Αϋπνία: Η αϋπνία, είναι μια διαταραχή ύπνου, που ταλαιπωρεί ανθρώπους ανά τον κόσμο συχνότερα λόγω στρες και ψυχολογικών διαταραχών. Οι ρυθμοί της καθημερινότητας πλέον αποτελούν το νούμερο ένα αίτιο για διαταραχές, όπως είναι η αϋπνία.
Όσοι πάσχουν από αϋπνία, δυσκολεύονται να κοιμηθούν, βιώνουν αισθήματα έντασης και νευρικότητας, γεγονός που τους οδηγεί στην επόμενη μέρα κουρασμένους και και πεσμένους, δημιουργώντας δυσκολίες στην καθημερινότητα τους, την προσωπική αλλά και επαγγελματική τους ζωή.
Η αϋπνία χωρίζεται σε δύο τύπους, την πρωτοπαθή (δεν οφείλεται σε κάποια άλλη ασθένεια ή διαταραχή) και την δευτεροπαθή (οφείλεται σε κάποια άλλη ασθένεια ή διαταραχή).
Αϋπνία: Ποια είναι τα συμπτώματα που την συνοδεύουν;
- Δυσκολία χαλάρωσης
- Διακοπή του ύπνου
- Πολύ πρωινό ξύπνημα
- Αίσθημα κούρασης το πρωί
- Υπνηλία μέσα στη μέρα
- Νευρικότητα, κατάθλιψη, άγχος
- Δυσκολία συγκέντρωσης
- Πονοκέφαλος
- Γαστρεντερικές διαταραχές
Αϋπνία: Τι προκαλεί την διαταραχή;
- Στρες και άγχος
Αγχώδεις διαταραχές, αλλά και καθημερινό στρες, σχετικά με υποχρεώσεις, οικογενειακά και οικονομικά ζητήματα, κ.α. - Κατάθλιψη και άλλες ψυχολογικές διαταραχές
Τόσο η κατάθλιψη, όσο και άλλες διαταραχές, συνδέονται άμεσα τόσο με την αϋπνία, όσο και με την υπερβολική κατανάλωση ύπνου. - Υποκείμενη ασθένεια
Ο χρόνιος πόνος, οι δυσκολίες στην αναπνοή, η συχνουρία, συμβάλλουν στην εκδήλωση της αϋπνίας. Παθήσεις που έχουν συνδεθεί με την αϋπνία είναι η αρθρίτιδα, ο καρκίνος, η καρδιακή ανεπάρκεια, η πνευμονοπάθεια, η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, οι διαταραχές του θυρεοειδούς, το εγκεφαλικό επεισόδιο, το Πάρκινσον, το Αλτσχάιμερ. - Αλλαγές στο περιβάλλον και στην ρουτίνα
Οι αλλαγές στο καθημερινό πρόγραμμα μπορεί να απορρυθμίσουν το βιολογικό ρολόι του οργανισμού, δυσκολεύοντας τον ύπνο. - Κακές συνήθειες στον ύπνο
Μερικές από αυτές τις συνήθειες είναι το ακανόνιστο πρόγραμμα ύπνου, οι δραστηριότητες που προκαλούν διέγερση τη νύχτα, το ακατάλληλο περιβάλλον ύπνου. - Φαρμακευτική αγωγή
Όπως τα αντικαταθλιπτικά, τα φάρμακα για την καρδιά, την αρτηριακή πίεση, τις αλλεργίες, οι διεγέρτες και τα κορτικοστεροειδή. Επίσης, μη συνταγογραφούμενα φάρμακα, όπως συνδυασμοί παυσίπονων, αποσυμφορητικά, και συμπληρώματα αδυνατίσματος ενδέχεται να περιέχουν καφεΐνη και άλλες διεγερτικές ουσίες. - Καφεΐνη, νικοτίνη, αλκοόλ
Ο καφές, το τσάι, τα αναψυκτικά και άλλα καφεϊνούχα ροφήματα έχουν διεγερτική δράση. Η νικοτίνη αποτελεί επίσης διεγερτική ουσία. Το αλκοόλ έχει κατασταλτική δράση και προωθεί τη χαλάρωση, όμως δεν επιτρέπει στον οργανισμό να περάσει στα βαθύτερα στάδια του ύπνου και συχνά προκαλεί διακοπές στον ύπνο, κατά τη διάρκεια της νύχτας. - Κατανάλωση μεγάλης ποσότητας φαγητού πριν τον ύπνο
Ένα μεγάλο γεύμα το βράδυ προκαλεί δυσφορία και δυσκολεύει τον ύπνο. Μπορεί επίσης να προκαλέσει καούρα ή παλινδρόμηση οξέων, παράγοντες που επίσης συμβάλλουν στην αϋπνία.
Εάν πάσχετε από έντονες και συνεχείς αϋπνίες, απευθυνθείτε σε κάποιον ειδικό, ώστε να σας οδηγήσει στην κατάλληλη, για την περίπτωσή σας και τον τύπο αϋπνίας σας, θεραπεία.
Αϋπνία: Χρήσιμες συμβουλές για να σας πάρει ο ύπνος
Πέρα από την βοήθεια που προσφέρουν οι ιατροί και οι ψυχοθεραπευτές για την θεραπεία της αϋπνίας, υπάρχουν αρκετά πράγματα που μπορεί από μόνος του να κάνει ο πάσχων ώστε να βελτιώσει τον ύπνο του. Τεχνικές χαλάρωσης όπως οι μυϊκές τάσεις και χαλάσεις, οι ελεγχόμενες αναπνοές, ο διαλογισμός και οι θετικές σκέψεις, ο έλεγχος των εξωτερικών ερεθισμάτων, η καθιέρωση σταθερών συνηθειών βοηθούν στην βελτίωση του ύπνου.
- Καθιερώστε ένα σταθερό ωράριο ύπνου.
- Πηγαίνετε για ύπνο, χωρίς αναβολή, όταν νυστάξετε.
- Χρησιμοποιείτε το κρεβάτι μόνο για τον ύπνο ή τον έρωτα.
- Μην ασχολείσθε με άλλα θέματα όταν ξαπλώνετε.
- Φροντίστε το περιβάλλον του υπνοδωματίου (θόρυβος, φωτισμός, θερμοκρασία, ενοχλήσεις).
- Βγάλτε από το υπνοδωμάτιο τις ηλεκτρονικές συσκευές.
- Να μην καταναλώνετε βαριά και πλούσια δείπνα.
- Περιορίστε, ιδίως το βράδυ, τα αλκοολούχα και καφεϊνούχα ποτά (καφές, τσάι, coca cola, μαύρη σοκολάτα)
- Παίρνετε νωρίς πριν την κατάκλιση τα τυχόν φάρμακα σας που έχουν διεγερτικές ιδιότητες (συμβουλευθείτε το φύλλο οδηγιών χρήσεως και τον ιατρό σας).
- Όταν πηγαίνετε για ύπνο ξεχάστε τις έγνοιες σας.
- Μη κοιμάστε το μεσημέρι ή έστω ο μεσημεριανός υπνάκος να μη διαρκεί πάνω από 30΄.
- Να ασκείστε τακτικά αλλά να έχετε τελειώσει την άσκηση τουλάχιστον 3 ώρες πριν την κατάκλιση.
Αϋπνία: Διάγνωση και αντιμετώπιση
Η διάγνωση και η αντιμετώπιση της αϋπνίας είναι ιατρικό ζήτημα. Οι ιατροί χρησιμοποιούν διάφορους τρόπους για να διαγνώσουν και να εκτιμήσουν την αϋπνία. Έχουν αναπτυχθεί ιατρεία, εργαστήρια, μέχρι και κλινικές που ασχολούνται αποκλειστικά με τις διαταραχές του ύπνου. Αυτός που πάσχει από αϋπνία πρέπει να απευθύνεται στον ιατρό του και εφόσον χρειάζεται να παραπέμπεται στους ειδικούς.
Η αϋπνία αντιμετωπίζεται με φάρμακα και με τεχνικές γνωσιακής συμπεριφορικής θεραπείας.
Υπάρχουν 3 κατηγορίες φαρμάκων που μπορούν να βοηθήσουν στον ύπνο, οι βενζοδιαζεπίνες (ηρεμιστικά), τα μη βενζοδιαζεπινικά υπνωτικά και οι αγωνιστές των υποδοχέων της μελανίνης. Τι ταιριάζει σε κάθε περίπτωση το αποφασίζουν από κοινού ο ιατρός και ο ασθενής.
Επίσης κυκλοφορεί πλήθος σκευασμάτων φυτικής ή άλλης προέλευσης τα οποία διατίθενται χωρίς ιατρική συνταγή των οποίων όμως η αποτελεσματικότητα και η ασφάλεια δεν έχουν ελεγχθεί. Οι βελονιστές ισχυρίζονται ότι μπορούν να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά την αϋπνία.
Πέρα από την βοήθεια που προσφέρουν οι ιατροί και οι ψυχοθεραπευτές για την θεραπεία της αϋπνίας, υπάρχουν αρκετά πράγματα που μπορεί από μόνος του να κάνει ο πάσχων ώστε να βελτιώσει τον ύπνο του.
Τεχνικές χαλάρωσης όπως οι μυϊκές τάσεις και χαλάσεις, οι ελεγχόμενες αναπνοές, ο διαλογισμός και οι θετικές σκέψεις, ο έλεγχος των εξωτερικών ερεθισμάτων, η καθιέρωση σταθερών συνηθειών βοηθούν στην βελτίωση του ύπνου.
Αϋπνία: Μελατονίνη σε συμπλήρωμα διατροφής
Η μελατονίνη είναι η ορμόνη που ρυθμίζει τα στάδια του ύπνου. Η παραγωγή της ρυθμίζεται από τον κύκλο φωτός και η έκκριση της συμβαίνει τη νύχτα.
Όταν η ποσότητα της ενδογενούς μελατονίνης δεν είναι αρκετή για να ρυθμίσει σωστά το “βιολογικό ρολόι”, συστήνεται η λήψη συμπληρώματος διατροφής.
Πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι η λήψη μελατονίνης μπορεί να βοηθήσει στη θεραπεία διαταραχών του ύπνου διότι έχει αποδειχθεί ότι είναι σε θέση να επανασυγχρονίσει τον κιρκαδικό ρυθμό και έτσι να αποκαταστήσει τον κύκλο ύπνου / αφύπνισης.
Σε καταστάσεις όπου η ενδογενής συγκέντρωση της μελατονίνης μειώνεται ή ο κιρκαδικός ρυθμός αλλάζει, η ενσωμάτωση εξωγενούς μελατονίνης μπορεί να βελτιώσει τόσο την ποιότητα όσο και τη διάρκεια του ύπνου.