Κάνει κρακ ο αυχένας σας; Βλάπτει ή ανακουφίζει;

Το κρακ που ακούτε συχνά πυκνά στον αυχένα σας είναι συνήθως ακίνδυνο και δεν σας βλάπτει.

Εφόσον δεν συνοδεύεται από πόνο, το γνωστό “κρακ” που ακούγεται από τον αυχένα όταν ασκείται πίεση στις αρθρώσεις δεν θα πρέπει να μας ανησυχεί.

Ωστόσο, υπάρχουν μερικές εξαιρέσεις που καθιστούν τον κριγμό, δηλαδή τον έντονο ξηρό και επαναλαμβανόμενο ήχο από την άρθρωση, ως ένδειξη ενός μεγαλύτερου προβλήματος που χρήζει διερεύνησης.

Σκάνε οι… φυσαλίδες. Δεν σπάνε άλατα

«Κάθε άρθρωση περιβάλλεται από ένα θύλακα, ο οποίος τη λιπαίνει, καθώς και από ένα αριθμό συνδέσμων οι οποίοι της παρέχουν σταθερότητα. Ο θύλακας, εκτός από λιπαντικό υγρό, περιέχει οξυγόνο, άζωτο και διοξείδιο του άνθρακα. Από τις αλλαγές των υδροστατικών πιέσεων εντός του αρθρικού υγρού δημιουργούνται μικροσκοπικές φυσαλίδες. Όταν αυτές σκάσουν κατά την άσκηση πίεσης στην άρθρωση, παράγεται ο χαρακτηριστικός ήχος κρακ. Ο μηχανισμός είναι γνωστός ως σπηλαίωση», εξηγεί  στον elefterotypo ο χειρουργός σπονδυλικής στήλης, Διευθυντής στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο του North Staffordshire Δρ. Κωνσταντίνος Σταραντζής.

Μην το παρακάνετε με το στρίψιμο του αυχένα

Η σκόπιμη κάμψη ή στροφή του αυχένα προκειμένου να προκληθεί κριγμός συνηθίζεται από ορισμένους ανθρώπους, καθώς νοιώθουν ότι χαλαρώνουν την ένταση στην περιοχή. Ωστόσο, η πολύ συχνή  επανάληψη αυτής της πρακτικής ενέχει τον κίνδυνο υπερβολικής διάτασης των συνδέσμων, οπότε αυτοί μπορεί να μην είναι σε θέση να παρέχουν τη σταθερότητα που χρειάζονται οι αρθρώσεις για να διατηρήσουν την κατάλληλη ευθυγράμμιση.

Κίνδυνος εξάρθρωσης και… κατάγματος

Σε άτομα που πάσχουν από βαριά αρθρίτιδα, ρευματοειδή αρθρίτιδα ή και οστεοπόρωση, αυτό θα πρέπει να αποφεύγεται, διότι μπορεί να προκληθεί μερική εξάρθρωση των μικρών αυτών αρθρώσεων ή ακόμα και κατάγματα στα οστεόφυτα και στους σπονδύλους.

Βέβαια, αυτός δεν είναι ο μοναδικός λόγος πρόκλησης ήχων στις αρθρώσεις του αυχένα και γενικότερα της σπονδυλικής στήλης. Ο κριγμός μπορεί να οφείλεται σε δυσλειτουργία ή βλάβη στις αυχενικές αρθρώσεις, η οποία μπορεί να έχει προκύψει από οξύ τραυματισμό ή από απλή εκφύλισή τους με το πέρασμα των ετών.

Αρθρίτιδα του αυχένα

«Εκτός από τη σπηλαίωση, ένας άλλος λόγος που μπορεί να ακουστεί ήχος από την άρθρωση είναι η ρήξη συνδέσμου. Η ρήξη προκαλείται από απότομη υπερέκταση ενός συνδέσμου και αποκόλλησή του από την επιφάνεια του οστού ή του χόνδρου. Ωστόσο, ο ήχος λόγω ρήξης δεν επαναλαμβάνεται και τις περισσότερες φορές συνοδεύεται από πόνο και άλλα συμπτώματα. Κριγμός ενδεχομένως να προκληθεί και από έναν φθαρμένο χόνδρο που περιβάλλει μια σπονδυλική άρθρωση. Η φθορά του μπορεί να είναι αποτέλεσμα της υπερβολικής χρήσης ή/και επακόλουθο της γήρανσης. Ο ασθενής έχει την αίσθηση ότι ο αυχένας τρίζει και ακούει ήχους που μοιάζουν με κρακ, εξαιτίας της τριβής των οστών της άρθρωσης μεταξύ τους», διευκρινίζει ο Δρ. Σταραντζής. Η αυχενική σπονδύλωση, όπως ονομάζεται επιστημονικά η αρθρίτιδα στον αυχένα, είναι εξαιρετικά συχνή. Σύμφωνα με στοιχεία, πάνω από το 85% των ατόμων ηλικίας άνω των 60 ετών υποφέρουν από τα συμπτώματα που συνήθως προκαλεί.

Πότε πρέπει να κάνετε εξετάσεις στον αυχένα

Σε γενικές γραμμές όταν ο κριγμός πρωτοεμφανίζεται οι ειδικοί είναι καθησυχαστικοί και δεν επιβάλλουν τη διενέργεια εξετάσεων για την εύρεση της αιτίας που τον προκαλεί. Επιτακτική, όμως, καθίσταται η ανάγκη ελέγχου όταν συνοδεύεται από πόνο ή οίδημα, διότι μπορεί να υποδεικνύει οστεοαρθρίτιδα ή κάποια άλλη πάθηση στις αρθρώσεις του αυχένα. Επίσης, διερεύνησης χρήζει ο μόνιμος (ή σχεδόν μόνιμος) σε συγκεκριμένη κίνηση κριγμός, ή όταν έχει προηγηθεί τραυματισμός ή χειρουργική επέμβαση στο σημείο. Τότε, ο ορθοπαιδικός προχωρά σε κλινική εξέταση που περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, και τη σκόπιμη πρόκληση του κριγμού προκειμένου να αναπαραχθεί ο υπό διερεύνηση ήχος. Ενδεχομένως να απαιτηθούν απεικονιστικές εξετάσεις (μαγνητική ή αξονική τομογραφία), ώστε να ελεγχθούν οι μαλακοί ιστοί της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης.

Άσκηση και σωστή στάση σώματος

Για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων αλλά και της αιτίας που προκαλεί τον κριγμό υπάρχουν τόσο συντηρητικές όσο και χειρουργικές θεραπείες. Η υιοθέτηση, όμως, ορισμένων καλών συνηθειών επί καθημερινής βάσεως από τους ίδιους τους ασθενείς θα μπορούσε να λειτουργήσει τόσο θεραπευτικά όσο και προληπτικά. Καθοριστικής σημασίας είναι η άσκηση για τη διατήρηση της ευελιξίας των μυών που περιβάλλουν την άρθρωση, η καλή στάση του σώματος, που σημαίνει να υπάρχει σωστή ευθυγράμμιση του κεφαλιού με τον ώμο, και η σωστή στήριξή του κατά τη διάρκεια του ύπνου με ένα ανατομικό μαξιλάρι.

Αυχενικό: Τι να κάνω όταν με πιάσει πόνος στον αυχένα

Αυχενικό: Το αυχενικό σύνδρομο είναι ένα από τα συχνότερα ορθοπαιδικά προβλήματα και συνοδεύεται από σημαντικό περιορισμό των καθημερινών δραστηριοτήτων.

Αυχενικό: Τι είναι το αυχενικό σύνδρομο;

Αν και χρησιμοποιείται ευρέως, δεν υπάρχει ιατρικός όρος αυχενικό σύνδρομο. Απλά το σύνολο των συμπτωμάτων που ξεκινούν από τον αυχένα, ονομάζεται λανθασμένα «αυχενικό σύνδρομο». Τα συμπτώματα στον αυχένα μπορεί να οφείλονται σε αυχενική δισκοκήλη, αυχενική μυελοπάθεια, τραύμα στον αυχένα κ.ο.κ. Δεν είναι επιστημονικά σωστό να ομαδοποιούνται όλες αυτές οι παθήσεις σε μια με τη χρήση του όρου «σύνδρομο». Με την ίδια έννοια, θα ήταν λάθος να μιλάει κανείς για «οσφυϊκό σύνδρομο», εννοώντας τα συμπτώματα από τη μέση του.

Αυχενικό: Πόσο συχνός είναι ο πόνος; Από τι άλλο μπορεί να συνοδεύεται;

Ο πόνος στον αυχένα (αυχεναλγία) είναι πολύ κοινό σύμπτωμα. Συνήθως προκαλείται από κακή στάση του σώματος, όπως πχ σε κάποιον που εργάζεται μπροστά από έναν υπολογιστή ή οδηγεί για πολλές ώρες. Μπορεί να κρατάει για λίγες ώρες ή ημέρες, ή να αποκτήσει χρόνιο χαρακτήρα.

Ο πόνος μπορεί να αντανακλά στο κεφάλι, στον ώμο, στα χέρια ή και στην πλάτη. Επίσης μπορεί να υπάρχει περιορισμός στην κίνηση του αυχένα ή τοπικός σπασμός (αυτό που κοινώς ονομάζεται «πιάσιμο»).

Αυχενικό: Πότε πρέπει να επισκεφθώ γιατρό;

  • όταν ο πόνος δεν περνάει μετά από λίγες ημέρες και με απλά παυσίπονα
  • όταν ο πόνος άρχισε αιφνίδια, μετά από ένα πέσιμο ή τροχαίο ατύχημα
  • όταν ο πόνος αντανακλά στα χέρια ή στα πόδια, μόνος ή σε συνδυασμό με μούδιασμα ή κάψιμο
  • όταν ο πόνος συνοδεύεται από αδυναμία (παράλυση) στο χέρι, δυσκολία στο περπάτημα ή πρόβλημα στην ούρηση, αφόδευση και σεξουαλική λειτουργία.

Αυχενικό: Τι να κάνω όταν με πιάσει ένας πόνος;

• ξεκουραστείτε. Σταματήστε την δουλειά σας και αν είναι εφικτό ξαπλώστε για λίγο. Θυμηθείτε : οι μύες του αυχένα κουράζονται με την στήριξη του κεφαλιού όλη τη μέρα

• «κρύο και μετά ζεστό». Με την έναρξη του πόνου, η εφαρμογή τοπικού ψύχους (πχ παγάκια μέσα σε μία φανέλα για 20 λεπτά) σταματάει τη φλεγμονή. Αφού ηρεμήσει κάπως ο πόνος μπορείτε να εφαρμόσετε τοπικά θερμότητα (με ένα ζεστό ύφασμα ή και ένα ζεστό ντους) για να ανακουφίσετε το μυϊκό σπασμό

• κάνετε ελαφρές κινήσεις του αυχένα σε όσες διευθύνσεις σας επιτρέπει ο πόνος (stretching)

• μπορείτε να φορέσετε για λίγες ημέρες ένα μαλακό κολλάρο. Αν φορεθεί για πολύ καιρό, το κολλάρο έχει το αντίθετο αποτέλεσμα : οι αυχενικοί μύες ατροφούν και μόλις βγει το κολλάρο, ο πόνος επανέρχεται

• χρησιμοποιείστε τοπικές κρέμες που περιέχουν παυσίπονα, μενθόλη, καμφορά κλπ

• χρησιμοποιείστε φάρμακα : ξεκινήστε πάντα από το πιο απλό παυσίπονο. Η παρακεταμόλη υπάρχει σε πολλά γνωστά σκευάσματα. Έχει συγκριτικά τις λιγότερες παρενέργειες και ενίοτε συνδυάζεται με την κωδεΐνη ή με ένα μυοχαλαρωτικό (ορφεναδρίνη) για καλύτερο αποτέλεσμα. Αν η παρακεταμόλη δεν είναι αρκετή, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε σε συνεννόηση με το γιατρό σας κάποιο από τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη (όπως δικλοφαινάκη κλπ). Τα φάρμακα αυτά είναι πιο ισχυρά παυσίπονα, αλλά έχουν περισσότερες παρενέργειες και ως εκ τούτου, δεν συνιστάται η χρόνια χρήση τους. Επίσης, είναι απαραίτητο να πάρετε μαζί και ένα φάρμακο για το στομάχι (πχ ομεπραζόλη). Γενικά, το σωστό είναι να εξετάζεται κανείς από έναν γιατρό με ειδίκευση στη σπονδυλική στήλη και να μην παίρνει φάρμακα από μόνος του η επειδή το άκουσε από έναν φίλο του.

Σε τι μπορεί να οφείλεται ένας πόνος στον αυχένα ;

Το αίτιο ενός πόνου στον αυχένα μπορεί να είναι :

  • απλή κάκωση των μυών και συνδέσμων από κακή στάση του σώματος στη δουλειά ή στον ύπνο, βαρειά σωματική εργασία κλπ. Είναι το συχνότερο αίτιο. Λέμε συνήθως ότι ο πόνος αυτός είναι μυϊκός
  • αυχενική δισκοκήλη
  • αυχενική σπονδύλωση / μυελοπάθεια
  • ένα κάταγμα ή και εξάρθρημα από τραυματισμό ή τροχαίο ατύχημα
  • κάκωση δίκην μαστιγίου (whiplash injury) από τροχαίο ατύχημα
  • ρευματοειδής αρθρίτιδα, σύνδρομο Chiari, αυχενική δυστονία, όγκος σπονδυλικής στήλης, απόστημα (σπάνια αίτια πόνου στον αυχένα αλλά πρέπει να αναζητούνται όταν υπάρχει διαγνωστικό πρόβλημα).

Αυχένας: Υπάρχει περίπτωση μία πάθηση στον αυχένα να προκαλεί ζάλη;

Ναι αλλά (αντίθετα από ότι νομίζεται) είναι εξαιρετικά σπάνιο. Πριν η ζάλη αποδοθεί στον αυχένα, πρέπει να αποκλειστούν και άλλα αίτια πιο κοινά αίτια πχ παθήσεις του λαβυρίνθου.

Αυχένας: Υπάρχει περίπτωση μία πάθηση στον αυχένα να προκαλεί πονοκέφαλο;

Ο πονοκέφαλος που προέρχεται από τον αυχένα (αυχενογενής κεφαλαλγία) είναι αρκετά συχνός. Ωστόσο, πρέπει να αποκλειστούν και άλλα αίτια πονοκεφάλου. Αυτό γίνεται με τη λήψη του ιστορικού για τον πονοκέφαλο και την κατάλληλη νευρολογική εξέταση. Ενίοτε χρειάζεται και μια μαγνητική τομογραφία.