Αρτηριακή πίεση είναι η πίεση, που ασκεί το αίμα στο τοίχωμα των αρτηριών, καθώς ρέει μέσα σε αυτές. Η αρτηριακή πίεση εξαρτάται από την ροή του αίματος (πόσο αίμα στέλνει η καρδιά μας σε κάθε συστολή) και από την αντίσταση, που προβάλουν τα αγγεία μας στην ροή αυτή. Εάν η αρτηριακή πίεση είναι υψηλή, τότε η καρδιά μας πρέπει να εργαστεί δυνατότερα για να διατηρήσει επαρκή ροή αίματος στο σώμα μας.
Σύμφωνα με τον Αμερικανικό Οργανισμό για την Καρδιά, η υπέρταση αποτελεί κίνδυνο για την υγεία μας, καθώς μπορεί να οδηγήσει στο έμφραγμα, το εγκεφαλικό, την παράλυση, τις εγκεφαλικές βλάβες και τη νεφρική ανεπάρκεια.
| Ηλικιακή Ομάδα | Ελάχιστο όριο | Μέση τιμή | Ανώτατο Όριο |
| 5 έως 19 | 105/73 mm/Hg | 117/77 mm/Hg | 120/81 mm/Hg |
| 20 έως 24 | 108/75 mm/Hg | 120/79 mm/Hg | 132/83 mm/Hg |
| 25 έως 29 | 109/76 mm/Hg | 121/80 mm/Hg | 133/84 mm/Hg |
| 30 έως 34 | 110/77 mm/Hg | 122/81 mm/Hg | 134/85 mm/Hg |
| 35 έως 39 | 111/78 mm/Hg | 123/82 mm/Hg | 135/86 mm/Hg |
| 40 έως 44 | 112/79 mm/Hg | 125/83 mm/Hg | 137/87 mm/Hg |
| 45 έως 49 | 115/80 mm/Hg | 127/64 mm/Hg | 139/88 mm/Hg |
| 50 έως 54 | 116/81 mm/Hg | 129/85 mm/Hg | 142/89 mm/Hg |
| 55 έως 59 | 118/82 mm/Hg | 131/86 mm/Hg | 144/90 mm/Hg |
| 60 έως 64 | 121/83 mm/Hg | 134/87 mm/Hg | 147/91 mm/Hg |
Εάν η τιμή της αρτηριακής πίεσης βρίσκεται μεταξύ της μέσης και της ανώτατης τιμής, πρόκειται για τη λεγόμενη προ-υπέρταση. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να πάρετε προληπτικά μέτρα ώστε να μην κινδυνεύσετε στο μέλλον από υπέρταση.
Η διατήρηση του βάρους στα όρια του φυσιολογικού, η υγιεινή διατροφή, η γυμναστική και η καταπολέμηση του στρες είναι τα βασικότερα μέτρα πρόληψης ενάντια στην υπέρταση.
Tιμές πίεσης: Συστολική και Διαστολική Αρτηριακή Πίεση
Η καρδιά “χτυπά” περισσότερο από 100.000 φορές την ημέρα. Κάθε φορά που “χτυπά”, διώχνει μια ποσότητα αίματος στις αρτηρίες μας. Αυτή η ποσότητα αίματος αυξάνει την πίεση μέσα στις αρτηρίες μας. Μεταξύ δύο χτύπων η καρδιά ξεκουράζεται και γεμίζει με αίμα. Έτσι η αρτηριακή πίεση εκφράζεται με δύο αριθμούς. Ο πρώτος αριθμός, π.χ. το 120 είναι η πίεση, που ασκεί το αίμα στο τοίχωμα των αρτηριών, καθώς φεύγει από την καρδιά κι ονομάζεται συστολική πίεση ή μεγάλη, ενώ ο δεύτερος αριθμός, π.χ. το 80 είναι η πίεση, που ασκεί το αίμα στα τοιχώματα των αρτηριών, όταν η καρδιά πια ξεκουράζεται κι ονομάζεται διαστολική πίεση ή μικρή. Οι μονάδες μέτρησης της πίεσης είναι τα χιλιοστά της στήλης υδραργύρου (mmHg).
Tιμές πίεσης: Χαμηλή Αρτηριακή Πίεση
Είναι σπάνια και συνήθως καλοήθης κατάσταση, η οποία συναντάται σε νεαρά άτομα όπου η αρτηριακή πίεση αναφέρεται 90/70 ή ακόμα 80/60 mmHg, ενώ νιώθουν απόλυτα υγιή. Όταν η αρτηριακή πίεση είναι πραγματικά τόσο χαμηλή, κυρίως σε ηλικιωμένους, το άτομο νιώθει ζάλη, κεφαλαλγία κάθε φορά που σηκώνεται σε όρθια θέση, ενώ υπάρχει συνεχές αίσθημα κόπωσης και ατονίας. Αυτή η κατάσταση καλείται ορθοστατική υπόταση και στις περισσότερες περιπτώσεις οφείλεται σε διαταραχή του αυτόνομου νευρικού συστήματος αλλά συναντάται και σε άτομα που λαμβάνουν συνδυασμό φαρμάκων για την ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης.
Tιμές πίεσης: Υψηλή Αρτηριακή Πίεση
Τα αίτια της αυξημένης πίεσης ποικίλουν και συνήθως είναι άγνωστα. Στην τελευταία περίπτωση πρόκειται για την ιδιοπαθή υπέρταση. Αυτή μπορεί να οφείλεται σε μείωση του αυλού των αρτηριών, αύξηση της ροής αίματος, ή σε αύξηση της δύναμης συστολής της καρδιάς ή αύξηση του καρδιακού ρυθμού. Οποιαδήποτε από αυτές τις καταστάσεις μπορεί να αυξήσει την αρτηριακή πίεση. Η ιδιοπαθής υπέρταση είναι υπεύθυνη για το 95% των περιπτώσεων υπέρτασης. Μερικές φορές όμως η υψηλή αρτηριακή πίεση μπορεί να οφείλεται σε άλλη πάθηση, όπως σε πάθηση των νεφρών, της καρδιάς ή των ενδοκρινών αδένων. Όταν αυτό συμβαίνει, τότε αποκαλείται δευτεροπαθής υπέρταση. Η κατάσταση αυτή αντιμετωπίζεται μόνο με θεραπεία της νόσου που την προκάλεσε, και είναι σημαντικό να αντιμετωπιστεί εγκαίρως, καθώς η αυξημένη αρτηριακή πίεση οδηγεί σε στεφανιαία νόσο, έμφραγμα του μυοκαρδίου, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο και νεφρική ανεπάρκεια.
Tιμές πίεσης: Η “ανατομία” της πίεσης
Η δύναμη που ασκεί το αίμα στα τοιχώματα των αρτηριών, καθώς κυκλοφορεί με πίεση μέσα στο σώμα μας, είναι η αρτηριακή πίεση. Μετριέται σε χιλιοστά στήλης υδραργύρου (mmHg), χωρίζεται σε συστολική και διαστολική και καταγράφεται με δύο αριθμούς, πχ. 130/90. Ο μεγαλύτερος είναι η συστολική πίεση (η μεγάλη) και ο μικρότερος η διαστολική (η μικρή).
- Η μεγάλη πίεση (συστολική): ασκείται στις αρτηρίες, όταν η καρδιά συσπάται για να προωθήσει το αίμα στα όργανα του σώματος μέσω των αρτηριών.
- Η μικρή πίεση (διαστολική): Παρατηρείται, όταν η καρδιά χαλαρώνει για να δεχθεί νέο αίμα.
Διαφορετικές ώρες της ημέρας μπορεί να παρατηρήσεις αυξομειώσεις της πίεσης, π.χ., υψηλότερη το πρωί απ΄ ό,τι το βράδυ, μετά τη γυμναστική, στο απότομο κρύο, την ώρα που πίνεις καφέ και καπνίζεις ή κατά τη διάρκεια ενός καβγά, αλλά αυτό δε χρειάζεται να σε ανησυχεί.
Εάν, όμως, διαπιστώσεις ότι η πίεσή σου είναι σταθερά υψηλή, ξεπερνώντας τα φυσιολογικά επίπεδα, τότε μάλλον η υπέρταση σου χτυπά την πόρτα και μαζί της οι κίνδυνοι που εγκυμονεί. Λόγω του ότι δεν παρουσιάζει συμπτώματα, για να την αντιληφθείις θα πρέπει να τη μετρήσεις με πιεσόμετρο. Έχε υπόψη σου ότι αν εμφανιστεί, θα πάρει χαρακτήρα χρόνιας κατάστασης.
Tιμές πίεσης: Οι συχνές αιτίες της υπέρτασης
Η υπέρταση μπορεί να οφείλεται σε κληρονομικούς παράγοντες, αλλά σημαντικό ρόλο στην εμφάνισή της παίζουν και διάφορες παράμετροι, οι οποίες θα πρέπει να αναλογιστείς αν ανταποκρίνονται στον τρόπο ζωής σου, προκειμένου να βρεις τι μπορεί να προκάλεσε αυτή την κατάσταση.
Το κάπνισμα, για παράδειγμα, όπως και η υψηλή κατανάλωση αλκοόλαποτελούν δύο από τους πιο σημαντικούς παράγοντες, μαζί με την παχυσαρκία, το άγχος, την έλλειψη άσκησης και την κακή διατροφή που χαρακτηρίζεται από υψηλή κατανάλωση κεκορεσμένου λίπους και νατρίου.
Ακόμη, ρόλο παίζει και το φύλο, αφού έχει παρατηρηθεί ότι πριν από την ηλικία των 50 η υπέρταση παρατηρείται κυρίως στους άνδρες, μετά όμως την εμμηνόπαυση και την ηλικία των 50-55 ετών οι γυναίκες με υπέρταση ξεπερνούν το ποσοστό των ανδρών.
Tιμές πίεσης: Επιπτώσεις αύξησης της αρτηριακής πίεσης
Για κάθε 20 mmHg αύξησης της συστολικής και 10 mmHg αύξησης της διαστολικής, πρέπει να γνωρίζεις ότι διπλασιάζεται ο κίνδυνος θανάτου από εγκεφαλικό ή έμφραγμα, καθώς η υπέρταση είναι ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες που οδηγούν σε τέτοιου είδους επεισόδια.
Αυξάνει, επίσης, τον κίνδυνο για νεφρικές βλάβες, καρδιακή ανεπάρκεια, απόφραξη των αρτηριών των ποδιών κ.ά., ενώ σε συνδυασμό με την παρουσία άλλων παραγόντων, όπως η δυσλιπιδαιμία, το κάπνισμα, ο διαβήτης και η παχυσαρκία, ο κίνδυνος καρδιαγγειακού νοσήματος αυξάνεται ακόμη περισσότερο.
Tιμές πίεσης: Αλλαγή του τρόπου ζωής για μεγαλύτερη ασφάλεια
Όπως ήδη θα γνωρίζεις, ο σύγχρονος τρόπος ζωής και διατροφής επιβαρύνει την υγεία σου, αυξάνοντας τους κινδύνους που προκαλούνται από την υπέρταση. Τι μπορείς να κάνεις εσύ;
Η θεραπεία της υπέρτασης μπορεί να περιλαμβάνει φαρμακευτική αγωγή με φάρμακα που θα σου συστήσει ο γιατρός σου και θα είναι τα κατάλληλα για εσένα. Μην επιχειρήσεις ποτέ να πάρεις τα φάρμακα που παίρνει και κάποιος γνωστός σου για την υπέρταση, χωρίς να επισκεφτείς πρώτα το γιατρό σου. Σημαντικό ρόλο παίζουν και οι αλλαγές που πρέπει να επιφέρεις στον τρόπο ζωής σου, έτσι ώστε ο συνδυασμός και των δύο να φέρουν τα κατάλληλα αποτελέσματα.
- Μη βάζεις επιπλέον αλάτι στα φαγητά και περιόρισε την κατανάλωση έτοιμων φαγητών, καθώς περιέχουν ήδη πολύ αλάτι.
- Πρόσεξε πόσο αλκοόλ καταναλώνεις ημερησίως. Όχι πάνω από 1-2 για τις γυναίκες και 2-3 ποτηράκια κρασί την ημέρα για τους άνδρες.
- Προσπάθησε να διατηρείς φυσιολογικό βάρος.
- Ένταξε στη διατροφή σου περισσότερα φρούτα, λαχανικά, ψάρια και τρόφιμα εμπλουτισμένα σε κάλιο. Το κάλιο είναι ένα ιχνοστοιχείο που κάνει το σώμα μας να αποβάλλει το υπερβάλλον αλάτι, διαστέλλοντας τα αγγεία και βοηθώντας στην καλή λειτουργία της καρδιάς.
- Σύμφωνα με συστάσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η καθημερινή πρόσληψη σε κάλιο πρέπει να φτάνει τα 3.100 mg, αλλά το σώμα μας δεν μπορεί να το αποθηκεύσει, γι΄ αυτό φρόντισε να καταναλώνεις καθημερινά φρούτα, λαχανικά, ψάρια, πουλερικά, συκώτι και γαλακτοκομικά προϊόντα, έτσι ώστε να λαμβάνεις τις απαραίτητες ποσότητες. Μία μπανάνα περιέχει 358 mg καλίου, 1 ντομάτα 201 mg, 1 ποτήρι γάλα 300 mg και 100 γραμμάρια σολομού 455 mg.
- Ασκήσου! Προτίμησε, όμως, άσκηση ήπιας μορφής και θυμήσου ότι τα μεγάλα βάρη μπορεί να αυξήσουν απότομα την πίεση.
- Μην αφήνεις το άγχος και το στρες να σε καταβάλλουν. Δες τα πράγματα πιο χαλαρά και ασχολήσου με πράγματα και δραστηριότητες που σε ευχαριστούν και σε ξεκουράζουν.
- Εάν καπνίζεις και δεν μπορείς να το κόψεις, φρόντισε τουλάχιστον να το περιορίσεις όσο το δυνατόν περισσότερο.