Υπόταση: Η χαμηλή αρτηριακή πίεση θεωρείται γενικά ένδειξη καλής υγείας, όταν όμως οι τιμές πέσουν κάτω από τις φυσιολογικές, μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις.
Η υπόταση, όπως είναι γνωστή, συμβαίνει για μια σειρά λόγων, μεταξύ των οποίων κάποια φάρμακα ή υποκείμενες παθήσεις. Μπορεί να συμβεί ακόμη και μετά από ένα καυτό ντους.
Οι φυσιολογικές τιμές της αρτηριακής πίεσης κυμαίνονται ανάμεσα σε 90/60mmHg για τη διαστολική ή μικρή και 120/80mmHg για τη συστολική ή μεγάλη.
Χαμηλή θεωρείται η αρτηριακή πίεση όταν είναι κάτω από 90/60mmHg.
Η υπόταση δεν προκαλεί πάντα συμπτώματα, μπορεί όμως να χρειάζεται να αντιμετωπιστεί με την κατάλληλη θεραπεία.
Υπόταση: Έξι ύπουλα συμπτώματα
Όταν εμφανιστούν συμπτώματα, υπάρχουν κάποια συγκεκριμένα που πρέπει να γνωρίζετε και είναι τα εξής:
– Ζάλη ή ίλιγγος
– Αδιαθεσία
– Θολή όραση
– Αδυναμία
– Σύγχυση
– Λιποθυμία
Αν τα συμπτώματα εμφανίζονται όταν στέκεστε όρθιοι ή αλλάζετε απότομα θέση, δηλαδή σηκωθείτε απότομα, μπορεί να πάσχετε από ορθοστατική υπόταση.
Υπόταση: Φυσιολογικές τιμές αρτηριακής πίεσης
| Ηλικιακή Ομάδα | Ελάχιστο όριο | Μέση τιμή | Ανώτατο Όριο |
| 5 έως 19 | 105/73 mm/Hg | 117/77 mm/Hg | 120/81 mm/Hg |
| 20 έως 24 | 108/75 mm/Hg | 120/79 mm/Hg | 132/83 mm/Hg |
| 25 έως 29 | 109/76 mm/Hg | 121/80 mm/Hg | 133/84 mm/Hg |
| 30 έως 34 | 110/77 mm/Hg | 122/81 mm/Hg | 134/85 mm/Hg |
| 35 έως 39 | 111/78 mm/Hg | 123/82 mm/Hg | 135/86 mm/Hg |
| 40 έως 44 | 112/79 mm/Hg | 125/83 mm/Hg | 137/87 mm/Hg |
| 45 έως 49 | 115/80 mm/Hg | 127/64 mm/Hg | 139/88 mm/Hg |
| 50 έως 54 | 116/81 mm/Hg | 129/85 mm/Hg | 142/89 mm/Hg |
| 55 έως 59 | 118/82 mm/Hg | 131/86 mm/Hg | 144/90 mm/Hg |
| 60 έως 64 | 121/83 mm/Hg | 134/87 mm/Hg | 147/91 mm/Hg |
Η καρδιά “χτυπά” περισσότερο από 100.000 φορές την ημέρα. Κάθε φορά που “χτυπά”, διώχνει μια ποσότητα αίματος στις αρτηρίες μας.
Αυτή η ποσότητα αίματος αυξάνει την πίεση μέσα στις αρτηρίες μας. Μεταξύ δύο χτύπων η καρδιά ξεκουράζεται και γεμίζει με αίμα.Έτσι η αρτηριακή πίεση εκφράζεται με δύο αριθμούς.
Ο πρώτος αριθμός, π.χ. το 120 είναι η πίεση, που ασκεί το αίμα στο τοίχωμα των αρτηριών, καθώς φεύγει από την καρδιά κι ονομάζεται συστολική πίεση ή μεγάλη, ενώ ο δεύτερος αριθμός, π.χ. το 80 είναι η πίεση, που ασκεί το αίμα στα τοιχώματα των αρτηριών, όταν η καρδιά πια ξεκουράζεται κι ονομάζεται διαστολική πίεση ή μικρή.
Οι μονάδες μέτρησης της πίεσης είναι τα χιλιοστά της στήλης υδραργύρου (mmHg).
Υπόταση: Ποια αίτια την προκαλούν;
Τα επίπεδα της αρτηριακής πίεσης μεταβάλλονται μέσα στην ημέρα, ανάλογα με τη στάση του σώματος, τον ρυθμό της αναπνοής, τα επίπεδα στρες, τη φυσική κατάσταση του ατόμου, τη φαρμακευτική αγωγή που μπορεί να λαμβάνει κάποιος, τη διατροφή, τα επίπεδα ενυδάτωσης κ.ά.
Επίσης, μια μέτρηση της πίεσης που για κάποιον θεωρείται χαμηλή για κάποιον άλλο μπορεί να θεωρείται φυσιολογική. Οι περισσότεροι γιατροί αναγνωρίζουν την υπόταση ως πρόβλημα μόνο σε περίπτωση που προκαλεί εμφανή συμπτώματα.
Παθήσεις και καταστάσεις που μπορεί να οδηγήσουν σε αισθητή μείωση της αρτηριακής πίεσης είναι οι εξής:
Εγκυμοσύνη
Επειδή το κυκλοφορικό σύστημα επεκτείνεται ταχύτατα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, είναι πιθανή η πτώση της αρτηριακής πίεσης. Η πτώση στην περίπτωση αυτή θεωρείται φυσιολογική και η πίεση επανέρχεται σε φυσιολογικά επίπεδα μετά τον τοκετό.
Αφυδάτωση
Όταν ο οργανισμός χάνει περισσότερα υγρά από αυτά που λαμβάνει προκαλείται αδυναμία, ζαλάδα και αίσθημα κόπωσης. Ο πυρετός, ο εμετός, η διάρροια, η κατάχρηση διουρητικών και η έντονη σωματική άσκηση μπορεί επίσης να προκαλέσουν αφυδάτωση και κατ’ επέκταση πτώση της αρτηριακής πίεσης.
Απώλεια αίματος
Σε περίπτωση σοβαρού τραυματισμού ή εσωτερικής αιμορραγίας μειώνεται η ποσότητα αίματος στο σώμα, συνεπώς μειώνεται σημαντικά και η αρτηριακή πίεση.
Σοβαρή λοίμωξη (σηψαιμία)
Όταν μια λοίμωξη περνά στο αίμα, μπορεί να προκαλέσει επικίνδυνη πτώση στην πίεση (σηπτικό σοκ).
Διατροφικές ελλείψεις
Η έλλειψη της βιταμίνης Β12 και της βιταμίνης Β9 (φυλλικό οξύ) εμποδίζουν την επαρκή παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων (αναιμία) και κατ’ επέκταση προκαλούν πτώση στα επίπεδα της αρτηριακής πίεσης.
Καταπληξία ή Σοκ
Ένας σοβαρός τραυματισμός που οδηγεί σε καταπληξία μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα πτώση της αρτηριακής πίεσης, ειδικά όταν περιλαμβάνει απώλεια αίματος. Η καταπληξία συχνά εμφανίζεται μετά από εγκαύματα ή άλλους τραυματισμούς.
Αναφυλακτικό σοκ
Μία σοβαρή αλλεργική αντίδραση (αναφυλακτικό σοκ) συνήθως συνοδεύεται από απότομη πτώση της αρτηριακής πίεσης. Αναφυλακτικό σοκ μπορεί να να προκληθεί από αλλεργία σε τρόφιμα, στο λάτεξ, στα τσιμπήματα εντόμων ή σε φάρμακα.
Εκτός από την απότομη πτώση της αρτηριακής πίεσης, τα συμπτώματα του αναφυλακτικού σοκ περιλαμβάνουν ταχυκαρδία, έντονο κνησμό, εμφάνιση εξανθήματος και οίδημα του οισοφάγου, των χειλέων ή της γλώσσας.
Σηπτικό σοκ
Το σηπτικό σοκ αποτελεί επιπλοκή σοβαρών βακτηριακών λοιμώξεων. Αυτές συχνά προκαλούν σημαντική μείωση της αρτηριακής πίεσης λόγω της διαρροής αίματος στους περιβάλλοντες ιστούς.
Άλλα συμπτώματα του σηπτικού σοκ περιλαμβάνουν κεφαλαλγία και μυαλγία, αίσθημα αδιαθεσίας, αποπροσανατολισμό, πυρετό, ναυτία, έμετο και διάρροια.
Υπερβολική δόση φαρμάκων ή χρήση ναρκωτικών ουσιών
Η απότομη πτώση της αρτηριακής πίεσης αποτελεί συχνό σύμπτωμα της υπερβολικής δόσης διαφόρων φαρμάκων. Η υπερβολική δόση οπιοειδών (όπως η ηρωίνη ή η κωδεΐνη) μπορεί να προκαλέσει επίσης βραδύπνοια. Αποτέλεσμα είναι να μειώνεται η παροχή οξυγόνου στον οργανισμό, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε κώμα, πνευμονικό οίδημα και θάνατο.
Αφυδάτωση
Μείωση στην αρτηριακή πίεση μπορεί να παρουσιαστεί, επίσης, όταν η πρόσληψη υγρών είναι μικρότερη από την απομάκρυνσή τους. Συνέπεια αυτού είναι η μείωση του όγκου αίματος και του οξυγόνου που φτάνει στους ιστούς.
Συχνότερα αίτια αφυδάτωσης είναι η υψηλή θερμοκρασία σώματος, η αυξημένη εφίδρωση, η έντονη σωματική άσκηση, η λήψη διουρητικών, ο έμετος και η διάρροια.
Μία σοβαρή επιπλοκή της αφυδάτωσης είναι το υποογκαιμικό σοκ, το οποίο είναι αποτέλεσμα του μειωμένου όγκου αίματος και κατά συνέπεια της αρτηριακής πίεσης. Η κατάσταση αυτή μπορεί να είναι απειλητική για την ζωή.
Καρδιακά προβλήματα
Ορισμένες καρδιακές παθήσεις περιορίζουν την ικανότητα της καρδιάς να στέλνει αίμα στα διάφορα όργανα. Αυτό μπορεί να μειώσει την αρτηριακή πίεση και να αυξήσει την καρδιακή συχνότητα.
Οι παθήσεις αυτές περιλαμβάνουν διαταραχές του καρδιακού ρυθμού (όπως ο κολπικός πτερυγισμός), διαταραχές των βαλβίδων, γενετικές καρδιακές νόσους, αορτική στένωση, καρδιακή ανακοπή και καρδιακή ανεπάρκεια.
Ανεπιθύμητες ενέργειες φαρμάκων
Φάρμακα που μπορεί να προκαλέσουν μείωση της αρτηριακής πίεσης είναι:
- Οι β-αποκλειστές
- Τα διουρητικά
- Οι αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτενσίνης
- Οι αναστολείς των υποδοχέων της αγγειοτενσίνης
- Ορισμένοι α-αποκλειστές
- Ορισμένα αντικαταθλιπτικά
Υπογλυκαιμία (χαμηλά επίπεδα σακχάρων αίματος)
Η υπογλυκαιμία, ένα ακόμα αίτιο της χαμηλής αρτηριακής πίεσης, αποτελεί σύμπτωμα που εμφανίζεται σε ασθενείς με διαβήτη. Σπανίως, μπορεί να παρουσιαστεί και σε άτομα χωρίς διαβήτη μετά από ένα γεύμα πλούσιο σε υδατάνθρακες. Αυτό λέγεται αντιδραστική υπογλυκαιμία. Υπογλυκαιμία μπορεί να εμφανιστεί επίσης μετά από νηστεία, υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ ή λόγω σοβαρών παθήσεων των νεφρών, του ήπατος και του θυρεοειδούς αδένα (υποθυρεοειδισμός, υπερθυρεοειδισμός).
Παθήσεις του θυρεοειδούς και της υπόφυσης
Ορισμένες παθήσεις του θυρεοειδούς ενδέχεται να προκαλέσουν μείωση της αρτηριακής πίεσης και διαταραχή του καρδιακού ρυθμού. Η μειωμένη λειτουργία ενός άλλου αδένα, της υπόφυσης, μπορεί επίσης να προκαλέσει πτώση της αρτηριακής πίεσης, καθώς και ζαλάδα, ίλιγγο, αδυναμία και απώλεια των αισθήσεων.
Τσίμπημα από τσιμπούρι
Η χαμηλή αρτηριακή πίεση μπορεί να είναι επιπλοκή της πιροπλάσμωσης, μίας πάθησης που προκαλείται από το τα τσιμπούρια. Το συγκεκριμένο παράσιτο στοχεύει τα ερυθρά αιμοσφαίρια.
Σε σοβαρές μορφές της νόσου, τα συμπτώματα περιλαμβάνουν εξαιρετικά χαμηλή αρτηριακή πίεση, πυρετό, σοβαρή αναιμία και τελικά νεφρική ή ηπατική ανεπάρκεια.
Αναιμία
Η αναιμία είναι το αποτέλεσμα της μειωμένης παραγωγής ερυθρών αιμοσφαιρίων από τον οργανισμό. Συνέπεια αυτού είναι η μειωμένη παροχή οξυγόνου στους διάφορους ιστούς.
Αυτό προκαλεί πτώση της αρτηριακής πίεσης και διαταραχή του καρδιακού ρυθμού. Συχνότερο αίτιο αναιμίας είναι η έλλειψη θρεπτικών συστατικών από τη διατροφή, όπως ο σίδηρος. Η σιδηροπενική αναιμία μπορεί να αυξήσει σημαντικά τον καρδιακό ρυθμό, προκαλώντας ταχυκαρδία.
Υπόταση: Πώς αντιμετωπίζεται;
Η αντιμετώπιση της υπότασης εξαρτάται από τον τύπο και τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων. Ο στόχος της θεραπείας είναι να επαναφέρει την αρτηριακή πίεση σε φυσιολογικά επίπεδα και να αποσβέσει τα συμπτώματα. Επίσης, στοχεύει στο να διαχειριστεί μια υποβόσκουσα κατάσταση που προκαλεί την υπόταση.
Η ανταπόκριση στη θεραπεία εξαρτάται από την ηλικία, τη συνολική κατάσταση υγείας, την προσαρμογή του ατόμου στην αλλαγή της φαρμακευτικής αγωγής καθώς και τη θέληση του ατόμου να συμμορφωθεί με τις οδηγίες.
Συνήθως τα συμπτώματα υποχωρούν όταν κάποιος καθίσει ή ξαπλώσει και ανεβάσει τα πόδια του στο επίπεδο της καρδιάς. Αν τα συμπτώματα δεν υποχωρούν γρήγορα, τότε θα πρέπει να υπάρξει ιατρική φροντίδα.
Οι γιατροί μπορεί να συστήσουν κάποιες απλές αλλαγές στον τρόπο ζωής όπως οι ασθενείς να σηκώνονται σιγά σιγά από το κρεβάτι ή την καρέκλα, να μη σταυρώνουν τα πόδια τους όταν κάθονται και τα άτομα τα οποία είναι κλινήρεις για μεγάλο χρονικό διάστημα θα πρέπει να κινητοποιούνται σταδιακά.
Επιπρόσθετα, η χρήση καλτσών συμπίεσης καθώς και κάποιες ισομετρικές ασκήσεις όπως να κάθεται κανείς οκλαδών ή να κάνει πιέσεις των γλουτών και κάμψεις μπορεί να αυξήσει την αρτηριακή πίεση και να περιορίσει τα συμπτώματα.