Ο βήχας αποτελεί ένα σύμπτωμα, που συχνά ταλαιπωρεί όλους τους ανθρώπους, ανεξαρτήτως ηλικίας και φύλου. Είναι ένα σύμπτωμα, το οποίο συνοδεύει πολλές ασθένειες και παθήσεις, αλλά προκαλείται, επίσης, κι από άλλους παράγοντες. Μερικοί από τους λόγους, που εμφανίζεται ο βήχας ακολουθούν παρακάτω.
Βήχας: Πότε είναι ξηρός;
Ξηρός βήχας είναι αυτός που δεν παράγει βλέννα ή δεν συνυπάρχει με καταρροή και ερεθίζει τους πνεύμονες και τον λαιμό. Συνήθως οφείλεται σε λοίμωξη, φλεγμονή ή ερεθισμό του άνω αναπνευστικού συστήματος εξαιτίας κάποιου βακτηρίου, ιού ή ερεθιστικής ουσίας. Τέτοιες περιπτώσεις αποτελούν η φαρυγγίτιδα, η λαρυγγίτιδα κ.ά.
Όταν ο βήχας είναι ξηρός φροντίστε να καταναλώνεται πολλά υγρά, ώστε να μαλακώνει ο λαιμός, παστίλιες ή καραμέλες για τον βήχα και εάν ο λαιμός είναι αρκετά ερεθισμένος μπορείτε να επιλέξετε και κάποιο σιρόπι για ξηρό βήχα.
Βήχας: Πότε είναι παραγωγικός;
Ως παραγωγικός βήχας ορίζεται αυτός που παράγει βλέννα και συχνά συνοδεύεται από καταρροή. Μπορεί να είναι είτε εξέλιξη ενός ξηρού βήχα, είτε αποτέλεσμα λοίμωξης του κάτω αναπνευστικού. Ο λόγος που παράγεται βλέννα είναι για να απομακρυνθούν οι ερεθιστικοί παράγοντες από τους πνεύμονες και από τις αεροφόρους οδούς, γι’ αυτό δεν είναι καλό να προσπαθήσετε να καταστείλετε τον παραγωγικό βήχα.
Μπορείτε να καταναλώσετε και σε αυτή την περίπτωση αρκετά υγρά, ώστε να αραιώσει η βλέννα και να γίνει πιο παραγωγικός ο βήχας. Εάν διακόπτεται ο ύπνος σας από αυτόν, μπορείτε να δοκιμάσετε κάποιο αντιβηχικό ώστε να μειωθεί η συχνότητα αλλά όχι να απαλλαγείτε τελείως από αυτόν. Αυτό το τονίζουμε, διότι στόχος είναι να απομακρυνθούν όλες οι εκκρίσεις, μαζί με τα μικρόβια που μεταφέρουν από το αναπνευστικό μας.
Βήχας: 6 παθήσεις με τις οποίες συνδέεται άμεσα
Οπισθορρινική καταρροή (αλλεργια/κρυολόγημα)
Ο βήχας στην περίπτωση αυτή είναι είτε ξηρός είτε υγρός. Η οπισθορρινική καταρροή είναι αποτέλεσμα της ροής βλέννας προς τον λαιμό λόγω αλλεργίας ή κρυολογήματος. Ο βήχας εκδηλώνεται επειδή η βλέννα ερεθίζει τις νευρικές απολήξεις. Στην περίπτωση οπισθορρινικής καταρροής, ο βήχας είναι συνήθως πιο έντονος το βράδυ και νιώθουμε ένα «γαργαλητό» στον λαιμό. Εάν ο βήχας οφείλεται σε αλλεργία, θα συνοδεύεται πιθανώς από φαγούρα στα μάτια και φτάρνισμα.
Άσθμα
Ο βήχας είναι ξηρός και συνοδεύεται από έναν ήχο που μοιάζει με συριγμό. Στα άτομα με άσθμα, υπάρχει φλεγμονή στην αναπνευστική οδό κι έτσι εκδηλώνονται δυσκολίες στην αναπνοή. Ο βήχας στην περίπτωση άσθματος συνήθως επιδεινώνεται τις βραδινές ώρες ή μετά από σωματική άσκηση. Άλλα συνήθη συνοδά συμπτώματα είναι το σφίξιμο στο στήθος, η δύσπνοια και το αίσθημα κόπωσης.
Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση
Ο βήχας είναι ξηρός και σπασμωδικός. Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμησηεκδηλώνεται όταν οξέα του στομάχου μετακινούνται ανοδικά προς τον οισοφάγο. Τα στατιστικά δείχνουν ότι είναι από τις συνηθέστερες αιτίες του χρόνιου βήχα. Ο βήχας λόγω γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης συνήθως είναι πιο έντονος σε ύπτια θέση (ανάσκελα) ή μετά το φαγητό. Τυπική ένδειξη γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης είναι ο βήχας που εμφανίζεται αμέσως μόλις το άτομο ξαπλώνει για να κοιμηθεί. Ορισμένες φορές, άλλες ενδείξεις γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης, εκτός από τον βήχα, είναι η καούρα και η βραχνάδα στη φωνή.
Χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια
Ο βήχας είναι δυνατός και χρόνιος και συνοδεύεται από την παραγωγή βλέννας (κυρίως τις πρωινές ώρες). Τύποι χρόνιας αποφρακτικής πνευμονοπάθειας είναι η χρόνια βρογχίτιδα και το εμφύσημα. Στην περίπτωση ΧΑΠ, ο βήχας συνήθως υποχωρεί όσο περνά η μέρα. Η δύσπνοια (ιδιαίτερα μετά τη γυμναστική), ο συριγμός, η κόπωση και το σφίξιμο στο στήθος είναι μερικά από τα συνήθη συμπτώματα της ΧΑΠ.
Πνευμονία
Αρχικά ο βήχας είναι ξηρός, όμως μετά από μερικές ημέρες γίνεται υγρός και συνοδεύεται από την παραγωγή κιτρινωπής, πρασινωπής ή κοκκινωπής (με αίμα) βλέννας. Ο πυρετός, τα ρίγη, η δύσπνοια και ο πόνος κατά το βήχα είναι μερικά από τα συνήθη συμπτώματα της πνευμονίας.
Κοκκύτης
Ο βήχας είναι έντονος και παροξυσμικός (απότομη εισπνοή αέρα που ακολουθείται από επαναλαμβανόμενες προσπάθειες για βήχα). Αν και τα εμβόλια είχαν βοηθήσει να περιοριστούν σημαντικά τα περιστατικά κοκκύτη, τα τελευταία χρόνια παρατηρείται έξαρση κρουσμάτων σε ορισμένες περιοχές του πλανήτη. Τα πρώτα συμπτώματα του κοκκύτη μοιάζουν με αυτά του κοινού κρυολογήματος: ρινική συμφόρηση, καταρροή, παραγωγή δακρύων και βήχας. Μετά από μία εβδομάδα περίπου, εκδηλώνεται ο χαρακτηριστικός βήχας.
Βήχας: Όταν εμφανίζεται στα παιδιά
Εάν στο παιδί παρουσιαστεί ξαφνικός έντονος ξηρός ή παροξυσμικός βήχας, το πρώτο που πρέπει να ελέγξετε είναι μήπως έχει στραβοκαταπιεί κάποιο μικρό κομμάτι από τροφή ή από τα παιχνίδια του. Στην περίπτωση αυτή ζητήστε άμεσα βοήθεια από κάποιον που γνωρίζει πρώτες βοήθειες ή ακόμα καλύτερα πηγαίνετε στο πλησιέστερο νοσοκομείο.
Αν δεν γνωρίζετε πώς να χειριστείτε την κατάσταση, μην προσπαθήσετε να αφαιρέσετε μόνοι σας το αντικείμενο, γιατί μπορεί να χειροτερέψετε τα πράγματα. Καλέστε γρήγορα ένα ασθενοφόρο.
Ο παροξυσμικός επίμονος βήχας μπορεί να οφείλεται και σε κοκκύτη ή κάποιο άλλο μικροοργανισμό. Τα μάτια του παιδιού συνήθως γίνονται κόκκινα από την προσπάθεια να βήξει και συχνά το χρώμα του προσώπου αλλάζει.
Βήχας που μοιάζει με “γάβγισμα”
Πρόκειται για ξηρό βήχα με μεταλλικό ήχο. Μοιάζει με το γάβγισμα σκύλου και συνήθως εκδηλώνεται ξαφνικά μέσα στη νύχτα. Συνήθως εμφανίζεται σε παιδιά έως 3 ετών, καθώς έχουν πολύ στενούς και ευερέθιστους αεραγωγούς. Μπορεί να σχετίζεται με λαρυγγίτιδα ή με κάποια ιογενή λοίμωξη.
Τι να κάνετε: Βγάλτε το παιδί έξω να αναπνεύσει καθαρό αέρα ή ανοίξτε το παράθυρο. Εναλλακτικά μπορείτε να κάνετε ένα ζεστό ντους στο παιδί και στη συνέχεια να μείνετε για λίγο μέσα στο δωμάτιο με τους υδρατμούς. Οι υδρατμοί θα το βοηθήσουν πολύ να ηρεμήσει και θα μαλακώσουν τον ερεθισμένο του λαιμό. Μην ξεχνάτε την κατανάλωση πολλών υγρών.
Βήχας με “Σφύριγμα”
Ο βήχας που μοιάζει με σφύριγμα εμφανίζεται παράλληλα με δυσκολία στην αναπνοή. Εξαιτίας συνήθως κάποιας λοίμωξης π.χ. βρογχίτιδα ή πνευμονία, ο αέρας δυσκολεύεται να βγει από τα πνευμόνια και γι’ αυτό ακούγεται αυτός ο ήχος που μοιάζει με συριγμό. Το ίδιο παρατηρείται και στην περίπτωση που το παιδί έχει άσθμα. Εάν παρατηρήσετε λοιπόν αυτό το είδος βήχα, θα πρέπει να επισκεφτείτε τον παιδίατρο, ώστε να γίνει η σωστή διάγνωση.
Εάν ο βήχας του παιδιού συνοδεύεται από πυρετό, εμετό ή πόνο στο στήθος ή αν διαρκέσει πάνω από 2 εβδομάδες, θα πρέπει επίσης να συμβουλευτείτε κάποιον γιατρό.
Βήχας: Πώς να τον αντιμετωπίσετε;
Θυμάρι
Το θυμάρι αποτελεί εγκεκριμένη θεραπεία για το βήχα και φάρμακο για τις λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού, τη βρογχίτιδα και τον κοκκύτη. Ο λόγος είναι ότι τα μικροσκοπικά φύλλα του είναι γεμάτα με ενώσεις που καταστέλλουν τον βήχα. Τα φλαβονοειδή που περιέχει το θυμάρι χαλαρώνουν τον τραχειακό μυ που εμπλέκεται στο βήχα, ενώ συμβάλλει στη μείωση της φλεγμονής και των πονοκεφάλων. Για να φτιάξετε αφέψημα με θυμάρι, ανακατέψτε 2 κουταλάκια του γλυκού θρυμματισμένα φύλλα σε 1 φλιτζάνι βραστό νερό. Αφήστε το για 10 λεπτά σκεπασμένο και στη συνέχεια σουρώστε το και πιείτε το.
Λιναρόσποροι, μέλι και λεμόνι
Όταν οι λιναρόσποροι βράσουν σε νερό, παράγουν μια παχιά γέλη που διευκολύνει το λαιμό και μειώνει τη δυσφορία του βρογχικού σωλήνα. Το μέλι και το λεμόνι δρουν ως ήπια αντιβιοτικά, κάνοντας αυτό το σιρόπι εξαιρετικά χαλαρωτικό. Για να φτιάξετε αυτό το σπιτικό φάρμακο, βράζετε 2 με 3 κουταλιές σπόρους λιναριού σε 1 φλιτζάνι νερό μέχρι να γίνει παχύρρευστο. Στη συνέχεια προσθέστε 3 κουταλιές της σούπας μέλι και χυμό λεμονιού. Λαμβάνετε μία κουταλιά της σούπας, όπως θα κάνατε με ένα σιρόπι για τη θεραπεία του βήχα.
Μαύρο πιπέρι για τον παραγωγικό βήχα
Το μαύρο πιπέρι διεγείρει την κυκλοφορία και τη ροή βλέννας. Το μέλι είναι ένα φυσικό κατασταλτικό του βήχα και ήπιο αντιβιοτικό. Για να φτιάξετε το αφέψημα, τοποθετήστε 1 κουταλάκι του γλυκού φρεσκοτριμμένο μαύρο πιπέρι και 2 κουταλιές της σούπας μέλι σε ένα φλιτζάνι. Γεμίστε με βραστό νερό και αφήστε το καλυμμένο για 15 λεπτά. Το αφέψημα λειτουργεί καλύτερα σε παραγωγικό βήχα και δεν είναι κατάλληλο για ξηρό βήχα.
Λεμόνι για γρήγορη ανακούφιση
Πάρτε ένα τέταρτο φρέσκου λεμονιού, πασπαλίστε το με μαύρο πιπέρι και αλάτι και πιπιλίστε το για γρήγορη ανακούφιση. Εάν δεν μπορείτε να φάτε απευθείας το λεμόνι, δοκιμάστε να πιείτε νερό με λεμόνι, που έχει έτσι κι αλλιώς πολλά οφέλη για τον οργανισμό.
Αμύγδαλα
Σύμφωνα με κάποιες τοπικές παραδόσεις, τα αμύγδαλα βοηθούν στην ανακούφιση των βρογχικών προβλημάτων, συμπεριλαμβανομένου του βήχα. Ανακατέψτε μερικά κουταλάκια του γλυκού αμυγδαλόσκονη σε χυμό πορτοκάλι και πιείτε το σαν φυσική θεραπεία για το βήχα.
Για την ανακούφιση από τον παραγωγικό βήχα είναι σημαντικό να γίνει ρευστοποίηση των φλεμάτων που θα διευκολύνει την απόχρεμψή τους, ούτως ώστε να αποσυμφορηθούν οι αναπνευστικές οδοί. Στην περίπτωση του ξηρού βήχα, στόχος είναι να καταπραϋνθεί ο ερεθισμένος βλεννογόνος και να μαλακώσει ο λαιμός.
Τι άλλο μπορείτε να κάνετε:
- Πιείτε άφθονα υγρά (νερό, χυμούς, ζεστά ροφήματα): περιορίζουν τον ερεθισμό, ρευστοποιούν βλέννα και φλέματα και διευκολύνουν την αποβολή τους. Ένας πολύ δημοφιλές κατασταλτικό του βήχα είναι ένα φλιτζάνι ζεστό γάλα στο οποίο θα προσθέσετε λίγο μέλι.
- Πείτε «ναι» στις σούπες: κοτόσουπες και κρεατόσουπες ενισχύουν τον οργανισμό, μαλακώνουν τον λαιμό και μειώνουν την παραγωγή βλέννας.
- Κάντε ζεστά ντους και ατμόλουτρα: οι υδρατμοί βοηθούν στην απομάκρυνση των φλεμάτων και την αποσυμφόρηση των βρόγχων ανακουφίζοντας από τον βήχα.
- Δοκιμάστε φυτικά βλεννολυτικά και αποχρεμπτικά συμπληρώματα διατροφής που διευκολύνουν τη ρευστοποίηση των βρογχικών εκκρίσεων και προστατεύουν τον ερεθισμένο βλεννογόνο.