Πόσες θερμίδες έχει το αυγό; Ποιες διαφορές έχει ο κρόκος και το ασπράδι

Πόσες θερμίδες έχει το αυγό; Το αυγό είναι ένα τρόφιμο, που έχει την θέση του υψηλά στην ελληνική κουζίνα. Αποτελεί must του πρωϊνού μας και είναι βασικό συστατικό της αγαπημένης μας στραπατσάδας.

Το αυγό αποτελεί τροφή, πλούσια σε υψηλής βιολογικής αξίας πρωτεΐνη, η οποία μάλιστα φαίνεται να προκαλεί μεγαλύτερο κορεσμό σε σχέση με άλλες πηγές πρωτεϊνών.

Θρεπτικά συστατικά περιέχει τόσο το ασπράδι, όσο και ο κρόκος, και όχι μόνο. Ναι, ακριβώς. Θρεπτικά συστατικά περιέχει και το κέλυφος!

Επιπλέον πρόκειται για μια φθηνή πηγή πρωτεΐνης, εύκολη στο μαγείρεμα, τη μάσηση και την πέψη κι έτσι μπορεί να φανεί χρήσιμη τόσο στη διατροφή των βρεφών όσων και των ηλικιωμένων. Ακόμη, περιέχει χολίνη, (συστατικό της γνωστής λεκιθίνης) η οποία εμποδίζει την απορρόφηση του χοληστερόλης στο έντερο.

Αυγό: Αναλυτικά θρεπτικά συστατικά

Τα βραστά αυγά είναι φορτωμένα με πολυάριθμα θρεπτικά συστατικά, πρωτεΐνες, βιταμίνες και ωφέλιμα λιπαρά οξέα. Ένα μεγάλο βραστό αυγό περιέχει:

• Θερμίδες: 77
• Υδατάνθρακες: 0.6 γραμμάρια
• Λιπαρά συνολικά: 5.3 γραμμάρια
• Κορεσμένα λίπη: 1.6 γραμμάρια
• Μονοακόρεστα λίπη: 2.0 γραμμάρια
• Χοληστερίνη: 212 mg
• Πρωτεΐνη: 6.3 γραμμάρια
• Βιταμίνη A: 6% της συνιστώμενης ημερήσιας δόσης (ΣΗΔ)
• Βιταμίνη B2 (ριβοφλαβινη): 15% της συνιστώμενης ημερήσιας δόσης
• Βιταμίνη B12 (κοβαλαμίνη): 9% της συνιστώμενης ημερήσιας δόσης
• Βιταμίνη B5 (παντοθενικό οξύ): 7% της συνιστώμενης ημερήσιας δόσης
• Φώσφορος: 86 mg, or 9% της συνιστώμενης ημερήσιας δόσης
• Σελήνιο: 15.4 mcg, or 22% της συνιστώμενης ημερήσιας δόσης

Αυγό: Αναλύοντας την ανατομία του

Ανατομικά, από έξω προς τα μέσα, το αυγό αποτελείται από: το κηρώδες επίστρωμα, το κέλυφος (τσόφλι), την κελυφική μεμβράνη, το ασπράδι (λεύκωμα αυγού, Ωολεύκωμα), τις χάλαζες, τον κρόκο (λέκιθος, κροκάδι), το βλαστόδισκο.

Κέλυφος

Το κέλυφος αποτελείται από: ανόργανες ουσίες 94,5%, νερό 1,5%, κολλαγόνο (οργανική ουσία) 4%, περιέχει επίσης λεκιθίνη, χοληστερόλη και ένζυμα.

Το χρώμα του κελύφους μπορεί να ποικίλει από άσπρο έως καφέ ανάλογα με το είδος της κότας. Το κέλυφος είναι πορώδες, οπότε διαπερατό από τον αέρα, ατμούς, διοξείδιο του άνθρακα, μικροβίων και οσμών.

Ασπράδι

Το ασπράδι (λεύκωμα) σχηματίζει στους δύο πόλους του αυγού, ίνες από παχύτερη μάζα, τις χάλαζες για να συγκρατεί τον κρόκο στον κέντρο του αυγού.

Η σύνθεση του είναι: νερό 85-90%, πρωτεΐνες (αλβουμίνες) 12%, λίπος 0,25%, τέφρα 0,6%, υδατάνθρακες (κυρίως λακτόζη) 0,7%, μικρές ποσότητες λεκιθίνης, χοληστερόλης, βιταμινών Β και ενζύμων. Το ασπράδι έχει περίπου 16 θερμίδες.

Κρόκος

Ο κρόκος είναι σχεδόν σφαιρικός και περιβάλλεται από στρώμα λευκής λεκίθου (μεμβράνης) το οποίο εκτείνεται μέχρι το κέντρο του και σχηματίζει λευκό πυρήνα.

Έχει μεγάλη θρεπτική αξία. Τα συστατικά του κρόκου είναι: νερό 45-51%, πρωτεΐνες 16-17%, λίπος 31-36%, τέφρα 1,3%, υδατάνθρακες, 1,1-2%.

Ο κρόκος είναι περίπου 16 γρ. και περιέχει μεγάλη ποσότητα λευκώματος (16,3 γρ.%) ανώτερης βιολογικής αξίας και επιπλέον σίδηρο, φώσφορο, ασβέστιο, θείο, βιταμίνες (A, B, B2, B12, D). Ο κρόκος έχει περίπου 54 θερμίδες.

Αυγό: Η θρεπτική αξία του

Το αυγό μαζί με το γάλα αποτελούν τις μόνες πλήρεις φυσικές τροφές, δηλαδή περιέχουν όλα τα απαραίτητα συστατικά για μια πλήρη και ισορροπημένη δίαιτα. Ένα αυγό μεγάλου μεγέθους περιέχει κατά μέσο όρο 70 θερμίδες, 6 γραμμάρια πρωτεΐνης και 5 γραμμάρια λίπους.

Πρωτεΐνη

Η βιολογική αξία των πρωτεϊνών των αυγών, είναι μεγαλύτερη από αυτήν του γάλατος, του κρέατος, των φασολιών και του σολομού και χρησιμοποιείται ως πρότυπο για την αξιολόγηση της ποιότητας των πρωτεϊνών άλλων τροφίμων.

Το ασπράδι του αυγού αποτελείται κατά 45% από πρωτεΐνες ανώτερες όλων των άλλων φυσικών τροφών, καθόσον περιέχουν όλα τα απαραίτητα αμινοξέα για τον οργανισμό μας.

Ένα αυγό μέσου βάρους καλύπτει το 12% των ημερήσιων αναγκών σε πρωτεΐνες ενός άνδρα και το 14% μιας γυναίκας.

Λίπος

Από τα 5 γραμμάρια λίπους που περιέχει ένα αυγό μεγάλου μεγέθους, μόνο το 1,5 γραμμάριο είναι κορεσμένο λίπος. Η χοληστερόλη ανέρχεται σε 190 γραμμάρια. Το 56% των θερμίδων ενός αυγού προέρχεται από τις λιπαρές του ουσίες.

Η περιεκτικότητα σε λίπος των αυγών είναι πολύ κοντά στις οδηγίες για το περιεχόμενο της διατροφής σε λίπη δηλαδή 1/3 κορεσμένα, 1/3 μονοακόρεστα και 1/3 πολυακόρεστα λίπη.

Μέταλλα & βιταμίνες

Τα αυγά είναι πλούσια σε μέταλλα και βιταμίνες όπως: ασβέστιο, φώσφορο, σίδηρο, νάτριο, κάλιο, βιταμίνη Α, νιασίνη, βιοτίνη, βιταμίνη Β12, ριβοφλαβίνη (βιταμίνη Β2), παντοθενικό οξύ (βιταμίνη Β5), φολικό οξύ (βιταμίνη Β9) κ.α.

Αντιοξειδωτικά

Το αυγό περιέχει επίσης αντιοξειδωτικά όπως ακριβώς τα φρούτα και τα λαχανικά (π.χ. σελήνιο). Τα αντιοξειδωτικά προστατεύουν το σώμα από τις ανεπιθύμητες βλάβες που προκαλούνται κατά τη διαδικασία μεταβολισμού του οξυγόνου και είναι σημαντικά στην προστασία έναντι των καρδιακών παθήσεων και του καρκίνου.

Τα ισχυρά καροτενοειδή (λουτεΐνη και ζεαξανθίνη) που βρίσκονται στη λέκιθο του αβγού παρέχουν προστασία στη φωτοευαίσθητη ρητίνη. Έρευνες έδειξαν ότι περιέχοντας αυτά τα καροτενοειδή στη διατροφή μας είναι δυνατόν να αποφευχθεί η μείωση της όρασης λόγω γήρατος.

Χολίνη

Η χολίνη βρίσκεται κυρίως στα αυγά. Έρευνες έδειξαν ότι αν υπάρχει έλλειψη χολίνης κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, δεν έχουμε κανονική ανάπτυξη του εγκεφάλου του εμβρύου, με συνέπεια τα βρέφη να γεννιούνται είτε με ατελή μνήμη είτε με μειωμένη ικανότητα μνήμης, χαρακτηριστικό που θα τα συνοδεύει για ολόκληρη τη ζωή τους.

Η χορήγηση αυξημένων επιπέδων χολίνης στο έμβρυο έχει αποδειχθεί ότι οδηγεί σε ικανότητα μνήμης άνω του μέσου όρου.

Αυγό: Τα οφέλη του για τον άνθρωπο

Το αυγό είναι μια τροφή που προσφέρει πολλαπλά οφέλη με κυριότερατα παρακάτω :

• Χαρίζει δυνατούς μυς: Η πρωτεΐνη των αυγών βοηθά τους μυς να δουλεύουν σωστά, ενώ ταυτόχρονα επιβραδύνει το ρυθμό που χάνεται η μυϊκή μάζα.
• Συμβάλλει στην υγεία του εγκεφάλου: Τα αυγά περιέχουν βιταμίνες και μέταλλα που είναι απαραίτητα για τη φυσιολογική λειτουργία των κυττάρων, συμπεριλαμβανομένου του εγκεφάλου, του νευρικού συστήματος, της μνήμης και του μεταβολισμού, με πολλές βιταμίνες του συμπλέγματος Β να παρέχουν τα οφέλη τους.
• Τονώνει το ανοσοποιητικό: Η βιταμίνη Α, η βιταμίνη Β12 και το σελήνιο του αυγού αποτελούν σημαντικά στοιχεία για τη διατήρηση της υγείας του ανοσοποιητικού.
• Μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιακών παθήσεων: Η χολίνη των αυγών παίζει σημαντικό ρόλο στη διάσπαση του αμινοξέος ομοκυστεΐνη, το οποίο συνδέεται με την ανάπτυξη καρδιακών παθήσεων.
• Κάνει καλό στην εγκυμοσύνη: Τα θρεπτικά του συστατικά όπως το φυλλικό οξύ βοηθούν στην πρόληψη γενετικών ανωμαλιών, όπως π.χ. της δισχιδούς ράχης.
• Ωφελεί την όραση: Η λουτεΐνη και η ζεαξανθίνη του βοηθούν στην πρόληψη της εκφύλισης της ωχράς κηλίδας, μιας πάθησης των ματιών που μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια όρασης σε προχωρημένες ηλικίες.
• Συμβάλλει στην απώλεια βάρους και τη διατήρησή του: Η υψηλής ποιότητας πρωτεΐνη που βρίσκουμε στα αυγά προσφέρει κορεσμό για περισσότερη ώρα, που σημαίνει ότι μειώνεται το τσιμπολόγημα και η αύξηση της πρόσληψης θερμίδων μέσα στην ημέρα.
• Τονώνει την επιδερμίδα: Κάποιες βιταμίνες και μέταλλα που βρίσκουμε στα αυγά, όπως η βιταμίνη Α, προωθούν το υγιές δέρμα και εμποδίζουν την καταστροφή των ιστών του σώματος. Γενικότερα, ένα δυνατό ανοσοποιητικό σύστημα συμβάλλει σε μια υγιή συνολική εμφάνιση.
• Κάνει καλό στα οστά: Τα αυγά αποτελούν διατροφικές πηγές βιταμίνη D η οποία παίζει ρόλο στην υγεία των οστών, συμβάλλοντας στην καλύτερη απορρόφηση του ασβεστίου από τον οργανισμό.

Αυγό: Ποια συστατικά του προκαλούν αλλεργία;

Παρότι μια εξαιρετικά θρεπτική τροφή, το αβγό βρίσκεται στην κορυφή της λίστας των αλλεργιογόνων τροφίμων. Συγκεκριμένα, η αλλεργία στα αυγά είναι η πιο συνήθης ανάμεσα στα αλλεργικά άτομα (73%). Οι ειδικοί εκτιμούν πως περίπου το 2% των παιδιών είναι αλλεργικά στο αυγό, όμως ευτυχώς το 70% το ξεπερνά μέχρι την ηλικία των 16 ετών.

Η δυσκολία με την αυτή την τροφική αλλεργία είναι πως το αυγό είναι ένα τρόφιμο που το συναντάμε σε πολλά προϊόντα, ακριβώς λόγω των ιδιοτήτων του που το καθιστούν χρήσιμο στη μαγειρική και τη ζαχαροπλαστική.

Πολλά μη προφανή τρόφιμα μάλιστα μπορεί να περιέχουν συστατικά αυγών όπως έτοιμες σούπες σε κονσέρβα ή στερεά μίγματα σε σκόνη για παρασκευή σούπας, κάποια ζυμαρικά, παγωτό, ντρέσινγκ για σαλάτα , παναρισμένα φιλέτα κ.ά.

Ακόμη και κάποια υποκατάστατα αυγού μπορεί να περιέχουν πρωτεΐνη αυγού. Για το λόγο αυτό, τα αλλεργικά άτομα πρέπει πάντα να διαβάζουν τις ετικέτες στα συσκευασμένα τρόφιμα αλλά και να ρωτούν για τα συστατικά των πιάτων που παρασκευάζουν άλλα άτομα.

Ο κρόκος του αυγού δεν είναι γενικά τόσο αλλεργιογόνος όσο είναι το ασπράδι. Παρόλα αυτά, σε όποιο από τα 2 μέρη του αυγού και να είναι κανείς αλλεργικός, οι ειδικοί συστήνουν να αποφεύγεται εντελώς η κατανάλωση αυγών διότι είναι πρακτικά πολύ δύσκολο να ξεχωριστεί πλήρως ο κρόκος από το ασπράδι.

Στα συσκευασμένα τρόφιμα το αβγό μπορεί να κρύβεται στα εξής συστατικά της ετικέτας: αυγό, λεκιθίνη αυγού, αλβουμίνη, γαλακτωματοποιητής, λυσοζύμη, γλοβουλίνη, λεβιτίνη, οπότε καλό είναι να είμαστε ενήμεροι και να διαβάζουμε πάντα την ετικέτα. Ακόμη, η έκφραση ‘μπορεί να περιέχει…’ δεν είναι σαφής και συνήθως συστήνεται η αποφυγή τέτοιων τροφών.

Αυγό: Βραστό ή τηγανητό; 

Υπάρχουν πολλοί τρόποι μαγειρέματος για τα αυγά που αλλάζουν τη θρεπτική αξία. Τα βραστά αυγά μαγειρεύονται σε ένα μπρίκι ή ένα κατσαρολάκι μέσα σε 6 εώς 10 λεπτά.

Τα τηγανιτά αυγά μαγειρεύονται στο τηγάνι με λάδι ή βούτυρο πράγμα που αυξάνει τις θερμίδες και τα λίπη που θα καταναλώνετε.

Ένα μεγάλο βραστό αυγό έχει 77 θερμίδες και 5,3 γραμμάρια λίπους ενώ ένα αντίστοιχο τηγανητό 90 θερμίδες και 7 γραμμάρια λίπους. Διαφορά στη διατροφική αξία δεν υπάρχει. Δεν μειώνεται ή καταστρέφεται κάποιο από τα συστατικά.

Αυγό: Αυξάνει τελικά την χοληστερόλη;

Κατά μέσο όρο ένα βραστό αυγό (~50γρ) περιέχει 77,5 θερμίδες, 6,3γρ πρωτεΐνης, 5,3γρ λίπους, 0,56γρ υδατανθράκων και 212mg χοληστερίνης (USDA 2001).

Εξ’ αιτίας της περιεκτικότητάς τους σε χοληστερίνη τα αυγά είναι αρκετά παρεξηγημένα τρόφιμα στην διατροφής μας, καθώς σε όλους είναι γνωστή η σύσταση της αποφυγής των αυγών και να μην τρώμε περισσότερα από 2-3 αυγά την εβδομάδα γιατί «αυξάνουν την χοληστερίνη».

O οργανισμός μας παίρνει μόλις το 20% της χοληστερόλης που χρειάζεται από τις τροφές καθώς το υπόλοιπο 80% το συνθέτει μόνος του

Η φοβία των επιστημόνων απέναντι στη χοληστερόλη και τα υπόλοιπα λίπη της διατροφής προέρχεται από τη διάσημη μελέτη Framingham.

Πρόκειται για μια μελέτη που ξεκίνησε το 1948, συνεχίζεται ως σήμερα και στα πλαίσια της οποίας παρακολουθήθηκαν 5.209 άνθρωποι από το Framingham της Μασαχουσέτης ως προς τον τρόπο ζωής τους.

Τα πρώτα αποτελέσματα τη δεκαετία του ’70 μας έδωσαν μια καλή εικόνα σχετικά με το πώς παράγοντες όπως η διατροφή, η άσκηση και το κάπνισμα επηρεάζουν άμεσα την υγεία της καρδιάς.

Έγινε ξεκάθαρο πως τα αυξημένα επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα αυξάνουν την πιθανότητα για καρδιακή νόσο.

Βασιζόμενη σε αυτά τα ευρήματα, η Αμερικάνικη Καρδιολογική Εταιρεία το 1968 σύστησε ως μέσο πρόληψης περιορισμό της κατανάλωσης χοληστερόλης από τις τροφές σε έως 300 mg την ημέρα και μέχρι 3 κρόκους αυγών την εβδομάδα, αφού ένας κρόκος περιέχει περίπου 213mg.

Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα η κατανάλωση αυγών να μειωθεί κατακόρυφα και χρειάστηκαν περίπου 50 χρόνια και πολλές μελέτες για την απενοχοποίησή τους.

Στο εμπόριο θα βρούμε φρέσκα αυγά σε 4 κατηγορίες βάρους:

1) S: Μικρά αυγά εώς 53 γρ

2) M: Μεσαία αυγά 53-63 γρ

3) L: Μεγάλα αυγά 63-73 γρ

4) XL: Πολύ μεγάλα αυγά άνω των 73 γρ.

Εκτός όμως από αυτά, η βιομηχανία προσφέρει τα αυγά για ποικίλες χρήσεις και στις κάτωθι μορφές: Κατεψυγμένα ολόκληρα αυγά, κατεψυγμένο ασπράδι, κατεψυγμένος κρόκος, ολόκληρα αφυδατωμένα (σε σκόνη) αυγά, αφυδατωμένο ασπράδι, αφυδατωμένος κρόκος, παστεριωμένα αβγά, παστεριωμένος κρόκος.

Αυγό: Κριτήρια αγοράς και συντήρησης

Προτιμούνται τα συσκευασμένα αυγά, που φέρουν στη συσκευασία τους την ημερομηνία ωοτοκίας. Θεωρείται ότι διατηρούν τη φρεσκάδα τους μέχρι και 27 ημέρες. Φυσικά αυτό δεν ισχύει σε κλίματα σαν της χώρας μας, έτσι είναι σκόπιμο να αγοράζονται συσκευασμένα αυγά πρόσφατης ωοτοκίας. Τα αυγά, αφού αγορασθούν, τοποθετούνται στο ψυγείο.

Τα αυγά που αγοράζετε να είναι όσο το δυνατόν νωπά και καθαρά και να βράζονται επαρκώς, όταν προορίζονται για παιδιά, ηλικιωμένους, εγκύους και άτομα που βρίσκονται σε ανάρρωση για να αποφθεχτεί η τυχόν σαλμονέλωση.

Συντήρηση βρασμένου αυγού

Αποφύγετε να αφήσετε τα βρασμένα αυγά εκτός ψυγείου περισσότερο από 2 ώρες. Αποθηκεύστε τα στο ψυγείο (4^οC), ώστε να εμποδιστεί η βακτηριακή ανάπτυξη. Προτιμήστε τη χρήση χαρτονιού και βάλτε τα σε ένα εσωτερικό ράφι του ψυγείου, όπου η ψύξη είναι μεγαλύτερη, και όχι στην πόρτα του ψυγείου.

Αυγό: Ποιο χρώμα του κρόκου είναι καλύτερο;

Μπορεί να έχουμε συνηθίσει ο κρόκος στο αυγό μας να είναι κίτρινος, αν ψωνίζουμε αυγά από το σουπερμάρκετ, όμως ένας πιο πορτοκαλί κρόκος δε σημαίνει ότι δεν είναι καλός!

Ο χρωματισμός του κρόκου δεν έχει σχέση με τη θρεπτική αξία του αυγού και οφείλεται στο είδος διατροφής της κότας. Συγκεκριμένα, οι κότες που τρέφονται κατά βάση με καλαμπόκι παράγουν αυγά με κίτρινο χρώμα.

Ως γνωστόν βέβαια, οι κότες είναι παμφάγες οπότε οι ελευθέρας βοσκής κότες καταναλώνουν και ζωικές τροφές (σκουληκάκια από το χωράφι!) αλλά και πιο πολλές φυτικές, με αποτέλεσμα να ενσωματώνουν στον κρόκο τους περισσότερα καροτενοειδή. Έτσι ο κρόκος τους είναι πιο πορτοκαλί και κατά κανόνα με εντονότερη γεύση.