Θερμοπληξία: Τα 40άρια που «χτυπούν» κάθε καλοκαίρι τη χώρα μας μπορεί να είναι ιδιαιτέρως επικίνδυνα για τα μικρά παιδιά και για τους ηλικιωμένους.

Η αποβολή θερμότητας από τον οργανισμό γίνεται με την εφίδρωση, την αγγειοδιαστολή και την ταχύπνοια, οι οποίες μπορεί να μην λειτουργούν επαρκώς στα παιδιά, ενώ στα βρέφη οι μηχανισμοί αυτοί είναι ανώριμοι. Για αυτό και σε περιόδους καύσωνα, τα παιδιά χρειάζονται ιδιαίτερη προσοχή.

Θερμοπληξία: Γιατί τα παιδιά είναι πιο ευαίσθητα;

Τα παιδιά είναι πιο ευαίσθητα απέναντι στις υψηλές θερμοκρασίες του καλοκαιριού, καθώς:

• Η θερμοκρασία σώματος ενός παιδιού αυξάνεται πολύ πιο εύκολα σε σχέση με ενός ενήλικα.
• Η θερμότητα που παράγεται από το μεταβολισμό του παιδιού ανά μάζα σώματος είναι μεγαλύτερη σε σχέση με ενός ενήλικα.
• Τα παιδιά ιδρώνουν λιγότερο, επομένως η ικανότητα για μείωση της θερμοκρασίας σώματος από την εξάτμιση του ιδρώτα είναι μειωμένη.

Θερμοπληξία: Τα συμπτώματα

• Υπνηλία και κούραση
• Έντονος πονοκέφαλος
• Κλάμα χωρίς δάκρυα
• Νευρικότητα
• Μάτια βυθισμένα και μαύρα
• Ζεστό και ξηρό δέρμα
• Στεγνή γλώσσα που μοιάζει να έχει ένα άσπρο κάλυμα
• Λίγα και πυκνά ούρα με έντονο κίτρινο χρώμα

Σε ένα πολύ μικρό παιδί (βρέφος) μπορεί να παρατηρήσεις επίσης:

• Στεγνή πάνα μετά από 3 ώρες
• Στα μικρότερα βρέφη η κρανιακή πηγή (το μαλακό μέρος στο κεφαλάκι τους)  μπορεί να βαθουλώνει λίγο.
• Υψηλή θερμοκρασία σώματος (δέκατα ή και πυρετό)
• Διάρροιες και εμετούς
• Άρνηση τροφής ή/ και υγρών

Θερμοπληξία:  Πώς να προστατεύσετε τα παιδιά από τον καύσωνα

• Αποφύγετε την έκθεσή τους στον ήλιο μεταξύ 10.00 και 17.00.
• Επιλέξτε ελαφρά, ανοιχτόχρωμα και άνετα ρούχα, τα οποία να καλύπτουν όσο το δυνατό μεγαλύτερη επιφάνεια του σώματός τους.
• Μην παραλείπετε να τους φοράτε καπέλο όταν βγαίνετε έξω.
• Χρησιμοποιείτε πάντα αντηλιακό με δείκτη προστασίας SPF30, το οποίο θα πρέπει να προστατεύει από την Α και Β υπεριώδη ακτινοβολία.
• Δίνετε στα παιδιά σας πολλά υγρά, ελαφριά, συχνά γεύματα και άφθονα φρούτα. Τα παιδιά αφυδατώνονται πιο εύκολα και πιο γρήγορα από τους ενήλικες, ιδίως σε περιόδους καύσωνα.
• Παραμείνετε όσο το δυνατό περισσότερο στο σπίτι, σε κλιματιζόμενα δωμάτια ή με τη χρήση ανεμιστήρα. Η θερμοκρασία δωματίου πρέπει να είναι περίπου 26^ο-28^ο C αν το παιδί είναι ελαφρά ντυμένο, με την υγρασία περίπου στο 40-60%. Εάν η θερμοκρασία είναι ~30^οC τα παιδιά πρέπει να είναι σχεδόν γυμνά.
• Πριν μπείτε με το παιδί στο αυτοκίνητο, αφήστε το να αεριστεί ανοίγοντας πόρτες και παράθυρα. Επίσης, ποτέ δεν αφήνουμε ένα παιδί σε κλειστό αυτοκίνητο, ούτε λίγα λεπτά.
• Αποφύγετε να αφήνετε τα παιδιά να παίζουν σε εξωτερικούς χώρους, στον ήλιο και τη ζέστη, καθώς υπάρχει κίνδυνος ηλίασης και θερμοπληξίας.
• Αποφύγετε δραστηριότητες και παιχνίδια που παίζονται στην ύπαιθρο και περιλαμβάνουν έντονη άσκηση, όπως είναι το ποδόσφαιρο.
• Κάνετε στα παιδιά συχνά δροσερά ντους.
• Αν το παιδί σας αισθάνεται ιδιαίτερα ζεστό επιστρέφοντας απ’ έξω, θα πρέπει να κάνει ένα δροσερό ντους, όχι κρύο, για να μην πάθει υποθερμία.

Τι είναι η θερμοπληξία;

Με τη θερμοπληξία ο οργανισμός χάνει την ικανότητα του να ρυθμίζει τη θερμοκρασία του σώματος, η οποία μπορεί να φτάσει τους 40^ο C ή και ψηλότερα, με αποτέλεσμα την βλάβη του εγκεφάλου και ίσως το θάνατο. Είναι, λοιπόν, μια επείγουσα κατάσταση που το παιδί χρειάζεται να μεταφερθεί στο νοσοκομείο.

Αν, λοιπόν, το παιδί σας εμφανίσει συμπτώματα όπως δυνατό πονοκέφαλο, σύγχυση, ζάλη, τάση για εμετό, μεγάλη εφίδρωση, ταχυκαρδία, γρήγορη αναπνοή, υπόταση, ωχρότητα, πρέπει αμέσως να μεταφερθεί σε δροσερό περιβάλλον, να τυλιχθεί από την κορφή ως τα άκρα με βρεγμένη πετσέτα και να μεταφερθεί σε νοσοκομείο το γρηγορότερο.

Τι να προσέξετε με τα κλιματιστικά  

• Διατήρηση σταθερής θερμοκρασίας: Η διατήρηση μιας σταθερής θερμοκρασίας έχει μεγάλη σημασία για την υγεία του παιδιού. Κανονίζουμε τη θερμοκρασία ώστε να μην νιώθουμε ούτε κρύο ούτε ζέστη. Αποφεύγουμε τις έντονες εναλλαγές της θερμοκρασίας από το ζεστό στο κρύο (ιδίως όταν το παιδί είναι ιδρωμένο) και αντίθετα. Ο αέρας δεν πρέπει να χτυπά κατευθείαν το παιδί.
• Διατήρηση σταθερής υγρασίας: Επειδή με τη χρήση των κλιματιστικών αφαιρείται η υγρασία από το δωμάτιο υπάρχει κίνδυνος αναπνευστικών προβλημάτων. Για τον λόγο αυτό πρέπει η πόρτα ή το παράθυρο να μένουν λίγο ανοικτά.

Θερμοπληξία και διατροφή

Μην ξεχνάς:

1. Τα παιδιά προτιμούν να παίζουν και πολλές φορές δεν το θυσιάζουν για τίποτα το παιχνίδι. Αυτό σημαίνει πως πρέπει τους προσφέρεις συχνά δροσερό νερό, ακόμα και όταν δεν σου το έχουν ζητήσει. Περισσότερη υπομονή χρειάζεσαι, αν είσαι μανούλα που θηλάζει. Σε αυτή την περίπτωση οι θηλασμοί γίνονται συχνότεροι και το πρόγραμμα που ίσχυε μέχρι τότε, μοιάζει να έχει τιναχτεί στον αέρα.

2. Τα φρούτα και τα λαχανικά είναι η καλύτερη πηγή νερού, μετά το νερό. Με περιεκτικότητα σε νερό, που μπορεί να φτάσει και το 97%, είναι η πιο δροσερή, χρωματιστή και εύγευστη λύση για τον καύσωνα.

3. Το γιαούρτι δροσίζει και προσφέρει πολύτιμα θρεπτικά συστατικά, απαραίτητα για την καλή υγεία του οργανισμού.

4. Τα λαχανικά και τα ζυμαρικά είναι εύπεπτα και βοηθούν τον οργανισμό να διατηρείται “δροσερός”. Η σούπα λαχανικών σερβιρισμένη σε θερμοκρασία δωματίου είναι ιδανική λύση γεύματος για τα μωρά τις ζεστές ημέρες.

5. Πολύ βασικό είναι να θυμάσαι πως η όρεξη είναι αντιστρόφως ανάλογη της ζέστης. Αν το παιδί σου δε θέλει να φάει πολύ, είναι φυσιολογικό. Μην το πιέζεις. Ακολούθησε το αρχέγονο αίσθημα της πείνας. Η φύση ξέρει.

Φυσικά, απόφυγε να κυκλοφορείς τις πολύ ζεστές ώρες της ημέρας έξω με τα παιδιά και ρύθμισε τον κλιματισμό σε θερμοκρασία γύρω στους 25 βαθμούς και όχι χαμηλότερα.

Φυσιολογική θερμοκρασία: Πότε να επικοινωνήσετε με γιατρό;

• Υπάρχει προχωρημένη ηλικία.
• Υπάρχει ιστορικό καρκίνου και χημειοθεραπείας.
• Προηγήθηκε ταξίδι σε χώρες της Αφρικής, Ασίας, Νότιας Αμερικής και Μέσης Ανατολής.
• Υπάρχει κύηση.
• Υπάρχει ιστορικό αγωγής με κορτικοειδή επί μακρόν.
• Υπάρχει ιστορικό καρδιακής ανεπάρκειας, χρόνιας αποφρακτικής πνευμονοπάθειας, ηπατικής ή νεφρικής ανεπάρκειας ή σακχαρώδους διαβήτη.
• Όταν ο πυρετός συνοδεύεται από δερματικό εξάνθημα, δύσπνοια, πονοκέφαλο ή πόνο στον αυχένα, σπασμούς, σύγχυση, εμέτους ή διάρροιες και τέλος όταν συνυπάρχει σοβαρός πόνος στην κοιλιακή χώρα ή στην οσφυική χώρα ή στο θώρακα.

Φυσιολογική θερμοκρασία: Τι αλλάζει στην παιδική ηλικία;

Μολονότι ο πυρετός είναι μέρος της άμυνας του οργανισμού μας απέναντι σε πιθανούς εισβολείς και ασθένειες, οι γονείς τείνουν να ανησυχούν ιδιαίτερα όταν εμφανίζεται στα μωρά νεαρής ηλικίας. Πυρετός είναι η αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος πάνω από το φυσιολογικό. Η θερμοκρασία σε εάν υγιές παιδί κυμαίνεται μεταξύ 36,5 – 37,8 βαθμούς Κελσίου. Ένα παιδί έχει πυρετό εάν η θερμοκρασία είναι:

• Μεγαλύτερη των 37,2 στη μασχάλη.
• Μεγαλύτερη των 37,8 στο στόμα ή αυτί.
• Μεγαλύτερη των 38 στο ορθό

Ο καλύτερος τρόπος μέτρησης της θερμοκρασίας του μωρού σας

Η καλύτερη μέθοδος μέτρησης του πυρετού σε βρέφος ή μικρό παιδί είναι από το ορθό. Στο μεγαλύτερο παιδί μπορούν να χρησιμοποιηθούν ουσιαστικά όλοι οι μέθοδοι μέτρησης θερμοκρασίας. Η μέθοδος από το στόμα είναι δύσκολο να χρησιμοποιηθεί στα παιδιά κάτω των 3 – 4 χρόνων αφού δύσκολα ένα παιδί της ηλικίας αυτής κρατά το στόμα κλειστό. Τα ταινιοειδή θερμόμετρα δέρματος είναι εύκολα, απλά στη χρήση τους αλλά δεν είναι όμως αξιόπιστα. Γι αυτό θα πρέπει να αποφεύγονται. Τα νεότερα θερμόμετρα τα οποία μετρούν το πυρετό από το αυτί κοστίζουν ακριβά αλλά μπορούν γρήγορα, εύκολα να μετρήσουν τη θερμοκρασία σώματος στο αυτί σε οποιοδήποτε παιδί. Να θυμάστε όμως ότι θα πρέπει να αποφεύγονται εάν το παιδί έχει ωτίτιδα.

Τόσο τα κλασικά γυάλινα με υδράργυρο θερμόμετρα όσο και τα πιο καινούρια ψηφιακά μπορούν να δώσουν ακριβείς μετρήσεις. Εκείνο που έχει σημασία είναι να επιλέξετε ένα θερμόμετρο που εσείς σαν γονείς ξέρετε να χρησιμοποιείτε. Γονείς να θυμάστε ότι, τα υδραργυρικά θερμόμετρα έχουν απαγορευτεί. Γι αυτό όσοι γονείς έχετε υδραργυρικό θερμόμετρο στο σπίτι προτρέπεστε να το αντικαταστήσετε. Παραδώστε το υδραργυρικό θερμόμετρο στις αρμόδιες αρχές.

Συμβουλές για την αντιμετώπιση του

• Αφαιρέστε τα ρούχα του παιδιού. Ντύστε το παιδί ελαφρά.
• Χορηγείστε στο παιδί άφθονα δροσερά υγρά. Ο ψηλός πυρετός προκαλεί απώλεια υγρών και μπορεί να οδηγήσει γρήγορα σε αφυδάτωση κυρίως στα μικρά παιδιά.
• Τα παιδιά που η θερμοκρασία τους είναι κάτω από 38,5 συνήθως δε χρειάζονται αντιπυρετικά φάρμακα. Σημαντικό για το πότε θα χορηγήσετε αντιπυρετικό στο παιδί αποτελεί η διάθεση του παιδιού. Υπάρχουν παιδιά που μπορεί να ανέχονται ψηλό πυρετό και να αισθάνονται σχετικά καλά. Αντίστροφα υπάρχουν παιδιά, που δεν αισθάνονται καλά ακόμα και με πυρετό μεταξύ 37-38.
• Όταν το παιδί έχει πολύ ψηλό πυρετό, επιπλέον των αντιπυρετικών φαρμάκων κάντε του ένα χλιαρό μπάνιο (αφήστε το τουλάχιστον 10- 15 λεπτά). Το κρύο νερό πρέπει να αποφεύγεται γιατί μπορεί να προκαλέσει ρίγος, το οποίο αυξάνει τη θερμοκρασία του σώματος. Μη χρησιμοποιείτε οινόπνευμα αφού μπορεί να είναι τοξικό.