Οι χολόλιθοι είναι πέτρες (λίθοι) που βρίσκονται στη χοληδόχο κύστη και διακρίνονται σε πέτρες χρωστικών ουσιών και πέτρες χοληστερόλης. Δημιουργούνται όταν η χολή που παράγεται από το συκώτι εμπλουτίζεται με λιπαρές ουσίες.
Πέτρες στη χολή: Διατροφή για πρόληψη της χολολιθίασης
Οι παράγοντες που σχετίζονται με τη διατροφή και προδιαθέτουν ως προς την εμφάνιση χολολιθίασης είναι η παχυσαρκία και η εναπόθεση λίπους στην κοιλιά, η διατροφή πλούσια σε θερμίδες, η ταχεία απώλεια βάρους, ο επαναλαμβανόμενος κύκλος με απώλεια βάρους και επακόλουθη επαναπρόσληψή του και η παρατεταμένη αποχή από κατανάλωση τροφής. Άλλοι προδιαθεσικοί παράγοντες οι οποίοι συνδέονται με τη διατροφή είναι ο σακχαρώδης διαβήτης, η υπερχοληστερολαιμία και η υπερτριγλυκεριδαιμία.
Όσον αφορά τη σύσταση της διατροφής, η εμφάνιση χολολιθίασης σχετίζεται με την αυξημένη κατανάλωση επεξεργασμένων τροφίμων, έτοιμου και έντονα λιπαρού φαγητού και γλυκών τα οποία είναι πλούσια σε κορεσμένα λιπαρά, χοληστερόλη και σάκχαρα, αλλά και με τη χαμηλή κατανάλωση φρούτων, λαχανικών, ολικής άλεσης τροφίμων που είναι πλούσια σε φυτικές ίνες και τη χαμηλή κατανάλωση λιπαρών ψαριών, ελαιόλαδου και ξηρών καρπών που είναι πλούσια σε πολυακόρεστα και μονοακόρεστα λιπαρά.
Με βάση τα παραπάνω, για την πρόληψη της εμφάνισης χολολιθίασης, στόχος είναι η σταδιακή επίτευξη ενός επιθυμητού βάρους και η μακροχρόνια διατήρησή του. Ο ρυθμός απώλειας είναι σημαντικό να είναι 0.5 – 1 kg/εβδομάδα. Η διατροφή συνιστάται να περιέχει φρούτα, λαχανικά, ολικής άλεσης τρόφιμα, όσπρια, λιπαρά ψάρια, ελαιόλαδο, ξηρούς καρπούς, άπαχα γαλακτοκομικά προϊόντα, πουλερικά και άπαχο κρέας και όντας ισορροπημένη βοηθά και στην πρόληψη και αντιμετώπιση και των μεταβολικών διαταραχών, οι οποίες προδιαθέτουν για την εμφάνιση χολολιθίασης. Επιπλέον, η υιοθέτηση μικρών και συχνών γευμάτων φαίνεται να είναι ωφέλιμη ως προς την πρόληψη, όπως και η τακτική σωματική δραστηριότητα.
Διατροφή σε χολολιθίαση
Ακολουθείται μέτριος περιορισμός της ημερήσιας πρόσληψης λίπους, αποφεύγονται τα μεγάλα λιπαρά γεύματα και συνιστάται η ελαφριά μαγειρική παρασκευή των γευμάτων.
Η διατροφή είναι σημαντικό να περιέχει φρούτα, λαχανικά, ολικής άλεσης τρόφιμα, ψάρια, άπαχα γαλακτοκομικά προϊόντα, πουλερικά και άπαχο κρέας.
Αποφεύγονται τρόφιμα τα οποία επανειλημμένα και αποδεδειγμένα προκαλούν δυσάρεστα συμπτώματα στο κάθε άτομο, φροντίζοντας όμως κατά τα άλλα, να ακολουθείται μια επαρκής και ισορροπημένη διατροφή.
Σε περίπτωση παχυσαρκίας και εναπόθεσης λίπους στην κοιλιά, επιδιώκεται σταδιακή απώλεια βάρους (0.5-1 kg/εβδομάδα) μέσα από ισορροπημένη διατροφή.
Διατροφή σε οξεία χολοκυστίτιδα
Στην οξεία φάση ακολουθείται στέρηση τροφής και παρεντερική χορήγηση υγρών και ηλεκτρολυτών.
Μετέπειτα, ακολουθείται πολύ χαμηλή σε λίπος δίαιτα (25-30 γρ/ημέρα).
Εν συνεχεία, εφόσον αυτή η δίαιτα γίνει ανεκτή, αυξάνεται η πρόσληψη λίπους σε 45-50 γρ/ημέρα.
Ωφέλιμη είναι η σταδιακή αύξηση της ημερήσιας πρόσληψης σε φυτικές ίνες.
Σε περίπτωση όμως μακροχρόνιων, δυσάρεστων συμπτωμάτων μετά την κατανάλωση ιδιαίτερα πλούσιων σε ίνες τροφίμων, όπως είναι τα χόρτα και τα όσπρια, καλό είναι να υπάρχει αποχή από αυτά.
Διατροφή σε χρόνια χολοκυστίτιδα
Διατροφή με το 25-30% της ημερήσιας πρόσληψης να καλύπτεται από λίπος.
Σε περίπτωση δυσαπορρόφησης, γίνεται πιο έντονος περιορισμός του λίπους και υπάρχει πιθανή ανάγκη για συμπληρωματική χορήγηση λιποδιαλυτών βιταμινών.
Συχνή είναι η αναφορά συμπτωμάτων κοιλιακής διάτασης και μετεωρισμού και στην περίπτωση αυτή είναι καλό να αποφεύγονται τρόφιμα που συμβάλλουν στην παραγωγή αερίων όπως:
- ξερά φασόλια, ρεβίθια, φακές
- λάχανο, κουνουπίδι, μπρόκολο, κρεμμύδια, γογγύλια, αγγούρι, μπάμιες, καλαμπόκι, αρακάς
- δαμάσκηνο, μήλο, σταφίδες
- πίτουρο δημητριακών, υπερβολικές ποσότητες προϊόντων σίτου ή φρούτων
- υποκατάστατα ζάχαρης όπως η σορβιτόλη και η μανιτόλη, σε μεγάλες ποσότητες
- τρόφιμα πλούσια σε λακτόζη
Διατροφή μετά την αφαίρεση της χολής – χολοκυστεκτομή
Αρχικά, ακολουθείται στέρηση τροφής μέχρι να επανέλθουν οι εντερικοί ήχοι.
Κατά την έναρξη της σίτισης παρέχεται στο νοσοκομείο υδρική δίαιτα.
Στη συνέχεια, ακολουθείται μια φτωχή σε λίπος ελαφρά δίαιτα, η οποία ξεκινά από 25 γρ λίπους/ημέρα και φτάνει σταδιακά τα 50 γρ λίπους/ημέρα.
Η υιοθέτηση μικρών και συχνών γευμάτων είναι ωφέλιμη, καθώς και η αποφυγή μεγάλων λιπαρών γευμάτων.
Με την πάροδο του χρόνου, η διατροφή των ατόμων μπορεί να είναι μια τυπική ισορροπημένη και υγιεινή διατροφή, η οποία περιέχει όλες τις ομάδες τροφίμων.
Πέτρα στη χολή: Τι μπορείτε να καταναλώσετε
Συγκεκριμένα:
-Καταναλώνετε τρόφιμα πλούσια σε φυτικές ίνες, όπως δημητριακά, φασόλια, βρόμη, ρύζι, κριθάρι, μαύρο ψωμί και φρούτα πλούσια σε πηκτίνη (π.χ. μήλα και αχλάδια).
-Καταναλώνετε πέντε μερίδες φρούτων και λαχανικών καθημερινά.
-Επιτρέπονται οι αμυλούχες τροφές υδατανθράκων, όπως ψωμί, ρύζι, δημητριακά, ζυμαρικά, πατάτες.
-Προσπαθήστε να μην λαμβάνετε μεγάλες ποσότητες λίπους σε ένα γεύμα για να αποφύγετε τη δυσφορία και τα επώδυνα συμπτώματα.
-Επιλέξτε γαλακτοκομικά προϊόντα χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά και περιορίστε τις τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε λίπη και σάκχαρα.
-Περιορίστε τα κορεσμένα λιπαρά που βρίσκονται στα ζωικά προϊόντα, όπως βούτυρο, τυρί, κέικ, μπισκότα, γλυκά και αντικαταστήστε τα με ακόρεστα λίπη που βρίσκονται στα φυτικά έλαια, όπως ηλιέλαιο, ελαιόλαδο και ξηροί καρποί.
-Πίνετε άφθονα υγρά τουλάχιστον δύο λίτρα ημερησίως, όπως νερό, τσάι και άλλα ροφήματα από βότανα.
-Εάν είστε υπέρβαροι, προσπαθήστε να χάσετε βάρος. Όχι όμως απότομα, γιατί η γρήγορη απώλεια κιλών έχει συσχετιστεί με την ανάπτυξη χολόλιθων. Βάλτε σαν στόχο να χάνετε 0,5 έως 1 κιλό την εβδομάδα.
Τροφές που επιτρέπονται
-Φρούτα
-Λαχανικά, ωμά ή μαγειρεμένα ελαφρά
-Πουλερικά, άπαχα κρέατα και ψάρια, ψητά ή βραστά
-Αποβουτυρωμένο γάλα
-Γιαούρτι και τυρί με χαμηλά λιπαρά
-3 αυγά την εβδομάδα μαγειρεμένα χωρίς λίπη. Τα ασπράδια ελεύθερα.
-Αναψυκτικά, καφές, τσάι, βότανα
-Πατάτες, όσπρια, μακαρόνια, ρύζι, ψωμί, δημητριακά (ολικής αλέσεως όπου είναι δυνατό)
-Γλυκά και κέικ με αποβουτυρωμένο γάλα
-Ζελέ φρούτων, μέλι, μαρμελάδες
-Αλάτι, μουστάρδα, μπαχαρικά εφόσον δεν σας δημιουργούν ενοχλήσεις
Τροφές που απαγορεύονται
-Πλήρες και σοκολατούχο γάλα
-Γιαούρτι και τυρί από πλήρες γάλα
-Οινοπνευματώδη ποτά
-Ρόφημα κακάο, σοκολάτας
-Χοιρινό, λουκάνικα, σολωμός, μπέικον, σαλάμι, παστουρμάς
-Σάντουιτς, τοστ, χάμπουργκερ
-Κονσέρβες με λίπος
-ΛΙπαρά σνακς όπως πατατάκια, γαριδάκια κλπ.
-Λιπαρές σάλτσες, τηγανιτά
-Μπισκότα, ψωμί, κέικ, ντόνατς, βάφλες, σοκολάτα
-Τούρτες, πάστες, τάρτες, παγωτά, γλυκά που περιέχουν σοκολάτα ή λίπη (εκτός και αν έχουν προπαρασκευαστεί ειδικά π.χ. με λίγα λιπαρά).