Η ανθρωπότητα αναμένεται να τρώει σχεδόν διπλάσια ψάρια, θαλασσινά, φύκια και άλλα τρόφιμα από υδάτινα οικοσυστήματα έως το 2050 σε σχέση με σήμερα, σύμφωνα με τις πιο ολοκληρωμένες έως τώρα εκτιμήσεις των επιστημόνων σχετικά με τα λεγόμενα «μπλε» τρόφιμα, που έχουν σχέση με υδάτινα περιβάλλοντα κάθε είδους (θάλασσα, ποτάμια, λίμνες).

Αυτό θα έχει θετικό αντίκτυπο τόσο στην ανθρώπινη υγεία λόγω καλύτερης διατροφής, όσο και στο περιβάλλον, αφού η παραγωγή τροφών ζωικής προέλευσης ευθύνεται για πολύ μεγαλύτερο ποσοστό «αερίων του θερμοκηπίου», που επιδεινώνουν την κλιματική αλλαγή.

Η λεγόμενη «μπλε διατροφική επανάσταση» μπορεί να συμβάλει σημαντικά στην αντιμετώπιση του υποσιτισμού διεθνώς, καθώς και στη μείωση του περιβαλλοντικού «αποτυπώματος» του παγκόσμιου διατροφικού συστήματος. Ενδεικτικά, οι μυδοκαλλιέργειες και οι οστρακοκαλλιέργειες παράγουν τα λιγότερα «αέρια του θερμοκηπίου» από όλα τα τρόφιμα.

Οι βελτιώσεις στις υδατοκαλλιέργειες, οι χαμηλότερες τιμές των «μπλε» τροφίμων και οι αλλαγές στις προτιμήσεις των καταναλωτών, που απομακρύνονται σταδιακά από το κρέας των ζώων της κτηνοτροφίας, αναμένεται ότι θα αυξήσει σταθερά τη ζήτηση για θαλασσινές και άλλες τροφές του νερού. Η τάση αυτή, μεταξύ άλλων, αναμένεται να έχει θετική επίπτωση στην ανθρώπινη διατροφή από άποψη υγείας.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, μερικές «μπλε» τροφές είναι πιο θρεπτικές σε σχέση με κρέατα όπως το μοσχαρίσιο, το αρνίσιο, το χοιρινό ή των πουλερικών, όσον αφορά διάφορα συστατικά (ωμέγα-3, βιταμίνες Α και Β12, ασβέστιο, ιώδιο, σίδηρος, ψευδάργυρος κ.α.). Για παράδειγμα, η πέστροφα έχει περίπου 19 φορές περισσότερα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα σε σχέση με το κοτόπουλο, ενώ τα όστρακα και τα μύδια έχουν 76 φορές περισσότερη βιταμίνη Β-12 και πενταπλάσιο σίδηρο. Οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι το διατροφικό όφελος από την αυξημένη κατανάλωση τροφίμων υδάτινης προέλευσης είναι για τις γυναίκες μεγαλύτερο από ό,τι για τους άνδρες.

Οι ειδικοί στον τομέα αυτό, οι οποίοι έκαναν πέντε σχετικές δημοσιεύσεις στα περιοδικά «Nature», «Nature Food» και «Nature Communications», στο πλαίσιο της μεγάλης διεθνούς επιστημονικής κοινοπραξίας «Αξιολόγησης των Μπλε Τροφίμων» (Blue Food Assessment – BFA) με τη συμμετοχή 100 επιστημόνων από 25 ερευνητικά ινστιτούτα και πανεπιστήμια, προβλέπουν ότι η παγκόσμια κατανάλωση αυτών των τροφών θα αυξηθεί από 80 εκατομμύρια τόνους σε σχεδόν 155 εκατ. τόνους μέσα στις επόμενες τρεις δεκαετίες, εφόσον η παραγωγή ανταποκριθεί για να καλύψει τη ζήτηση και έτσι δεν θα ανέβουν οι τιμές των ψαριών και άλλων θαλασσινών.

Η Κίνα αναμένεται να συνεχίσει να είναι ο μεγαλύτερος καταναλωτής ψαριών στον κόσμο, ενώ γενικότερα το μεγαλύτερο μερίδιο της αύξησης της ζήτησης για θαλασσινά θα προέλθει από την Ασία. Όμως διαφαίνεται μια γενικότερη παγκόσμια τάση υπέρ των «μπλε» τροφίμων ακόμη και στην υποσαχάρια Αφρική.

«Πρέπει να ενταθούν οι προσπάθειες για να βελτιωθεί η παραγωγή τροφών υδάτινης προέλευσης, έτσι ώστε η προσφορά να μπορέσει να καλύψει τη σαφή ζήτηση που βλέπουμε σε όλο τον κόσμο για φθηνά, θρεπτικά και βιώσιμα μπλε τρόφιμα. Αντίθετα με την παραγωγή εκτρεφόμενων ζώων όπως τα κοτόπουλα, υπάρχουν ακόμη σημαντικά περιθώρια για την επέκταση της παραγωγής των μπλε τροφίμων», δήλωσε η καθηγήτρια Ρόζαμοντ Νέιλορ του Πανεπιστημίου Στάνφορντ των ΗΠΑ.

Οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι η περιβαλλοντική βιωσιμότητα της νέας τάσης κατανάλωσης «μπλε» τροφών θα εξαρτηθεί από το ποια είδη ψαριών θα τρώγονται κυρίως, καθώς και από το πώς αυτά θα αλιεύονται και θα παράγονται στο μέλλον. Θεωρούν πάντως πιθανό ότι η μελλοντική ζήτηση θα καλύπτεται σχεδόν αποκλειστικά από υδατοκαλλιέργειες, οι οποίες γνωρίζουν μεγάλη ανάπτυξη ιδίως στην Ασία, και πολύ λιγότερο από την επέκταση της αλιείας, που έχει πολύ μικρότερα περιθώρια.

Επίσης οι ειδικοί αναμένουν αύξηση στις εισαγωγές-εξαγωγές προϊόντων υδατοκαλλιεργειών, κάτι που είναι ήδη πολύ ορατό ακόμη και στην Αφρική, η οποία πλέον εισάγει και καταναλώνει πολύ περισσότερα θαλασσινά. Οι επιστήμονες επίσης αναφέρουν ότι έχει υποεκτιμηθεί έως τώρα η ζήτηση για υδρόβια βρώσιμα φυτά, φύκια κ.α.

Συνολικά, περισσότερα από 2.500 είδη ψαριών, θαλασσινών, φυκών κ.α. αλιεύονται, συλλέγονται ή παράγονται με σκοπό την ανθρώπινη διατροφή σε όλο τον κόσμο, παρέχοντας εισόδημα σε περισσότερα από 100 εκατομμύρια ανθρώπων και τροφή σε πάνω από ένα δισεκατομμύριο.

Τα 10 οφέλη που σου προσφέρουν τα θαλασσινά

1. Κάνουν καλό στην καρδιά

Δεν είναι τυχαίο που οι πληθυσμοί που τρέφονται με ψάρια στην Αρκτική έχουν χαμηλά επίπεδα καρδιακών παθήσεων. Τα θαλασσινά έχουν χαμηλή περιεκτικότητα σε κορεσμένα λίπη και υψηλή περιεκτικότητα σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, που μπορούν να προστατέψουν την καρδιά και να μειώσουν τη χοληστερόλη στο αίμα. Μια μελέτη έχει δείξει ότι μία επιπλέον μερίδα ψαριών κάθε εβδομάδα μπορεί να μειώσει μέχρι και κατά το ήμισυ τον κίνδυνο των καρδιακών παθήσεων.

2. Καθαρίζουν τα αιμοφόρα αγγεία

Η κατανάλωση ψαριών μπορεί να βελτιώσει την κυκλοφορία του αίματος και να μειώσει τον κίνδυνο θρομβώσεων. Η ΕΡΑ και η DHA που υπάρχουν στα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα που βρίσκονται στα θαλασσινά μπορούν να προστατέψουν το σώμα από την φλεγμονώδη δράση των εικοσανοειδών, ορμονών που ευθύνονται για τη δημιουργία θρόμβων.

3. Προστατεύουν από την αρθρίτιδα

Η κατανάλωση ψαριών, ως τακτικό μέρος μιας ισορροπημένης διατροφής έχει αποδειχθεί ότι διευκολύνει τα συμπτώματα της ρευματοειδούς αρθρίτιδας. Πρόσφατη έρευνα έδειξε επίσης μια σύνδεση μεταξύ των ωμέγα-3 λιπαρών οξέων και της οστεοαρθρίτιδας, γεγονός που υποδηλώνει πως η κατανάλωση περισσότερων θαλασσινών θα μπορούσε να βοηθήσει στην πρόληψη της νόσου.

4. Ενισχύουν την όραση

Η κατανάλωση λιπαρών ψαριών τακτικά μπορεί να βοηθήσει τα μάτια να παραμείνουν υγιή. Σύμφωνα με έρευνα, τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα μπορούν να βοηθήσουν στην προστασία της όρασης όσων πάσχουν από ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας, μια κατάσταση που προκαλεί εκφύλιση του αμφιβληστροειδή και κάνει την όραση θολή. Τα ψάρια και τα οστρακοειδή περιέχουν επίσης ρετινόλη, μια μορφή της βιταμίνης Α που ενισχύει την νυχτερινή όραση.

5. Προσφέρουν απαραίτητα θρεπτικά συστατικά

Τα θαλασσινά παρέχουν στο σώμα πολλά απαραίτητα θρεπτικά συστατικά που το κάνουν να λειτουργεί ομαλά, καθώς περιέχουν ιώδιο, σελήνιο, ψευδάργυρο και κάλιο. Το ιώδιο είναι σημαντικό για τον θυρεοειδή αδένα και το σελήνιο κάνει τα ένζυμα που μπορούν να βοηθήσουν στην προστασία από τον καρκίνο. Τα ψάρια και τα οστρακοειδή είναι επίσης άριστες πηγές πολλών βιταμινών, συμπεριλαμβανομένων των βιταμινών Α και D.

6. Βοηθούν τους πνεύμονες

Μια σειρά από μελέτες έχουν δείξει ότι τα ψάρια και τα οστρακοειδή μπορούν να βοηθήσουν στην προστασία των πνευμόνων. Οχι μόνο μπορούν να ανακουφίσουν από τα συμπτώματα του άσθματος στα παιδιά, αλλά έχουν δείξει ότι μπορούν να συμβάλλουν και στην πρόληψή του. Η κατανάλωση πολλών ψαριών κρατά τους πνεύμονες δυνατούς και πιο υγιείς, όσο οι άνθρωποι μεγαλώνουν, συγκριτικά με τα άτομα που δεν καταναλώνουν πολλά θαλασσινά.

7. Θαλασσινά κατά της κατάθλιψης

Τα θαλασσινά μπορούν επίσης να παίξουν μεγάλο ρόλο στην πρόληψη της κατάθλιψης. Η έρευνα έδειξε σχέση μεταξύ χαμηλών ωμέγα-3 λιπαρών οξέων με αυξημένο κίνδυνο κατάθλιψης. Τα θαλασσινά μπορούν, επίσης, να βοηθήσουν στην αποφυγή της εποχιακής συναισθηματικής διαταραχής (Seasonal Αffective Disorder-SAD), καθώς και την κατάθλιψη μετά τον τοκετό.

8. Κάνουν το δέρμα να φαίνεται υπέροχο

Η κατανάλωση θαλασσινών δεν βοηθά απλώς στην προστασία του δέρματος από τις βλαβερές συνέπειες της υπεριώδους ακτινοβολίας, αλλά βοηθά παράλληλα στην ανακούφιση των συμπτωμάτων διαφόρων παθήσεων του δέρματος, όπως το έκζεμα και η ψωρίαση. Το ψάρι είναι επίσης μεγάλη πηγή πρωτεΐνης, η οποία αποτελεί βασικό συστατικό του κολλαγόνου, μιας ουσίας η οποία κρατά το δέρμα σφριγηλό και ευέλικτο.

9. Κάνουν καλό στο έντερο

Στοιχεία μελετών έχουν δείξει πως μια διατροφή πλούσια σε ιχθυέλαια μπορεί να βοηθήσει στην προστασία έναντι σοβαρών φλεγμονών του εντέρου συμπεριλαμβανομένων της νόσου του Crohn και της ελκώδους κολίτιδας. Υπάρχουν, επίσης, ενδείξεις ότι τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην επιβράδυνση της εξέλιξης της φλεγμονώδους νόσου του εντέρου σε μερικούς πάσχοντες.

10. Προστατεύουν από την άνοια

Ο ανθρώπινος εγκέφαλος αποτελείται σε ποσοστό σχεδόν 60% από λίπος με ένα μεγάλο μέρος απ’ αυτά να είναι ωμέγα-3 λιπαρά οξέα. Μάλλον γι’ αυτό το λόγο η έρευνα έδειξε ότι οι άνθρωποι που τρώνε άφθονα θαλασσινά είναι λιγότερο πιθανό να υποφέρουν από άνοια και από προβλήματα μνήμης στη μετέπειτα ζωή τους. Η DHA, ένα από τα ωμέγα τρία λιπαρά οξέα που βρίσκονται στα θαλασσινά, έχει επίσης συνδεθεί με την βελτίωση της συγκέντρωσης των παιδιών, την ικανότητα ανάγνωσης και συμπεριφοράς, καθώς και με την ανακούφιση των συμπτωμάτων της Διαταραχής Ελλειμματικής Προσοχής – Υπερκινητικότητας.