, ο εμετός, η διάρροια, η κατάχρηση διουρητικών και η έντονη σωματική άσκηση μπορεί επίσης να προκαλέσουν αφυδάτωση και κατ’ επέκταση πτώση της αρτηριακής πίεσης.

Απώλεια αίματος

Σε περίπτωση σοβαρού τραυματισμού ή εσωτερικής αιμορραγίας μειώνεται η ποσότητα αίματος στο σώμα, συνεπώς μειώνεται σημαντικά και η αρτηριακή πίεση.

Σοβαρή λοίμωξη (σηψαιμία)

Όταν μια λοίμωξη περνά στο αίμα, μπορεί να προκαλέσει επικίνδυνη πτώση στην πίεση (σηπτικό σοκ).

Διατροφικές ελλείψεις

Η έλλειψη της βιταμίνης Β12 και της βιταμίνης Β9 (φυλλικό οξύ) εμποδίζουν την επαρκή παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων (αναιμία) και κατ’ επέκταση προκαλούν πτώση στα επίπεδα της αρτηριακής πίεσης.

Καταπληξία ή Σοκ

Ένας σοβαρός τραυματισμός που οδηγεί σε καταπληξία μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα πτώση της αρτηριακής πίεσης, ειδικά όταν περιλαμβάνει απώλεια αίματος. Η καταπληξία συχνά εμφανίζεται μετά από εγκαύματα ή άλλους τραυματισμούς.

Αναφυλακτικό σοκ

Μία σοβαρή αλλεργική αντίδραση (αναφυλακτικό σοκ) συνήθως συνοδεύεται από απότομη πτώση της αρτηριακής πίεσης. Αναφυλακτικό σοκ μπορεί να να προκληθεί από αλλεργία σε τρόφιμα, στο λάτεξ, στα τσιμπήματα εντόμων ή σε φάρμακα.

Εκτός από την απότομη πτώση της αρτηριακής πίεσης, τα συμπτώματα του αναφυλακτικού σοκ περιλαμβάνουν ταχυκαρδία, έντονο κνησμό, εμφάνιση εξανθήματος και οίδημα του οισοφάγου, των χειλέων ή της γλώσσας.

Σηπτικό σοκ

Το σηπτικό σοκ αποτελεί επιπλοκή σοβαρών βακτηριακών λοιμώξεων. Αυτές συχνά προκαλούν σημαντική μείωση της αρτηριακής πίεσης λόγω της διαρροής αίματος στους περιβάλλοντες ιστούς.

Άλλα συμπτώματα του σηπτικού σοκ περιλαμβάνουν κεφαλαλγία και μυαλγία, αίσθημα αδιαθεσίας, αποπροσανατολισμό, πυρετό, ναυτία, έμετο και διάρροια.

Υπερβολική δόση φαρμάκων ή χρήση ναρκωτικών ουσιών

Η απότομη πτώση της αρτηριακής πίεσης αποτελεί συχνό σύμπτωμα της υπερβολικής δόσης διαφόρων φαρμάκων. Η υπερβολική δόση οπιοειδών (όπως η ηρωίνη ή η κωδεΐνη) μπορεί να προκαλέσει επίσης βραδύπνοια. Αποτέλεσμα είναι να μειώνεται η παροχή οξυγόνου στον οργανισμό, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε κώμα, πνευμονικό οίδημα και θάνατο.

Αφυδάτωση

Μείωση στην αρτηριακή πίεση μπορεί να παρουσιαστεί, επίσης, όταν η πρόσληψη υγρών είναι μικρότερη από την απομάκρυνσή τους. Συνέπεια αυτού είναι η μείωση του όγκου αίματος και του οξυγόνου που φτάνει στους ιστούς.

Συχνότερα αίτια αφυδάτωσης είναι η υψηλή θερμοκρασία σώματος, η αυξημένη εφίδρωση, η έντονη σωματική άσκηση, η λήψη διουρητικών, ο έμετος και η διάρροια.

Μία σοβαρή επιπλοκή της αφυδάτωσης είναι το υποογκαιμικό σοκ, το οποίο είναι αποτέλεσμα του μειωμένου όγκου αίματος και κατά συνέπεια της αρτηριακής πίεσης. Η κατάσταση αυτή μπορεί να είναι απειλητική για την ζωή.

Καρδιακά προβλήματα

Ορισμένες καρδιακές παθήσεις περιορίζουν την ικανότητα της καρδιάς να στέλνει αίμα στα διάφορα όργανα. Αυτό μπορεί να μειώσει την αρτηριακή πίεση και να αυξήσει την καρδιακή συχνότητα.

Οι παθήσεις αυτές περιλαμβάνουν διαταραχές του καρδιακού ρυθμού (όπως ο κολπικός πτερυγισμός), διαταραχές των βαλβίδων, γενετικές καρδιακές νόσους, αορτική στένωση, καρδιακή ανακοπή και καρδιακή ανεπάρκεια.

Ανεπιθύμητες ενέργειες φαρμάκων

Φάρμακα που μπορεί να προκαλέσουν μείωση της αρτηριακής πίεσης είναι:

• Οι β-αποκλειστές
• Τα διουρητικά
• Οι αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτενσίνης
• Οι αναστολείς των υποδοχέων της αγγειοτενσίνης
• Ορισμένοι α-αποκλειστές
• Ορισμένα αντικαταθλιπτικά

Υπογλυκαιμία (χαμηλά επίπεδα σακχάρων αίματος)

Η υπογλυκαιμία, ένα ακόμα αίτιο της χαμηλής αρτηριακής πίεσης, αποτελεί σύμπτωμα που εμφανίζεται σε ασθενείς με διαβήτη. Σπανίως, μπορεί να παρουσιαστεί και σε άτομα χωρίς διαβήτη μετά από ένα γεύμα πλούσιο σε υδατάνθρακες. Αυτό λέγεται αντιδραστική υπογλυκαιμία. Υπογλυκαιμία μπορεί να εμφανιστεί επίσης μετά από νηστεία, υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ ή λόγω σοβαρών παθήσεων των νεφρών, του ήπατος και του θυρεοειδούς αδένα (υποθυρεοειδισμός, υπερθυρεοειδισμός).

Παθήσεις του θυρεοειδούς και της υπόφυσης

Ορισμένες παθήσεις του θυρεοειδούς ενδέχεται να προκαλέσουν μείωση της αρτηριακής πίεσης και διαταραχή του καρδιακού ρυθμού. Η μειωμένη λειτουργία ενός άλλου αδένα, της υπόφυσης, μπορεί επίσης να προκαλέσει πτώση της αρτηριακής πίεσης, καθώς και ζαλάδα, ίλιγγο, αδυναμία και απώλεια των αισθήσεων.

Τσίμπημα από τσιμπούρι

Η χαμηλή αρτηριακή πίεση μπορεί να είναι επιπλοκή της πιροπλάσμωσης, μίας πάθησης που προκαλείται από το τα τσιμπούρια. Το συγκεκριμένο παράσιτο στοχεύει τα ερυθρά αιμοσφαίρια.

Σε σοβαρές μορφές της νόσου, τα συμπτώματα περιλαμβάνουν εξαιρετικά χαμηλή αρτηριακή πίεση, πυρετό, σοβαρή αναιμία και τελικά νεφρική ή ηπατική ανεπάρκεια.

Αναιμία

Η αναιμία είναι το αποτέλεσμα της μειωμένης παραγωγής ερυθρών αιμοσφαιρίων από τον οργανισμό. Συνέπεια αυτού είναι η μειωμένη παροχή οξυγόνου στους διάφορους ιστούς.

Αυτό προκαλεί πτώση της αρτηριακής πίεσης και διαταραχή του καρδιακού ρυθμού. Συχνότερο αίτιο αναιμίας είναι η έλλειψη θρεπτικών συστατικών από τη διατροφή, όπως ο σίδηρος. Η σιδηροπενική αναιμία μπορεί να αυξήσει σημαντικά τον καρδιακό ρυθμό, προκαλώντας ταχυκαρδία.

Αρτηριακή πίεση: Πώς αντιμετωπίζεται η υπόταση;

Η αντιμετώπιση της υπότασης εξαρτάται από τον τύπο και τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων. Ο στόχος της θεραπείας είναι να επαναφέρει την αρτηριακή πίεση σε φυσιολογικά επίπεδα και να αποσβέσει τα συμπτώματα. Επίσης, στοχεύει στο να διαχειριστεί μια υποβόσκουσα κατάσταση που προκαλεί την υπόταση.

Η ανταπόκριση στη θεραπεία εξαρτάται από την ηλικία, τη συνολική κατάσταση υγείας, την προσαρμογή του ατόμου στην αλλαγή της φαρμακευτικής αγωγής καθώς και τη θέληση του ατόμου να συμμορφωθεί με τις οδηγίες.

Συνήθως τα συμπτώματα υποχωρούν όταν κάποιος καθίσει ή ξαπλώσει και ανεβάσει τα πόδια του στο επίπεδο της καρδιάς. Αν τα συμπτώματα δεν υποχωρούν γρήγορα, τότε θα πρέπει να υπάρξει ιατρική φροντίδα.

Οι γιατροί μπορεί να συστήσουν κάποιες απλές αλλαγές στον τρόπο ζωής όπως οι ασθενείς να σηκώνονται σιγά σιγά από το κρεβάτι ή την καρέκλα, να μη σταυρώνουν τα πόδια τους όταν κάθονται και τα άτομα τα οποία είναι κλινήρεις για μεγάλο χρονικό διάστημα θα πρέπει να κινητοποιούνται σταδιακά.

Επιπρόσθετα, η χρήση καλτσών συμπίεσης καθώς και κάποιες ισομετρικές ασκήσεις όπως να κάθεται κανείς οκλαδών ή να κάνει πιέσεις των γλουτών και κάμψεις μπορεί να αυξήσει την αρτηριακή πίεση και να περιορίσει τα συμπτώματα.