Ο μειωμένος αριθμός σπερματοζωαρίων σημαίνει ότι το υγρό (σπέρμα) που παράγεται από τον άνδρα κατά την εκσπερμάτιση στον οργασμό περιέχει λιγότερα σπερματοζωάρια από το κανονικό.

Ο χαμηλός αριθμός σπερματοζωαρίων ονομάζεται ολιγοσπερμία. Η πλήρης απουσία σπερματοζωαρίων ονομάζεται αζωοσπερμία. Ο αριθμός των σπερματοζωαρίων σας θεωρείται χαμηλότερος από το κανονικό αν έχετε λιγότερα από 15 εκατομμύρια σπερματοζωάρια ανά χιλιοστόλιτρο σπέρματος.

Αν έχετε χαμηλό αριθμό σπερματοζωαρίων έχετε και μειωμένες πιθανότητες ένα από τα σπερματοζωάριά σας να γονιμοποιήσει το ωάριο της συντρόφου σας, καταλήγοντας σε εγκυμοσύνη. Παρ’ όλα αυτά, πολλοί άνδρες που έχουν χαμηλό αριθμό σπερματοζωαρίων είναι ακόμη σε θέση να τεκνοποιήσουν.

Ολιγοσπερμία: Συμπτώματα

Η κύρια ένδειξη του χαμηλού αριθμού σπερματοζωαρίων είναι η ανικανότητα να κάνετε παιδί. Ενδέχεται να υπάρχουν και άλλα εμφανή σημάδια ή συμπτώματα. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ένα βασικό πρόβλημα, όπως η κληρονομική χρωμοσωμική ανωμαλία (μια ορμονική ανισορροπία), οι διεσταλμένες φλέβες των όρχεων ή μια πάθηση που εμποδίζει τη δίοδο του σπέρματος, μπορεί να προκαλέσουν άλλα συμπτώματα. Τέτοια προβλήματα μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Προβλήματα με τη σεξουαλική λειτουργία – για παράδειγμα, χαμηλή σεξουαλική ορμή ή δυσκολία στην διατήρηση της στύσης (στυτική δυσλειτουργία)
• Πόνος, πρήξιμο ή κάποιο ογκίδιο στον όρχι
• Μειωμένη τριχοφυία στο πρόσωπο, το σώμα ή την κεφαλή και συμπτώματα ανωμαλίας στα χρωμοσώματα ή τις ορμόνες

Ολιγοσπερμία: Αίτια

Η παραγωγή του σπέρματος είναι μια πολύπλοκη διαδικασία και απαιτεί την κανονική λειτουργία των όρχεων (όρχεις), καθώς και του υποθαλάμου και της υπόφυσης στον εγκέφαλο. Μόλις τα σπερματοζωάρια παράγονται στους όρχεις, λεπτοί σωλήνες τα μεταφέρουν στους όρχεις όπου αναμιγνύονται με το σπερματικό υγρό. Προβλήματα με οποιοδήποτε από αυτά τα συστήματα μπορεί να επηρεάσει την παραγωγή σπέρματος.

Ωστόσο, συχνά η αιτία του χαμηλού αριθμού σπερματοζωαρίων δεν προσδιορίζεται με ακρίβεια.

Ολιγοσπερμία: Ιατρικές αιτίες

• Κιρσοκήλη: Διόγκωση των φλεβών που αποστραγγίζουν τον όρχι. Είναι η πιο κοινή και αναστρέψιμη αιτία της ανδρικής υπογονιμότητας.
• Μόλυνση: Ορισμένες λοιμώξεις μπορεί να επηρεάσουν την παραγωγή σπέρματος ή να προκαλέσουν ουλές που εμποδίζουν την δίοδο του σπέρματος. Αυτές περιλαμβάνουν φλεγμονή της επιδιδυμίδας (επιδιδυμίτιδα) ή των όρχεων (ορχίτιδα) και ορισμένες σεξουαλικά μεταδιδόμενες μολύνσεις, συμπεριλαμβανομένου του ιού HIV και της γονόρροιας.
• Προβλήματα εκσπερμάτισης: Η παλίνδρομη εκσπερμάτιση συμβαίνει όταν το σπέρμα εισέρχεται στην κύστη κατά τη διάρκεια του οργασμού, αντί να βγαίνει από την άκρη του πέους.
• Ορισμένα φάρμακα μπορεί να οδηγήσουν σε προβλήματα εκσπερμάτισης, όπως κάποια φάρμακα πίεσης του αίματος.
• Αντισώματα που επιτίθενται στο σπέρμα: Τα αντισώματα αντι-σπέρματος είναι κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος που αναγνωρίζουν λανθασμένα το σπέρμα ως επιβλαβή “εισβολέα” και προσπαθούν να το καταστρέψουν.
• Όγκοι: Καρκίνοι και μη κακοήθεις όγκοι μπορεί να επηρεάσουν τα αρσενικά αναπαραγωγικά όργανα άμεσα, μέσω των αδένων που απελευθερώνουν ορμόνες και σχετίζονται με την αναπαραγωγή.
• Κρυψορχία: Κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης του εμβρύου ο ένας ή και οι δύο όρχεις μερικές φορές αποτυγχάνουν να κατεβούν από την κοιλία στο σάκο που περιέχει κανονικά τους όρχεις (όσχεο).
• Ορμονικές ανισορροπίες: Ο υποθάλαμος, η υπόφυση και οι όρχεις παράγουν τις ορμόνες που είναι απαραίτητες για τη δημιουργία του σπέρματος. Μεταβολές σε αυτές τις ορμόνες μπορεί να εξασθενίσουν την παραγωγή σπέρματος.
• Ελαττώματα των σωληναρίων που μεταφέρουν το σπέρμα: Πολλοί διαφορετικοί σωλήνες μεταφέρουν το σπέρμα και μπορεί να μπλοκαριστούν από διάφορες αιτίες, συμπεριλαμβανομένων του ακούσιου τραυματισμού, από μολύνσεις, τραύματα ή ανώμαλη ανάπτυξη ιστών, όπως στην κυστική ίνωση ή παρόμοιες κληρονομικές παθήσεις. Απόφραξη μπορεί να συμβεί σε οποιοδήποτε επίπεδο, ακόμη και εντός του όρχεως, στους σωλήνες που διοχετεύουν τον όρχι, στην επιδιδυμίδα, στον σπερματικό πόρο, κοντά στους αγωγούς εκσπερμάτισης ή στην ουρήθρα.
• Ελαττώματα στα χρωμοσώματα: Κληρονομικές διαταραχές όπως το σύνδρομο Klinefelter (όπου ο άντρας έχει γεννηθεί με δύο Χ χρωμοσώματα και ένα Υ χρωμόσωμα αντί για ένα Χ και ένα Υ) μπορεί να προκαλέσει μη φυσιολογική ανάπτυξη των αναπαραγωγικών του οργάνων. Άλλα γενετικά σύνδρομα που σχετίζονται με την υπογονιμότητα περιλαμβάνουν την κυστική ίνωση, το σύνδρομο Kallmann και το σύνδρομο του Kartagener.
• Κοιλιοκάκη: Μπορεί να προκαλέσει αρσενική στειρότητα.

Ολιγοσπερμία: Περιβαλλοντικά αίτια

• Χημικά προϊόντα βιομηχανικής χρήσης: Η παρατεταμένη έκθεση σε βενζόλια, τολουόλιο, ξυλόλιο, ζιζανιοκτόνα, φυτοφάρμακα, οργανικούς διαλύτες, υλικά ζωγραφικής και μόλυβδο μπορεί να συμβάλλουν στην χαμηλή παραγωγή σπερματοζωαρίων.
• Έκθεση σε βαρέα μέταλλα: Η έκθεση στον μόλυβδο ή άλλα βαριά μέταλλα, επίσης, μπορεί να προκαλέσει στειρότητα.
• Ακτινοβολία ή ακτίνες Χ: Η έκθεση σε ακτινοβολία μπορεί να μειώσει την παραγωγή σπέρματος. Με υψηλές δόσεις της ακτινοβολίας, η παραγωγή σπέρματος μπορεί να μειωθεί μόνιμα.
• Υπερθέρμανση των όρχεων: Οι υψηλές θερμοκρασίες επηρεάζουν την παραγωγή και τη λειτουργία του σπέρματος.