Οι ρυθμοί της ζωής και οι απαιτήσεις της καθημερινότητας προκαλεί σε όλο και περισσότερους ανθρώπους το σύνδρομο της χρόνιας κόπωσης.

Παρά τον αυξανόμενο αριθμό των κρουσμάτων ωστόσο, οι ειδικοί εξακολουθούν να μην κατανοούν πλήρως τι προκαλεί το συγκεκριμένο σύνδρομο, γι’ αυτό και συχνά μένει αδιάγνωστο.

Το Σύνδρομο Χρόνιας Κόπωσης μπορεί να εμφανιστεί σε όλους τους ανθρώπους ανεξαρτήτως φυλής ή οικονομικού επιπέδου, αλλά οι γυναίκες έχουν τετραπλάσιες πιθανότητες από τους άνδρες.

Εξάντληση και όχι απλά κούραση

Είναι φυσιολογικό να αισθάνεστε κουρασμένοι, μετά από μια κοπιαστική μέρα στη δουλειά που την ακολουθούν οι υποχρεώσεις στο σπίτι. Η χρόνια κόπωση όμως είναι κάτι πολύ περισσότερο: μια βαθιά εξάντληση που τη νιώθει κάποιος μέχρι τα οστά του και έχει ως αποτέλεσμα να μην μπορεί να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της μέρας. Το άτομο που πάσχει από το σύνδρομο αισθάνεται σαν να έχει βαρίδια στο σώμα του που το δυσκολεύουν ακόμη και να περπατήσει.

Δεν μπορείτε να κοιμηθείτε ή να μείνετε κοιμισμένοι

Περίπου το 80% των ατόμων με πρόβλημα χρόνιας κόπωσης δυσκολεύονται να κοιμηθούν. Όσο κουρασμένος και αν είναι κάποιος δεν μπορεί να κοιμηθεί και όταν καταφέρει να τον πάρει ο ύπνος, ξυπνάει με το παραμικρό, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να ξεκουραστεί.

Αδυναμία συγκέντρωσης

Εκτός από τη μόνιμη κούραση, οι περισσότεροι πάσχοντες έχουν και τα εξής συμπτώματα: ξεχνούν εύκολα, δυσκολεύονται να συγκεντρωθούν, αποσπάται η προσοχή τους εύκολα. Όπως περιγράφουν χαρακτηριστικά, είναι σαν να περνούν μέσα από μια βαθιά γκρίζα ομίχλη και το μυαλό τους είναι εξίσου κουρασμένο με το σώμα τους.

Νιώθετε εξαντλημένοι μετά από κάθε δραστηριότητα

Είτε πρόκειται για μια σύντομη βόλτα ή για ένα δείπνο, οποιαδήποτε σωματική ή συναισθηματική πίεση προκαλεί μεγάλη καταπόνηση του οργανισμού.

Έχετε αστάθεια

Για όποιον πάσχει από Σύνδρομο Χρόνιας Κόπωσης, το να μείνει όρθιος για πολλή ώρα αποτελεί πραγματική πρόκληση. Σύμφωνα με τους ειδικούς, αυτό οφείλεται στην ορθοστατική δυσανεξία, δηλαδή σε μειωμένη ροή αίματος προς τον εγκέφαλο όταν κάποιος είναι σε όρθια θέση.

Σωματικοί πόνοι

Πολλοί πάσχοντες αναφέρουν πόνους σε όλο το σώμα, όπως στις αρθρώσεις, στους μύες, ακόμη και τον λαιμό και βέβαια συχνούς πονοκεφάλους. Τις περισσότερες φορές δεν υπάρχει εξωτερικός ερεθισμός, πρήξιμο ή κοκκινίλα, μόνο πόνος που φτάνει βαθιά στις αρθρώσεις και τους μύες.

Σύνδρομο χρόνιας κόπωσης: Το μυστικό βρίσκεται στη γυμναστική

Όσοι πάσχουν από σύνδρομο χρόνιας κόπωσης δεν θα πρέπει να αποφεύγουν τη γυμναστική, σύμφωνα με μία βρετανική έρευνα που πραγματοποιήθηκε από επιστήμονες του King’s College του Λονδίνου.

Το συγκεκριμένο σύνδρομο προκαλεί επίμονη εξάντληση που, σε γενικές γραμμές, διαρκεί πάνω από έξι μήνες στους ασθενείς, οι οποίοι αναφέρουν ότι έχουν μονίμως αδυναμία, όσο κι αν κοιμούνται και ξεκουράζονται, χωρίς να πάσχουν από κάποιο άλλο οργανικό ή ψυχικό νόσημα.

Σημαντικός παράγοντας στην εμφάνισή του είναι το έντονο στρες.

Όπως διαπίστωσαν οι ερευνητές, οι πιο αποτελεσματικές θεραπείες για τη μυαλγική εγκεφαλομυελίτιδα, όπως ονομάζεται επίσης το σύνδρομο, βασίζονται στη συστηματική γυμναστική και τη γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία.

Ενδεικτικά, ακολουθώντας τις δύο αυτές μεθόδους ένας στους τρεις ασθενείς πέτυχε να ανακτήσει έναν φυσιολογικό τρόπο ζωής, ενώ το 41% είπαν ότι αισθάνονται πλέον πολύ καλύτερα.

Ωστόσο, η αποτελεσματικότητα των μεθόδων βασιζόταν σε ποσοστό 60% στη μείωση του φόβου των ασθενών για την άσκηση.

Όπως δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «The Lancet Psychiatry» ο φόβος παίζει σημαντικό ρόλο στους ασθενείς που αρχίζουν απότομα τη γυμναστική αντί να αυξάνουν με αργό ρυθμό τη φυσική δραστηριότητά τους.

Σε αυτό μπορεί να δώσει λύση η γνωστική συμπεριφορική θεραπεία, μία μορφή ψυχοθεραπείας που βοηθά τους πάσχοντες να σκέφτονται με διαφορετικό τρόπο για τα συμπτώματά τους.

Υπερκόπωση: Αυτά είναι τα πραγματικά συμπτώματα

Οι αυξημένες επαγγελματικές και κοινωνικές υποχρεώσεις μπορεί να σας φέρουν σε σημείο εξάντλησης.  Η συσσωρευμένη και χρόνια κούραση προκαλεί ραγδαία εξάντληση με συνέπεια ακόμη και οι καθημερινές εργασίες να εκτελούνται με δυσκολία.

Υπερκόπωση: Ποια είναι τα προειδοποιητικά σημάδια της;

Για να καταλάβετε ότι κινδυνεύετε άμεσα με υπερκόπωση, πρέπει να παρατηρήσετε τα ακόλουθα:

• Δεν μπορείτε να συγκεντρωθείτε
• Είστε μονίμως σε εγρήγορση
• Εκνευρίζεστε με το παραμικρό
• Δεν έχετε όρεξη να πάτε για δουλειά ή να ασχοληθείτε με οποιοδήποτε δραστηριότητα που σας «ξεκούραζε» παλιότερα
• Πίνετε πολλούς καφέδες
• Δε θυμάστε ημερομηνίες και γεγονότα
• Σας έχει πιάσει υπνηλία ενώ όταν έχετε τα μάτια σας ανοικτά
• Έχετε πολύ αυξημένη όρεξη

Υπερκόπωση: Από τι κινδυνεύετε

Η υπερκόπωση αποτελεί την αιτία πολλών δεινών για την υγεία σας. Καλό είναι εάν διαπιστώσετε ότι έχετε όλα τα προειδοποιητικά σημάδια να απευθυνθείτε στον γιατρό σας. Και αυτό γιατί οι συνέπειες της υπερκόπωσης μπορεί να είναι καταστροφικές για την υγεία σας σε βάθος χρόνου.

Οι κίνδυνοι που παραμονεύουν, μεταξύ άλλων, είναι:

• Εγκεφαλικά επεισόδια
• Υψηλή αρτηριακή πίεση και χοληστερίνη
• Έντονο άγχος και στρες
• Κατάθλιψη
• Παχυσαρκία
• Εξασθένηση του ανοσοποιητικού συστήματος

Τα κύρια αίτια της υπερκόπωσης

Υπάρχουν αρκετά ιατρικά και μη ιατρικά αίτια για την υπερκόπωση συμπεριλαμβανομένων του προσωπικού διαιτολογίου και των συνηθειών ζωής. Οι παρακάτω παράγοντες συνεισφέρουν στην εκδήλωση υπερκόπωσης είτε μεμονωμένοι είτε σε συνδυασμό:

• Συναισθηματικό και ψυχοκοινωνικό στρες και κατάθλιψη
• Αναιμία, διαβήτης, καρκίνος
• Εγκυμοσύνη, θηλασμός, έλλειψη ύπνου και υπερβολική άσκηση

Επίσης, ο τρόπος ζωής μπορεί να οδηγήσει στην κόπωση και την εξάντληση:

• Nα κοιμάται κάποιος αργά το βράδυ
• Να καταναλώνει μεγάλες ποσότητες καφεϊνης
• Να πίνει μαγάλες ποσότητες αλκοόλ
• Να μην τρέφεται υγιεινά

Άλλοι οργανικοί παράγοντες που προδιαθέτουν για υπερκόπωση είναι οι εξής:

• Παχυσαρκία
• Υπνική άπνοια
• Αγωγή με αγχολυτικά ή αντικαταθλιπτικά
• Έλλειψη σιδήρου
• Νεφρική νόσος
• Καρδιολογικά προβλήματα
• Ασθένειες του θυρεοειδή
• Νευρική ανορεξία ή άλλες διατροφικές διαταραχές
• Αρθρίτιδα συμπεριλαμβανομένης της ρευματοειδούς αρθρίτιδας
• Αυτοάνοσα νοσήματα, όπως συστηματικός ερυθηματώδης λύκος
• Ινομυαλγία
• Φλεγμονή του οργανισμού
• Υποσιτισμός

Υπερκόπωση: Πώς γίνεται η διάγνωση

Η κόπωση είναι ένα δύσκολο θέμα για τους γιατρούς. Μπορεί να αποτελεί ένα πρόβλημα σωματικής υγείας ή ένα ψυχολογικό πρόβλημα. Οι ασθενείς που συμβουλεύονται γιατρό για την κόπωσή τους έχουν την τάση να επικεντρώνονται στα σωματικά τους συμπτώματα και τη σωματική εξάντληση και να παραβλέπουν κάποιους ψυχολογικούς παράγοντες. Έχουν λοιπόν την τάση να βλέπουν το πρόβλημα ως σωματικό και όχι ως ψυχολογικό. Όταν ασθενείς παρουσιάζονται με κόπωση, οι γιατροί θα προσπαθήσουν να αναπτύξουν μια πιο ακριβή εικόνα για τα συμπτώματα, τυπικά θέτοντας τις παρακάτω ερωτήσεις:

• Αισθάνεστε μισοκοιμισμένος ή η κόπωσή σας είναι πιο πολύ ένα αίσθημα αδυναμίας; H απάντηση μπορεί να δώσει σημαντικά στοιχεία καθώς το αίσθημα υπνηλίας μπορεί να είναι σύμπτωμα μιας διαταραχής ύπνου ενώ η αδυναμία παραπέμπει σε αίτιο νευρομυϊκό.
• Κατά τη διάρκεια του τελευταίου μήνα είχατε το συναίσθημα της κατάπτωσης, της κατάθλιψης ή του αβοήθητου; H καταφατική απάντηση μπορεί να είναι δείκτης για κατάθλιψη.
• Η κόπωσή σας αναπτύχθηκε σταδιακά ή ξαφνικά;
• H κόπωσή σας έχει μια περιοδικότητα, έρχεται και φεύγει; Για παράδειγμα, η κατάθλιψη είναι η πιο πιθανή διάγνωση αν το αίσθημα της κόπωσης είναι χειρότερο το πρωί, αλλά επιμένει όλη την ημέρα, ενώ αντίθετα η κόπωση που σχετίζεται με την υπερβολική άσκηση δείχνει νευρομυϊκό πρόβλημα.
• Ποιες είναι οι ανησυχίες σας για την κόπωση; Ποια θεωρείτε ότι είναι η πιθανή αιτία;
• Ο γιατρός σ’αυτήν την περίπτωση ψάχνει να κάνει σύνδεση με διάφορα στρεσογόνα γεγονότα ζωής για παράδειγμα.

Επίσης, μπορεί να υπάρξουν ερωτήσεις για τις σχέσεις, για ενδεχόμενο πρόσφατο πένθος ή αναταραχές στη ζωή που έχουν να κάνουν με το σπίτι ή την εργασία. Ο γιατρός επίσης μπορεί να θέσει στον ασθενή ερωτήσεις για θέματα διατροφής και άσκησης. Επιπλέον, ο γιατρός μπορεί να κάνει ερωτήσεις για τις συνήθειες ύπνου ώστε να διαπιστώσει αν κάποια διαταραχή ύπνου οδηγεί στην κόπωση: